Prof. Dr. Fejzulla Berisha: Vuçiq kundër Kosovës

Vuçiq kundër Kosovës, por OKB do të dëshmojë anëtarësimin e saj

Prof. Dr. Fejzulla Berisha

Presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, në çdo paraqitje të tij në Organizatën e Kombeve të Bashkuara e përdor narrativën e njohur: “Kosova është pjesë e Serbisë”. Kjo është një formulë politike e trashëguar nga periudha e dhunës, represionit dhe shovinizmit shtetëror serb, e cila në thelb është në kundërshtim me realitetin juridik, politik dhe ndërkombëtar të Kosovës si shtet i pavarur dhe sovran.

Narrativa serbe – përpjekje për ta ndalur orën e historisë

Serbia, që prej shpërbërjes së ish-Jugosllavisë, ka mbajtur një qëndrim mohues ndaj pavarësisë së Kosovës. Argumentet e saj janë të bazuara jo në parimet moderne të së drejtës ndërkombëtare, por në logjikën e zotërimit kolonial. Duke e paraqitur Kosovën si “krahinë autonome”, Beogradi përpiqet të mbajë gjallë idenë e sovranitetit mbi një territor që de facto dhe de jure është shkëputur nga Serbia.

Ky qëndrim është në kundërshtim të plotë me parimin e vetëvendosjes së popujve, të sanksionuar në Kartën e OKB-së dhe në instrumentet ndërkombëtare mbi të drejtat e njeriut. Në rastin e Kosovës, ky parim ka gjetur zbatim të plotë pas represionit sistematik, pas shkeljeve të rënda të të drejtave të njeriut dhe pas një lufte të përgjakshme që solli ndërhyrjen humanitare të NATO-s në vitin 1999.

Roli i OKB-së – dëshmitare e realitetit të ri

Organizata e Kombeve të Bashkuara, megjithëse ende nuk ka pranuar Kosovën si anëtare me të drejta të plota, është bërë arenë ku realiteti i ri ndërkombëtar pasqyrohet qartë. Kosova, përmes partneriteteve me agjenci të specializuara dhe me njohje nga mbi 100 shtete, tashmë ka hyrë në mekanizmat ndërkombëtarë si subjekt me personalitet të veçantë juridik.

Serbia, duke qenë pjesë e këtij mekanizmi, është vetë dëshmitare e procesit të pakthyeshëm të shtetësisë së Kosovës. Çdo herë që Vuçiq flet në OKB, ai në fakt i rikujton botës jo forcën e Serbisë, por realitetin se ekziston një çështje e hapur që nuk mund të zgjidhet përveçse me pranimin e Kosovës në gjirin e kombeve të barabarta.

E drejta ndërkombëtare dhe opinioni i Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë

Një moment kyç në këtë proces ishte Opinioni Këshillimor i Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë (GJND) në vitin 2010, ku u konstatua se shpallja e pavarësisë së Kosovës nuk ka shkelur të drejtën ndërkombëtare. Ky opinion juridik ka qenë dhe mbetet një gur themeli në procesin e legjitimitetit ndërkombëtar të shtetit të Kosovës.

Serbia shpesh e anashkalon këtë fakt, por komuniteti ndërkombëtar e ka parasysh. Pikërisht ky opinion, i kombinuar me njohjet ndërkombëtare dhe me funksionimin e brendshëm të institucioneve demokratike të Kosovës, e forcon argumentin se pranimi i Kosovës në OKB nuk është çështje “nëse”, por vetëm çështje kohe.

Dimensioni diplomatik – rruga drejt anëtarësimit

Për Kosovën, rruga drejt anëtarësimit në OKB kërkon dy elementë kryesorë:

1. Rritjen e numrit të njohjeve bilaterale, sidomos nga vendet që ende mbajnë qëndrime neutrale apo që ndodhen nën ndikimin rus e serb.

2. Sigurimin e një dinamike të re diplomatike në Këshillin e Sigurimit, ku vetoja e Rusisë paraqet pengesën kryesore.

Megjithatë, përvoja ndërkombëtare tregon se shtete të dala nga konflikte të ngjashme (si Timori Lindor, Eritrea apo Sudani Jugor) kanë gjetur rrugën e anëtarësimit pas një procesi të ngjashëm të rikonfirmimit të legjitimitetit të tyre. Kosova nuk është përjashtim.

Mesazhi për të ardhmen

Pavarësisht përpjekjeve të Vuçiqit për ta paraqitur Kosovën si pjesë të Serbisë, dinamika e zhvillimeve ndërkombëtare është e pakthyeshme. OKB, si mekanizëm i themeluar mbi parimet e barazisë së popujve dhe të drejtës për vetëvendosje, do të jetë në fund dëshmitare e anëtarësimit të Kosovës.

Ky proces nuk varet nga retorika e Beogradit, por nga realiteti politik, juridik dhe diplomatik që Kosova ka ndërtuar dhe po e forcon çdo ditë. Historia ka treguar se e vërteta e popujve që kërkojnë liri dhe barazi mund të vonohet, por kurrë nuk mund të ndalet.