Prof. Dr. Fejzulla BERISHA: Pse SHBA kërkon në Kosovë partnerë që e kuptojnë nevojën...

Pse SHBA kërkon në Kosovë partnerë që e kuptojnë nevojën për të shmangur veprimet destabilizuese

Prof. Dr. Fejzulla BERISHA

1. Kosova si projekt strategjik i SHBA-së

Kosova është një nga sukseset më të dukshme të politikës së jashtme amerikane në Ballkan. Intervenimi i NATO-s i udhëhequr nga SHBA në vitin 1999, mbështetja në proceset shtetformuese dhe njohja e hershme e pavarësisë më 2008 e kanë bërë Kosovën një projekt të rëndësishëm strategjik për Uashingtonin. Pikërisht për këtë arsye, SHBA kërkon që partnerët politikë në Kosovë të veprojnë me maturi dhe të shmangin çdo hap që mund të cenojë stabilitetin rajonal.

2. Stabiliteti i Kosovës si garanci për Ballkanin

Kosova ndodhet në një rajon ende të brishtë, ku tensionet etnike, ndikimi rus dhe konkurrenca e fuqive të tjera janë të pranishme. Çdo veprim i pakontrolluar nga institucionet e Kosovës – qoftë në veri, qoftë në raportet me Serbinë – mund të shkaktojë kriza të reja. Për SHBA-në, stabiliteti i Kosovës është një element kyç për të shmangur rikthimin e konfliktit në Ballkan dhe për të ruajtur kredibilitetin e NATO-s.

3. Partneriteti politik me SHBA-në

SHBA nuk kërkon nga Kosova një partner të bindur verbërisht, por një partner të përgjegjshëm. Kjo nënkupton:

-ruajtjen e dialogut të hapur me Serbinë, në koordinim me SHBA dhe BE,

-shmangien e veprimeve të njëanshme që krijojnë tensione,

-ndërtimin e institucioneve funksionale dhe demokratike,

-forcimin e sundimit të ligjit dhe luftën kundër korrupsionit.

Këto nuk janë vetëm kërkesa të jashtme, por edhe kushte për forcimin e shtetësisë së Kosovës.

4. Pse SHBA paralajmëron shpesh Kosovën

Mesazhet e shpeshta të Uashingtonit ndaj lidershipit kosovar nuk janë shenjë mosbesimi, por reflektim i shqetësimit strategjik se krizat lokale mund të shfrytëzohen nga Serbia dhe Rusia. Një përshkallëzim në veri, një vendim i pamatur për masa të njëanshme, apo konflikti politik i brendshëm dëmton jo vetëm Kosovën, por edhe interesin më të gjerë amerikan në rajon.

5. Pasojat e mungesës së maturisë politike

Kosova ka përjetuar disa raste kur veprimet e pakontrolluara kanë sjellë tensione me SHBA-në:

-masat e njëanshme ndaj komunave me shumicë serbe,

-mospërfillja e koordinimit me partnerët ndërkombëtarë,

-polarizimi i brendshëm politik që bllokon reforma të domosdoshme.

Në të gjitha këto raste, SHBA ka bërë thirrje të qarta për maturi, duke lënë të kuptohet se mbështetja e saj nuk është e pakushtëzuar.

6. Mësimi për Kosovën

Në raportin me SHBA-në, maturia politike nuk është dobësi, por forcë. Një Kosovë që shmang veprimet destabilizuese, që ruan koordinimin me aleatët dhe që tregon pjekuri shtetërore, fiton më shumë besim dhe më shumë mbështetje nga Uashingtoni. Përkundrazi, çdo qasje aventuriere e dëmton pozitën ndërkombëtare të Kosovës dhe i jep avantazh Serbisë dhe aleatëve të saj.

Për Kosovën, shmangia e veprimeve destabilizuese është jo vetëm kërkesë e SHBA-së, por edhe domosdoshmëri për të ardhmen e saj si shtet i konsoliduar dhe i njohur ndërkombëtarisht. Partneri i mirë i SHBA-së është ai që kupton këtë logjikë strategjike dhe e sheh stabilitetin jo si kufizim, por si kusht për afirmim të plotë shtetëror dhe ndërkombëtar.