Patriotizmi? Le ta nisim thjesht me shoqatën “Peja” në Londër
Dr Fatmir Terziu
Çfarë është ajo që nënkuptojmë me “patriotizëm”? Ne e dimë fjalën aq mirë, e kemi dëgjuar aq shpesh, sa jemi të prirur ta marrim si të mirëkuptuar se çfarë do të thotë pa pyetur më tej. Nëse hyjmë në të së bashku, do të zbulojmë se nuk është aspak aq e thjeshtë sa mendojmë, por shumë më komplekse dhe delikate. Ne do të dëshirojmë të dimë se çfarë kanë nënkuptuar njerëzit e tjerë me patriotizëm, çfarë ka kuptuar kjo fjalë për format e tjera të shoqërisë në periudha të tjera se sa e jona. Dhe një e parë, një fjalë për vetë fjalën, përpara se të arrijmë tek ajo që përshkruan.
Fjala “patriot” erdhi tek ne përmes frengjishtes nga latinishtja, dhe në fund buron nga fjala greke patrios, që do të thotë “e baballarëve të dikujt”. Rrjedha e saj është ajo fjalë shumë elementare që përshkon të gjitha gjuhët ariane, të njohura me “babanë”. Kjo tashmë tregon një marrëveshje të mirë. Sugjeron dy gjëra: 1) që ideja e atdhetarizmit varet nga diçka shumë thelbësore në jetën shoqërore; 2) që në vetvete është një zhvillim relativisht i vonë në shoqëri, një emocion apo ndjenjë e cila është ndërtuar nga ato më primitive. Është, në të vërtetë, një ndërtim kompleks i emocioneve dhe ndjenjave dhe shoqatave, më i sofistikuar dhe abstrakt sesa emocionet më të thjeshta si frika, zemërimi, dashuria (megjithëse e fundit është mbase mjaft e ndërlikuar!). Por kjo nuk është për të mohuar forcën dhe fuqinë e saj.
Duke lexuar librin “Ne Evropianët” (Huxley & Haddon) mësojmë se “Patriotizmi e ka dëshmuar veten si një nga forcat më të forta të njohura në histori”. Sipas “Oxford Dictionary” përkufizimi i patriotizmit është si “dashuri ose përkushtim i zellshëm ndaj vendit të vet”. Kjo na rregullon një pikë tjetër në përmbledhjen e saktë të idesë. Patriotizmi, në të saktë, nënkupton një patria: është një lloj besnikërie e veçantë që i drejtohet kombit dhe pa të cilin kombi nuk mund të ekzistonte.
Ndërsa kemi ndjekur shoqatën e Pejës, në udhëtimin e saj të mirëorganizuar nga Londra në drejtim të Southhamptonit, aty ku futbolli i Kosovës bëri bashkë të gjithë shqiptarët, lirisht mund të themi se patriotizmi është një formë e ndjenjës grupore. Çdo lloj grupi, qoftë një ekip futbolli, një organizatë komunitare, një shkollë, mbështetet në besnikërinë e anëtarëve të tij dhe nuk mund të ekzistonte pa to. Patriotizmi, pra është ajo ndjenjë e veçantë grupi e thirrur nga kombi.
Jo më kot spikeri i televizionit britanik ITV 1 do ta kishte në plan këtë paraqitje me këngë, valle e kulturë të kësaj shoqate dhe mjaft të tjerëve që iu bashkuan në ditën e ndeshjes me Kombëtaren e Anglisë. Aty u pa ish drejtuesi i “Peja”, Burim Turjaka, i fokusuar në valle e sipër, u panë të tjerët me radhë, që nga Gashi e Ibrahimi deri tek kryetari Agolli, dhe të gjithë bashkë na bënë më krenarë që jemi shqiptarë. Ashtu sikurse Republika romake e mori shpirtin tek Sparta, apo dhe kombe të tjera tek gjëra të tilla të vogla patriotike, natyrisht themi se edhe futbolli, edhe shpirti organizator i mirë, qoftë dhe i një shoqate, na bën më patriotë, më afër civilizimeve perëndimore, që u themeluan në Athinën e lashtë.
Për mua, dhe unë mendoj me të vërtetë për të gjithë ne, këto disiplina të mirëorganizuara, qoftë dhe mjaft thjesht e thjeshtësi tradite, kulture e respekti, fillojnë të jenë shumë më interesante kur zhvillojnë dhe diktojnë një kulturë të organizimit dhe respektit, dhe bëhen më të pranueshme nga ndikimet e jashtme, madje dhe zhvillojnë idenë e qytetarisë universale bazuar në besnikërinë e përbashkët me Kosovën, dhe faktin e qytetërimit të shqiptarëve të nëpërkëmbur, që hershëm ishte i hapur për të gjithë popujt, gjuhët dhe fetë.
