Një vizitë e vonuar
Nga Istref Haxhillari
Shkova sot ne varreza. Me priti nje roje nopran prej allçije me qiri ne dore.
- Flene, - me tha, - mos i prek.
- Do të pres, - i tashë, - kam një vit pa edhur.
Ai s‘u tund nga vendi.
Lotet nuk me bene pune. Dhimbja rritet, mahiset.
Barra e kujtimeve bëhet e rëndë...
***
...Porta e vjetër sa s’thuhet me fjalë më pret si gojë e hapur. Dhoma e thjeshtë ku lëshova të qarat e para, shtëpia e rinisë, e ëndrrave përvëluese më shikon me miqësinë që me kohë ka zënë e ftohet. Shkallët, dy dhomat e sipërme, parmakët e ballkonit, korridoret, dheu i ngjeshur... Nuk janë fryt i imagjinatës. S’ka se si. Diçka reale qëndron pezull njëlloj si vite më parë.
Çdo gjë kaq e lashtë dhe e afërt njëherësh...
Ndiej aromën e prindërve, të njelmët, të dashur e të pangjashme me asnjë tjetër. Tataja mbledh flokët e dendur ngjyrë floriri, lidh shaminë mënjanë, përvesh mëngët. Në fytyrën bardhoshe ndrisin bula djerse. Lëviz me mashë saçin e rrjepur vende-vende, i hedh prush nga zjarri i oxhakut. Kacia copë-copë mezi mban nja dy thëngjij.
Përmes oxhakut, në çengelin e zi e të rëndë, rri varur kusia e nxirë nga përdorimi i gjatë.
“Kusia e xha Demes, - thotë, - të Korçës më të madhe, ia dhashë çupës në Tiranë. Ç’e do, e hodhi dosa!”.
Xhaxhai vjen rrugës së pusit, nga ana e sipërme e shtëpisë. I bie shkurt. I drejtë, i thatë e i mprehtë, thua ka më shumë kocka se mish! Hapi i shkathët prej djalë të ri. Kali prin përpara i djersitur, qimet e vitheve kullojnë. Mbi stivën e druve, një deng bari me lule të verdha prej Serdillëkut ndrin nga pastërtia.
Në mes të lëmit ndalojnë të dy.
“ - Selo, moj!” - gjëmon zëri i njohur.
Tataja del me të shpejtë, rregullon në ecje e sipër shaminë rrëzuar mbi vetull. Në fytyrë i rrëzëllen ajo nënqeshja e butë që ia gropëzon faqet. Sytë kaltëroshë i vërvit dinakërisht mbi profilin burrëror. Mban anën e druve. Zgjidhin litarët.
Barra rrëzohet me zhurmë të thatë...
- Po tani ku jeni, të dashurit e mi? Mos vallë të lodhur nga tërë ato punë, preheni këtej rrotull?
Kthej kokën, mbaj vesh... Dëgjoj zhurmën e sëpatës që çan dru, fëshfëritjen e përbaltur të fustanit nëpër kopshtin e vaditur...
Tataja përkulet, këput misra të butë.
“ - Vëri në prush të përcëllohen! - më hedh sytë kalimthi, thua më ka pranë çdo ditë.
Më mbetet hatri, kërkoj t’i afrohem ta përqafoj. Seç më pengon, një si perde e qelqtë, e rëndë... Mblidhem nga e keqja.
Hidhërimi më mposht.
- Khë, khë...
Zëri i ngjirur më sjell në vete.
“- Nga duhani”, - më kujtohet në çast.
Turpërohem, nxjerr fshehura shaminë të fshijë lotët.
Xhaxhai as e ka mendjen, më përcjell vështrimin e atëhershëm, thua sapo jemi ndarë. Ulet në stolin para portës, zgjat këmbët, mbështet kurrizin pas murit. I lodhur. Ka pasur ditë të ngarkuar. Heq kapelën, kruan kokën për forcë zakoni, e ngjesh përsëri. Nxjerr takëmet e duhanit, dredh cigaren. Me një të goditur ndez eshkën.
Era e gërxhallit më shpon hundët. Vë duart përpara gojës, kollitem mbytur.
Atij nuk i shpëton asgjë.
“ - Ama burrë i thua vetes!” - qesh me shpirt.
Tingëllimat e zërit gazmor zgjaten e zgjaten...
***
- Zot ku jam kështu?
- Në varreza, - më thotë roja, - s’e sheh?
- Ah, vërtet, - kujtohem.
Gjithë ç’mbetet të bëj eshte kjo fotografi.
