NDJESA E VONUAR
Qysh nga dita kur kishte ikur me Leon, Rita nuk shkeli në shtëpinë tonë. Nuk i kishte rënë inati babait. Krushqit, Titika me të shoqin, që banonin në pallatin përballë tonit, na bënin ndonjë vizitë. Zakonisht në festa. Kishin dashur të hapnin muhabet, mos gjendej ndonjë zgjidhje, por babai ua kishte prerë: - Ju nuk më keni borxh. Bujrum kur të doni! Miq ishim, miq jemi. Vajzën e kam bërë haram. E martova pa qejf. U mbyll kjo punë! Domethënë, Rita me Leon ishin të padëshiruar. Xhaxhai i tha nja dy herë të hidhte pak ujë në verë. Për rakinë as që bëhej fjalë, babai e pinte thatë dhe me eks. As që bëhej fjalë për mezera dhe hollim me ujë. Një shpirt që ishte, le të dilte. Kurse çështja e Ritës dhe e Leos ishte gjë tjetër. Kështu e kishin ato punë. Vera e fortë prishte enën e vet. U mundua ta merrte me të mirë: - Ke të drejtë, nuk them! Na rranë në qafë. Ke parë ti, nuk donin fotografira në dasmën tonë, se kemi njerëz jashtë! I kompromentojmë! Dakort, mos të shkelë më kurrë krushku i madh tek ne. Edhe mua, në grykë më ri. Po fëmijët, çfaj të kanë? Ku merrte vesh babai. As të ëmës plakë nuk ia bënte hatrin, që e këshillonte t’i pranonte fëmijët në shtëpi. Ç’prind i pashpirt kishte qëlluar! Hiç ai. Sikur trokisnin në derën e shurdhit. Atëhere ajo i kthehej: - Edhe ti, kokëmushkë, si yt atë, që mbeti kurbeteve i ziu, për një grusht dollarë. Na mori malli për vajzën... o njeri! Është mishi ynë! Pale ç’thotë dynjaja për ne... Na nxive derën! Mamaja qante. Nganjëherë e mallkonte babanë. Edhe në sy. E kishte ndarë me vajzën për së gjalli. Për një kapriço burrash, hiçmosgjë. - Po nesër, kur do të bëjnë fëmijë? Prapë kështu do të sillesh? Gur ke në gjoks, o njeri?! Ai asgjë. Unë isha i vetmi që e kisha thyer embargon e babait. Kisha vajtur tek Rita. Pasi kisha mbaruar shkollën, në qershor. Atje larg, tek qyteza e minatorëve, buzë Vjosës. Ia kalova shumë mirë. Shkonim pasdite me Leon anës lumit. Kur ktheheshe nga miniera. Laheshim në lumë dhe peshkonim. Pastaj i tiganisnim peshqit në shtëpi. Pinim birra. Mbrëmjeve dilnim xhiro në bulevard. Shkonim në Tepelenë. Tek Uji i Ftohtë. Të tre bashkë. Rita dukeshe e lumtur. Punonte në laboratorin e minierës. Si kimiste. Nuk e hapën asnjëherë bisedën e kthimit të tyre në shtëpi. E dinin, nuk ishte në dorën time.
2. Pas dy muajsh, në fund të gushtit, u shfaqën në qytetin tonë. Rita me Leon. Shkuan te Titika. Tek ne s’mund të vinin. Nuk dinin si do silleshe babai. Mbrëmjen tjetër shëtisnin në bulevardin përpara shtëpisë. Babai pinte raki në ballkon. Me t’i parë, u fut brenda. Mamaja i shikonte prapa perdes. Filloi të qante. - Shko e thuaju të vijnë në shtëpi, - nuk iu durua mamasë. Pashë nga babai. Nuk lëvizi sytë. Ç’thoshte mamaja! Ishte e marrë! Si do të guxoja t’i thërrisja pa lejen e tij! Bëra të dal jashtë. Të shkoja te Cubi, shoku im, që e kishte shtëpinë e tij përdhese pak më tej tonës. Le ta zgjidhnin të mëdhenjtë atë punë. Babai kujtoi se po shkoja t’i merrja. - Mos guxo! - ulëriti. - Të ngordha! Erdhi xhaxhai. Nuk e di ku e mori vesh. Folën me babain. E ngritën zërin të dy. Dola në ballkon. Nuk mund të duroja atë dialog me zë të lartë. Leoja me Ritën ishin ulur në një stol, tek lulishtja përpara klubit të pensionistëve, poshtë ballkonit tonë, përballë lokalit ku ishte ngatërruar ai lëmsh. Ishin kthyer në “vendin e krimit”, pa patur ata vetë asnjë faj. Prisnin që t’i ftonim. Rita pa lart. Nga ne. Ma bëri me dorë. Leoja më buzëqeshi. Mua më rrahu zemra fort. Kisha frikë mos më shikonte babai. Erdhi xhaxhai tek unë, në ballkon. - Shko e thirri! - më tha butë, duke më ledhatuar flokët. Unë ngurrova. Pashë nga brenda. Ç’bëhej me tim atë! - Shko, shko! - më qetësoi ai. E kishte rregulluar. Më së fundi, babai ishte bindur. Më erdhi t’i hidhesha në qafë xhaxhait. Sa i mirë që ishte! E doja shumë! Nuk kishte problem që të mos e zgjidhte. Urtë dhe butë! U tura jashtë. Duke kaluar nga salloni, pashë mamanë në aneks. Po qante. Mbase nga gëzimi. Gati sa nuk u rrëzova nëpër shkallë. Nuk më durohej sa t’i përqafoja. U ngjitëm të gjithë lart. Rita përqafoi të parin babanë. U shkri në lotë. Bashkë me mamanë. Babai vazhdonte të qëndronte si mumje. Dhëndrrit i dha vetëm dorën. Ngaqë ia zgjati Leoja. Ndërhyri xhaxhai: - Lërini këto tani! Do ta festojmë, apo jo? Pastaj m’u kthye mua: - Hidhu poshtë, tek unë dhe merr gjyshen! Erdhi edhe gruaja e xhaxhait. Zonjë. Nuk nxeheshe, as prishte qejf kurrë. Me fjalën e ëmbël. Thua nuk kishte nerva njeriu. Kështu e mbaj mend gjithmonë. Bëmë darkë. E përgatitën mamaja, e cila qante vazhdimisht, me gruan e xhaxhait. I ndihmonte dhe Rita. Dikur s’e ndihmonte kurrë mamanë. S’e kishte qejf guzhinën. Përtonte. Tani ishte bërë nikoqire. Kishte shkuar më së fundi uji në mulli. Kishte familjen e saj tani. Ftuam edhe Titikën. Erdhi bashkë me të shoqin. Me një tapsi të madhe në dorë. Ishte bërë gati. E priste. Kishte përgatitur pitë me mish. Si në anët tona. Mua më pëlqente shumë. Burrat pinin raki. Babai sillej sikur nuk kishte ndodhur asgjë. Bisedonte me të shoqin e Titikës dhe me xhaxhanë. Për gjëra të kota, që nuk kishin të bënin me tavolinën tonë. Leos nuk i drejtohej asnjëherë. Sikur nuk ishte atje. Dhëndrri rrinte si në gjemba. Kur mbaruam darkën, çifti nuk u largua. Titika i kishte sjellë Ritës valixhen. Siç dukej, do të transferohej tek ne. Në shtëpinë e saj. Problemi ishte si do të flinim. Dy dhoma kishim. Sallonin dhe atë të gjumit. Pa llogaritur aneksin, ku kishim vendosur një divan, pranë sobës së madhe. - Merre burrin tënd dhe shkoni në dhomë! - i tha Ritës mamaja. - Çarçafët i ke në dollap. Babai e shikoi egër mamanë. Kisha frikë. Ç’do të bëhej tani? Rita nuk e zgjati më tej. Mori Leon dhe u tërhoqën në dhomën e gjumit. Mbyllën portën nga pas. Ishte hera e parë që ata të dy flinin në shtëpinë tonë. Siç ishte e para herë që im atë linte krevatin e tij. Mamaja i kishte nxjerrë shtresat tona në aneks. Qysh më përpara. Ngaqë e dinte që do të ndodhte kështu. Filloi t’i shtronte babait në sallon. Tek divani që hapej dhe bëhej krevat. Flija unë atje. Tani mua do më shtronte diku tjetër, mbase në dysheme, mbi qylim. Kur qe duke i drejtuar çarçafin e sipërm, babai erdhi dhe i dha një të shtyrë mamasë. Befasisht. Nga pas. Heshturazi. Me një mllef të egër. Me forcë. E përplasi tek porta me xhama e aneksit, e cila rrëshqiste mbi ca kuzhineta të vogla. U thye një xham. Mamasë i ishte formuar një vijë gjaku mbi ballë. U tmerrova. I dola përpara babait. Ta mbroja mamanë me trupin tim. - Bëre ç’bëre, e jotja doli! Shtrigë! - i shfryu egër ai. - Më bëri mutin m’u në mes të shtëpisë tjetri, ti m’i shtron tek krevati im! Mamaja nuk fliste. Nuk e mallkoi. As që ia hodhi sytë. I mjaftonte ajo që kishte ndodhur pak më parë. Kishte parë fëmijët e saj në shtëpi. Me të tjerat ishte mësuar. Vetëm u mblodh një grusht tek divani i aneksit dhe qante heshturazi. M’u dhimbs shumë. M’u zu fryma nga pezmi ndaj tim eti. Babai ndërkohë kishte veshur këpucët. Hapi portën e jashtme dhe e përplasi me forcë. Pas vetes. Kishte ikur. Atë natë fjeti në makinë. Edhe netët e tjera gjatë javës. Skodat e kromit kishin të montuara nga një shtrat portativ prej hekuri në gabinë. Hapej dhe mblidhej. Për netët e dimrit. Kur i zinte dëbora e madhe nëpër rrugë, netëve shoferët flinin atje. Verës të zihej fryma. Por inati i tij ishte më i fortë se vapa e gushtit. Aty e kaloi javën. Gjersa u larguan Leoja me Ritën. Më shpejt se ç’e kishin planifikuar.
3. Ç’kujtoj tani! Kanë kaluar kaq vjet. Nuk e di nëse Rita me Leon i kujtojnë këto gjëra. Ashtu si unë. Nuk i kam pyetur. S’ka rënë rasti. Nganjëherë i kujtoja me mamanë. Kur ishte gjallë. I mbusheshin sytë me lotë. Ato të shkretat nuk i rreshtën gjithë jetës nga sytë. Shkaku, babai. Sa ishte gjallë ai, e shante. Kur nuk ishte më, e justifikonte. Si të mos kishin ndodhur ngjarjet ashtu dhe unë nuk i shpjegoja mirë... Jepte versionin e ri: - Nuk ishte i keq, i shkreti! Kaq dinte. Kujtonte se bënte mirë... Por po ta them. Juve ju donte shumë! Pse, kush thoshte të kundërtën, se nuk na donte? Problemi ishte si e shprehte... Thosha se e mbronte të shoqin nga zemra e saj e mirë. Në të vërtetë, e kishte falur. Edhe unë, xhanëm. Prej kohësh ishte avulluar revolta e adoleshentit në shpirtin tim. Më saktë, qyshkurse isha martuar dhe ai kishte dalë në pension. Ishte tërhequr në fshat. Në fillim pa mamanë. Ia tha mendja dhe nuk e bëri të gjatë. As i mori leje kujt. - Nuk i lë unë fëmijët, ti shko ku të duash! - i kishte thënë mamaja. - Nusja punon, nesër do të lindë, ma ka nevojën akoma. Kur të mos ma ketë, fshati aty është... Fjalë i kishte. As një muaj nuk duroi pa të. E kishte gati justifikimin: - Pale ç’bën vetëm, ai i ziu, atje në fshat. U bëmë gazi i botës! Do të kujtojë fshati se u ndamë tani në pleqëri! Po shkoj të shikoj një herë... Shkoi dhe nuk u kthye më. Me kohë babai ishte bërë tjetër njeri. Krejt i ndryshëm. I dhimbshëm. I ndjeshëm. Më e çuditshmja, tani e tregonte. Bënte çmos për të na kënaqur. Nuk nxehej, si më parë. E dëshironte praninë tonë. Pa na e kërkuar kurrë. E shijonte ama. Ç’nuk bënte të na shpërblente me mirësinë e tij. Sikur donte të zëvëndësonte kohën e humbur. Si kishte ndryshuar kështu ai njeri?! Gjersa e zuri ajo sëmundja e keqe. Vuajti, por e përballoi si burrë. Unë nuk prisja gjë tjetër prej tij. Nuk mund ta mendoja kurrë ndryshe. Nuk ankohej, ndonëse i shpëtonin herë pas here, pa dashur, pasthirrma dhimbjeje. Motra i qëndroi tek koka javët e fundit. Në fshat. Bashkë me Leon. E ndërronin të dy, si fëmijë. Ngaqë nuk mund të ngrihej. I kisha parë vetë. Një natë. Kur sapo kisha mbërritur në fshat nga Athina. - Nisu! - më kishte thënë në telefon Rita. - Ndryshe nuk do ta gjesh të gjallë! Kisha marrë aeroplanin. Nga Janina për në kufi një taksi. Ta mbërrija. Nga kufiri në fshat një vrap pele ishte. E gjeta tek lëngonte tek krevati i vet. Anës oxhakut, aty ku kisha lindur edhe unë. Kur erdhi koha për të fjetur, ne të tjerët kishim shtruar në tokë. Përpara zjarrit. Kishim edhe dhomën tjetër, por donim të ishim të gjithë bashkë. Të na shikonte edhe ai. Na pëlqente kështu. Bënim edhe ndonjë shaka. Të harroheshim. Pas mesnate na zuri gjumi. Babai nuk flinte. Lëngonte. Zhurmat e dhimbjes i dilnin të mekëta, sikur vinin nga nëntoka. E kuptoja që stërmundoheshe t’i përmbante. Mos të dhimbnim edhe ne bashkë me të. Atë natë Leoja, dhëndri ynë, ishte shtrirë pranë tij. Mbi velenxat e dyshemesë, pranë krevatit. Në mesnatë, kur sapo kishim pranuar gjumin, i dëgjova zërin babait. Një si psherëtimë: - Leo, o bir! - Ç’ke, baba? - u tund Leoja menjëherë. - Ç’do? - Je mirë aty në tokë? - e pyeti ngadalë, duke i nxjerrë fjalët me zor. - Po të duash, ndërrohemi. Eja në krevatin tim! Të flesh më mirë. Flej unë në dysheme. M’u mblodh një lëmsh në grykë. Ai që dikur gjesh e kishte vrarë mamanë time, ngaqë u kishte liruar krevatin e tij fëmijëve të sapomartuar, Leos dhe Ritës, tani ishte gati t’ua lëshonte vetë, me dëshirë. Me gjithë dhimbjet e papërshkrueshme. Eeeeh! Sikur u kërkonte ndjesë të gjithëve.
(Nga URA e MBRETIT)
Comentarios