Meditime për esenë”Ars longa vita brevis” të Resmi Osmanit
I dashur Resmi ,
Sapo lexova essenë tënde , me titullin kuptimplote , që shenoj në subjektin e emailit . Me këtë email , do të shfaq mendimin tim , rreth kësaj esseje , që do t’a quaj pasqyrim shpirtëror dhe praktik , i një jete , sa për dy jetë . Njera jetëe , e sukseseshme , ju përkushtua bujqësie dhe tjetra , po kaq e sukseseshme , vijon të tretet në një prodhimtari letrare edhe më të vështirë se bujqesia, por më e vlerësuar dhe e suksesëshme .
Në këtë essen ke arritur të komunikosh me lexusit shumë sinqerisht , duke dhënë shembellin se enegjitë e njeriut jan të pa shtereshme , mjafton t'i përkushtohesh kërkesës me vullnet te hekurt gjetjes së një çelësi , që hap portat e pasionit dhe të vullnetit . Këtë ke mundur ta realizosh , me durim dhe besim te forcat e brendëshme , që ruan me xhelozi njeriu , brenda vetvetes , që quhet nënndergjegjia . Talenti yt i shkrimtarit , aty ishte , por ai nuk mund të dilte ne sipërfaqe , në jetën e rëndë dhe plot rreziqe , që kalonte një specialist i përkushtuar bujqësor , siç ishte agronomi i shquar , Resmiu i djeshëm dhe shkrimtari i sotëm i afirmuar , midis romancierve , që i ka njohur historia e letërsise shqipe , në të gjitha kohrat . Specialistët e bujqësisë krenohen me romancierin , që ka dalë nga gjiri i tyre .Këtë e kam të konfirmuar nga kolegët , me të cilët lidhem.
Ne essenë , tënde përshkruhet me hollësi , se sa e vështirë dhe me dhembje jetohet jeta e krijusit letrar. Në se vuajtjet fizike dhe morale të agronomit , janë më shumë fizike , se sa shpirtërore , jeta e romancierit është jo krejtësisht inversi , sepse dhe agronomi i periudhës moniste i përjetonte të dy vuajtjet , kryesisht nga jashtë vetes , nga faktorë , që nuk vareshin nga ai vetë .
Është pranur botërisht , se vuajtjet shpirtërore të krijuesit letrar , krahasohen vetëm me dhimbjet e lindjes së foshnjës . Unë do të thoshja se janë më shumë të dhimbëshme . Një roman , përmbledh brenda vetes shumë jetë njerzish , shumë prita dhe pusi jete , që kanë lindur në fantazinë e shkrimtarit dhe që marrin jetë , kur ato shkruhen në letrën e bardhë . Truri i shkrimtarit është i ngarkuar , jo thjesht me jetën e tij , por kaq dhe me atë të personazheve. Duhet të stermundohet me mënyrën si duhet të zhvillohen jetët dhe zgjidhja e tyre , në mënyrë , që këto jetë të sherbejne si model i një jete shoqërisht të dobishme, gjithnjë në reformim .
Kushdo , që krijon , në këteë botë , është në suvejimin e mjedisit të interesuar . Mijëra lexues , me shije individualisht të ndryshme , në mendjen e shkrimtarit , lindin me shije të unifikuar . Shkrimtari kalitet në kudhrën e kritikës , të specializuar , ose jo . Rëndësi ka fakti , që truri i shkrimtarit , mbetet ditë- natë zgjuar , për fatin e personazheve , që i ka lëshuar të lirë , në jetën plot zhurmë , ambicje dhe kundërshti të vetvetes .
Te falnderoj , që më ke përfshirë , midis kritikeve të veprës tënde . Personalisht e ndiej veten publicist autodidakt , që më ka pelqyer dhe më pëlqen letërsia . Ti Resmi , ke qenë shumë aktiv , në shtypin e shkruar të kohës moniste . Ish ekonomitë bujqësore dhe drejtusit e tyre , i prisnin me padurim shkrimet dhe zgjidhjet e tua , për frutikulturën dhe të tëra problemet e bujqesise së kohës .
Unë , si të gjithë kritikët e veprës tënde , jam befasuar me talentin tënd , që shpërtheu në vitet e gjashtëdhjeta të jetës . Historia e letërsisë pak shembuj të tillë , njeh . Me sa duket , në çfaqien e talentit të vonuar , eliminohen lëkundjet e sprovës fillestare . Stërmundimi është shumfish . Shpirti i njeriut shkrimtar , përballet me nje stuhi ndjenjash , që shkencërisht , quhen te tejkaluara . Por stuhia është stuhi , heret a vonë , mbart këtë emër , që bëhet e pa harruar . Vetë talenti është një stuhi . Ti i ke përmendur hollësisht faktorët , që të bënë ky , që je , por unë do të shtoja , prveç entitetit çam , atdhetaria e mëkuar , jo vetëm me qumushtin e Nënës , por edhe me arsimimin dhe me praktikn bujqësore . Praktika bujqësore , të afron më shumë me tokën , me ajrin , me ujin , me Atdheun . Zonja jote , qe nuk e quaj e ndjerë , sepse nuk kishte asgje , për t'u ndjere . Ajo , ka qënë ëngjëll i vërtete . I ndrinte shpirti ! Ajo , ka qënë një mbështetje e jashtzakonshme , në familje dhe vecanërisht në zgjimin e vonuar të talentin tënd të ruajtur brenda vetvetes , për një kohë relativisht të gjatë . Më kujtohet , kur kemi qenë së bashku , në promovimin e librit të Shundit , te Muzeu , ndoshta viti 2002 . Ti erdhe i shoqëruar me bashkëshorten që ishte dhe bashkëpuntore , në krijimtari . Kur qëllon , që bashkëshortet të jenë dhe bashkepunetore , mbrothtësia është prezente në të gjitha drejtimet , përfshirë bizneset , mirërritjen e fëmijve , zhvillimin intelektual familar, bashkëveprimin shoqëror ; talentit , në rrastin konkret .
Unë vetëmm , sa kam përsëritur , në mënyrë të njgjashme , ato , që Ti , Resmi i , ke shtjelluar me hollësi . Si koleg i vjetër dhe mik yti , të këshilloj , që mos u ndal , së shkruari dhe më shumë së lexuari . Njeriu nuk vjetërohet dhe plakja as që zihet në gojë . Njeriu i moshuar ka përvojë të pa diskutueshme , por dhe më shumë energji mendore , na mëson Z. Frojdi . Vullneti dhe pasioni i tejkalon të gjitha pengesat jetësore , që nuk janë ëndërra , por aspirata . Në konteksin mekanik , moshat madhore , duhet të jenë më produktive , për efekt të kohës .Mekanika është shkencë sa dhe biollogjia , prandaj nuk ka pse të mos besojmë , në të dyja . Nuk mbarohen kërkesat jetësore , ndaj njeriut , që ka ardhur në jetë . Po të ishte ndryshe , do të ishte i përacaketuar fundi i secilit . Ke bërë mjaft propozime , për t'u rregulluar mjaft gjeëra administrative.Mos harxho energji , për praktikat , që janë jasht mundësive tona . Njeriu nuk mund të jetë indiferent , ndaj mjedisit , por mos prit të rregullohen administrativisht .Ti i ke me vete , gjërat , që i duhen secilit krijues , prandaj të këshilloj të shohësh vetëm përpara , drejt veprave të reja të përsosura , për kohën , që i shkruan . Të ardhmen t’ua lemë brezave , që do të jenë më të zhvilluar dhe me shkencore , se brezi i sotëm , që gjithsei perballoi detyra të mëdha . Brezi yne , me Resmi Osmanin dhe shoket e tij , përfaqëesohemi denjësisht .
Rrëfimi yt , në këtë esse , merr rëndësi të vecantë , për "Ars longa , Vita brevis ".
Më beso , se shkrova me një fryme .
Me vjen frike ta rilexoj .
Te uroj shendet. Të tjerat janë zero , që shënohen pas njëshit! .
Të përqafoj vëllazerisht : Illo Foto
Ny. më 30.11.2020
