Fejzulla BERISHA: Dominimi i Millosheviqizmit, Sheshelizmit dhe Vuçiqizmit në ...

Dominimi i Millosheviqizmit, Sheshelizmit dhe Vuçiqizmit në Politikën e Serbisë për Kosovën

Prof.Dr.Fejzulla BERISHA

Politika serbe ndaj Kosovës vazhdon të jetë e mbërthyer nga tri ideologji kryesore: millosheviqizmi, sheshelizmi dhe vuçiqizmi, të cilat janë transformuar dhe përshtatur sipas rrethanave kohore, por nuk kanë ndryshuar në thelb. Këto qasje kanë ndikuar drejtpërdrejt në strategjinë serbe për të minuar shtetësinë e Kosovës dhe për të ruajtur një influencë destabilizuese në rajon.

1. Millosheviqizmi – Shtypja, Spastrimi Etnik dhe Refuzimi i Pavarësisë së Kosovës

Slobodan Millosheviq si president i Serbisë dhe më vonë i Jugosllavisë, ishte arkitekti i një politike brutale kundër shqiptarëve të Kosovës, të bazuar në nacionalizëm ekstrem dhe përdorimin e dhunës shtetërore. Millosheviqizmi si ideologji përfshinte:

Shtypjen dhe represionin sistematik (1989-1999):

Në vitin 1989, Millosheviqi abrogoi autonominë e Kosovës dhe vendosi administrim të drejtpërdrejtë serb, duke përjashtuar shqiptarët nga institucionet shtetërore dhe duke ndaluar gjuhën shqipe në shkolla.

Gjatë viteve ‘90, Serbia ndërmori një fushatë represive kundër shqiptarëve të Kosovës, duke përfshirë vrasje, tortura, arrestime dhe shkatërrim ekonomik.

Lufta e Kosovës dhe krimet kundër njerëzimit (1998-1999):

Fushata ushtarake e Millosheviqit kulmoi me spastrimin etnik të shqiptarëve të Kosovës, duke detyruar mbi 1000,000 ( njëmilion) shqiptarë të largoheshin nga vendi dhe duke vrarë mbi 13,500 civilë, përfshirë gra dhe fëmijë.

Masakrat si Reçaku (1999), Izbica, Mejë, Krusha e Madhe dhe shumë të tjera treguan brutalitetin e regjimit të tij.

Gjykimi dhe mohimi i fajit:

Millosheviqi u akuzua për gjenocid dhe krime lufte në Tribunalin e Hagës, por vdiq në vitin 2006 pa u dënuar. Megjithatë, në Serbi ai vazhdon të glorifikohet, dhe mohimi i krimeve të luftës është i institucionalizuar.

Rasti konkret i riprodhimit të millosheviqizmit:

Në vitin 2021, presidenti serb Aleksandar Vuçiq dhe ministri i tij Aleksandar Vulin nderuan gjeneralët serbë të dënuar për krime lufte, si Vladimir Lazareviq dhe Nebojsha Pavkoviq, të cilët ishin pjesë e strukturës ushtarake që kreu masakrat në Kosovë.

2. Sheshelizmi – Ultra-Nacionalizmi, Shovinizmi dhe Mohimi Absolut i Kosovës

Vojislav Sheshel, lideri i Partisë Radikale Serbe dhe një nga figurat më ekstremiste të politikës serbe, ishte mentori i Aleksandar Vuçiqit dhe ideolog i idesë së “Serbisë së Madhe”. Sheshelizmi përfshin:

Thirrje për spastrimin etnik të shqiptarëve dhe shqiptarofobi të hapur:

 Në vitet ‘90, Shesheli kërkonte “dëbimin e të gjithë shqiptarëve nga Kosova dhe ripopullimin e saj me serbë.”

Ka deklaruar se “shqiptarët janë racë inferiore” dhe nuk duhet të kenë shtet të pavarur.

Mbështetja për kriminelët e luftës dhe glorifikimi i terrorit:

Shesheli ka mbështetur publikisht kriminelë lufte si Ratko Mladiq dhe Radovan Karaxhiq, ndërsa ka promovuar idenë e një Serbie etnike, që përfshin Kosovën, Bosnjën dhe Malin e Zi.

Politika destruktive ndaj Kosovës:

Shesheli, edhe pas kthimit nga Gjykata e Hagës në 2018, vazhdoi të promovojë fjalime ekstremiste kundër Kosovës dhe shqiptarëve.

Partia e tij, edhe pse formalisht në rënie, vazhdon të ketë ndikim të madh në narrativën politike të Vuçiqit dhe qarqeve nacionaliste serbe.

Rasti konkret i riprodhimit të sheshelizmit:

Në vitin 2023, kryetari i Parlamentit të Serbisë, Vladimir Orliq, përdori retorikë të ngjashme me Sheshelin duke e quajtur Kosovën “territor serb të pushtuar nga terroristët shqiptarë” në një fjalim zyrtar.

3. Vuçiqizmi – Manipulimi, Hipokrizia Diplomatike dhe Destabilizimi i Kosovës

Aleksandar Vuçiq, ish-sekretar i Partisë Radikale të Sheshelit dhe ish-ministër i Millosheviqit, ka krijuar një model të ri të qasjes ndaj Kosovës. Vuçiqizmi karakterizohet nga:

Strategjia e “luftës hibride” kundër Kosovës:

Vuçiq nuk përdor dhunën e drejtpërdrejtë si Millosheviqi, por e minon Kosovën përmes diplomacisë agresive dhe infiltrimit në institucionet ndërkombëtare.

Ndikon në bllokimin e njohjeve të Kosovës dhe lobon për çnjohje nga vende afrikane dhe aziatike.

Provokimet dhe tensionet në veri të Kosovës:

Serbia ka financuar dhe mbështetur grupe kriminale në veri të Kosovës, si rasti i sulmit terrorist në Banjskë më 24 shtator 2023, ku grupe të armatosura serbe sulmuan Policinë e Kosovës.

Vuçiq e paraqiti këtë akt si “rezistencë legjitime” dhe nuk distancoi qeverinë e tij nga sulmuesit.

Përdorimi i BE-së dhe Rusisë si lojë strategjike:

Vuçiq shpesh përdor BE-në për të krijuar imazhin e një lideri pro-evropian, ndërkohë që mbështet Rusinë dhe Kinën në arenën ndërkombëtare.

Serbia ka refuzuar të vendosë sanksione ndaj Rusisë, ndërsa ka forcuar bashkëpunimin ushtarak me Moskën dhe Pekinin.

Rasti konkret i riprodhimit të vuçiqizmit:

 Në vitin 2024, Vuçiq organizoi një fushatë diplomatike kundër anëtarësimit të Kosovës në Këshillin e Evropës, duke lobuar tek pesë shtetet mosnjohëse të BE-së (Spanja, Sllovakia, Rumania, Greqia dhe Qiproja) që të bllokojnë pranimin e saj.

Serbia nuk ka hequr dorë nga qasja e saj kundër Kosovës; ajo vetëm e ka përshtatur atë sipas rrethanave. Millosheviqizmi mbetet në frymën e mohimit të realitetit të Kosovës dhe refuzimit të shtetësisë së saj. Sheshelizmi vazhdon të ushqejë urrejtjen etnike dhe aspiratat për një Serbi të Madhe. Ndërsa Vuçiqizmi ka krijuar një strategji më të sofistikuar për të sabotuar Kosovën përmes diplomacisë së dyfishtë dhe provokimeve hibride. Kjo qasje pengon normalizimin e marrëdhënieve dhe rrezikon stabilitetin e rajonit.