Enver Lepenica
Historian
Romani i Canajt ben te mendosh, te hapet horizont per gjykime te metejshme, me mendim te thelle, me analizen qe ben, me gjuhen e bukur artistikeduke na krijuar eksperimenten tragji qe komunistet bene mbi popullin tone, kooperativizimin eshoqerise, sepse asnje vend tjeter ne bote nuk praktikoi sistemin cnjerezor kooperativist, i cili i merr fshatarit cdo lloj pasurie, deri tek pulat e kotecit, pavaresisht se per kete kishin akuzuar shtresen tjdter te shoqerise...
Mendja e ndritur e Kafkes kishte krijuar njeriun insekt si pefsonazh ne boten e fantazise. Kete "Njeri" gjysma e botes e ndoqi pas duke e ushqyer me mish e gjak nga njerz te vertete. Kafka ngriti steken lart, duke perzier aq shume fantazine me realen, sa nuk kuptohej me ku fillonte njera e ku mbaronte tjetra. Por Kafka nuk do te ndalonte vetem tek procesi i transformimit : fillimisht njeriu - insekt do pretendonte se duhej te ishte bere ndonje gabim ne dosje, c'ne armik i popullit, por perballe murit te shtetit autoritar, individi insekt ngadale fillon e dyshon per veten e vet : perderisa te gjithe e akuzojne atehere ndoshta vertet ishte nje insekt i piste per t'u shkelur me kembe. Dhe teatri kafkian luan aktin me absurd, i akuzuari ndjen keqardhje per xhelatet e vet, akoma me tej, ne instance te fundit ai kerkon t'i mirekuptoje. Gjithashtu romani "Bisha e thinjur" e shkrimtariit E. Canaj eshte po aq interesant, nje drite dielli i realitetit shqiptar te viteve para nentedhjete, nje veper e forte mbreselenese qe te perlot, nervozon gjer ne tundim.
Nderkohe, mendja e ndritur e ekonomistit amerikan Hayek, zbulonte se pertej perdes se hekurt, pra ne vendet ish komuniste ku tregu i lire ishte inekzistent, shtonte "Liria e tregut eshte e pandashme me lirine e individit" konkluzion i cili gjeti praktike tek ne. Kjo cfare reklamohej nga qeveria ishte thjesht demagogji, kete perfundim Hayek ka arritur te na jape Eqeremi ne vepren e tij"Bisha e thinjur", ketu qendron nje nga vleresimet e vetvetishme per shkrimtarin ne fjale, ku vlera e vepres se tij duhet qe tani te zere vend ne programet mesimore te shkolles sone, ne nje forne a ne nje tjeter...
Comments