Asllan Osmanaj: KAMPIONËT SHKURTOJNË UDHËT

-Reportazh tematik-

Herët këmbësorëve të fuqishëm, me mot të mirë për të ardhur nga Tirana në Tropojë, (e ndërsjelltas) u duheshin 10-12 ditë ecjesh të vështira. Më vonë, në rrugët e lodhura, të lindura në mënyrë “mageljane”  ishin një ecje. Linjës; Tropojë-Va-Spac-e Shumri-Tiranë (për 306 km) me mjete stolash dërrasash i duheshin 11-13 orë udhëtim. Dhe në vijim me autobusa.

Frymëmarrja e re ishte hapja e linjës së Qafës së Malit, në drejtim të Gomsiqes. Si dhe drejtimi tjetër nga Gjegjani- Shpal- Ura e Franit… .

 E këndshme kur udhëtarët gdhiheshin në ndenjëset e mjeteve. Vështirësi tjera në vatha bagëtish  a me zjarre mes dëborës e akullit. Edhe “odisetë”, pak më të frytshmë, nuk i thajnë plotësisht mërzitjet e lodhjeve. Tragetet, anijet, varkat: Fierzë-Koman rrisin shkallët e udhëtimit. Siç shtonin; zgjimet mëngjesore, kohëpritjet, bashkë me kodrat-gropat (Koman-Qafalak). Vuajtësit e udhëve të gjata erdhën duke u lehtësuar. Me qartësi kohe, urtësi mendimi, në çdo mot me përfshirjen e çdo moshe. Pas viteve ’90 drejtues me përvojë, blenë mjete të mira dhe vijuan linjën në mënyrë të pavarur. Me liçensa; “Transport udhëtarësh” u përfshinë disa drejtues. Ndër të parët; Rifat Hajdini, Shtjefën Mustafaj, Bislim Ponari, Lulash Sokoli, Seladin Selimi, Zudi Bashkurti, Naim Vladi, Gëzim Logu, Izet Logu, Zenel Nikoçi, Sylë Mustafaj, Sylejman Mustafaj, Shaqir Margjekaj, Man Demushi, Bashkim Demushi, Sadik Kuçana, Skender Rexha, Rrustem Neza, Fatmir Mulgeci, Pal Mëhilli, Imer Hajdini, Fatmir Kuçana, Besnik Nikoçi, Qamil Avdiaj e të tjerë.

   Në vitin 1989 u ble trageti “Jezerca” e në 1992 edhe trageti “ Alpin” nga pronari Haxhi Bardhi për linjën: Fierzë-Koman (e ndërsjelltas). Këta shërbenin për përcjellje; mallrash, mjetesh e udhëtarësh. Që prej disa vitesh ishte baza kryesore lëvizëse e Tropojës dhe e shqiptarëve të Kosovës. Në vijimësi, pas meremtimeve cilësore, e shndërruan për qëllime turistike për mjete e udhëtarë. Liqeni i Komanit ka bukuri mahnitëse në çdo stinë. Dhe kur trupat e akullta puthen me ujrat blu të liqenit. Dhe kur gjelbërimi bën të njëjtën dukuri, nga të dy anët e thepisura magjepsëse. Ndër më të spikaturit janë kapitenët; Ali Sylaj e Azgan Musaj dhe menaxheri Fatmir Nikoçi. Bashkësisë së bukurisë natyrore, kushteve moderne dhe përkushtimit të personelit, sikur ja kanë zbehur disi vlerat, rritja e kripur në vijimësi e çmimeve. Kjo ka ndikuar që në mjediset e tyre të zvogëlohen lëvizjet; përurimet e librave, veprimtaritë kulturoro-artistike, dasmat dhe festimet familjare.

Pas 1998-tës, me ligjin e transportit të udhëtarëve u përcaktuan; udhëzime e kritere parësore profesionale. Ku më vonë u krijuan dy shoqëri transporti udhëtarësh; “Midafi” dhe “Driagona”. Nuk shkoj gjatë që çoi krijimin e shoqërisë “ Rilindi” me administrator Rifat Hajdini, fillimisht me liçensë linje: “B.Curri-Koman-Tiranë” e ndërsjelltas që u plotësua edhe me linjën e Qafës së Malit. Ku ju bashkëngjitën si Zudi Bashkurti, Naim Vladi, Nuredin Zalli, Astrit Padeshi e të tjerë.

Me hapjen e rrugës: “Kombit” sipas marrëveshjes Shqipëri-Kosovë të 2014-tës filloi udhëtimi më i shkurtër, më cilësorë dhe i përpiktë. Ku u liçensuan dy shoqëri; ajo e përfaqësuar nga Rifat Hajdini me infrastrukturë dhe shërbim mes agjencive dhe “Driagona” me administrator Isa Sallahi. Drejtues mjetesh si Rifati, Haxhi Kuçana, Zenel Nikoçi, Besnik Nikoçi, Arben e Seladin Kërrnaja, Avni Neza, Astrit Padesi, Izet Kortoçi, Ҫekrez Nikoçi, Lirim Hajdini dhe të tjerë, qofshin dhe si zëvëndësues të përkohëshëm shquhen për rregullsinë e mbarëvajtjes. Pavarësisht përfaqësimit të shoqërive ka një harmoni të pëlqyer e pa egot e egra konkuruese.

Linja B.Curri- Koman- Tiranë funksionon me orare të reduktuara. Nga kalata (Fierzë) për në drejtim të Valbonës janë pritës të liçensuar: Sokol Pepkola, Besart Mula, Agustin Gjoni, Përparim Nika… .

Fjalët më të mira duhen veçuar për linjën; B.Curri- Has- Kukës- Tiranë, ku prej vitesh  e bëjnë Avni Rexha e Ali Doçi.

Po synohet që biletat e qytetarëve të blihen në mënyrë elektronike drejtpërdrejtë. Vetëm përshkruam shkurtazi historikun kronologjik të udhëtarëve.

Patjetër duhet nxjerrë në pah, disa dukuri që kësaj linje i japin shkëlqimin e kampionëve në krahasim me çdo tjetër të Shqipërisë. Thelbësorja qëndron se për 35 vite nuk ka ndodhur asnjë fatkeqësi, as lëndimi më i vogël. Kurrë, pavarësisht luhatjeve të tregut nuk e rritën çmimin e biletave as për shqiptarët dhe as për turistët. Mjetet e transportit janë ndërruar në vijimësi duke qenë nga më cilësorët në vend. Si për kushtet teknike e funksionale. Të gjitha sqarimet e nevojshme janë shfaqur në media si për oraret dhe çdo gjë tjetër. Turistët nga Australia, Kanadaja, ShBA-ja, dinë saktësisht gjithçka për këtë udhëtim. Shoqëria, agjencia (e Rifat Hajdinit) ka ndikuar si rregullatore harmonike për të gjithë linjën.

Në kohën dalameçe të elitave që gjallëruan vetëm bandat e pergëra, sa e sa herë u vunë në grykat e armëve të grabitësve. Shpesh këta drejtues mjetesh, kur dhunoheshin, paguan paratë dhe porositë e njerëzve. Drejtuesit e mjeteve si rregullatorë fisnikë, udhëtarët i vlerësonin si pjesëtarë të familjeve të tyre. Prandaj çdo moshë, qoftë dhe gjini e vetmuar udhëton e vazhdon të udhëtojë pa asnjë shqetësim.

Në filtrimin, të paktën të 35 viteve, “etja konkuruese” është simbolika më njerëzore e tyre. Fjalët e Izet Logut me fqinjën: “Bashkë natën lypëm lopët tuaja, në mëngjes të çoj pa para në qytet e vazhdo për Tiranë me atë që dëshiron…”. Kur Izeti ishte në atë orarë për Tiranë.

Mendësia e ulëseve të para është shuar me kohë nga çiltërsia e drejtuesve. Miqësisht në regjistrat telefonikë të Avni Nezës e Lirim Hajdinit dhe vërtetohej rregullsia e secilës ulëse. Pra, sikur të vijnë njerëzit më të afërt të drejtuesve vazhdohet me të njëjtin rregull.  Astrit Padeshi shtonte: “ …dajë këtu e ke vendin. Po u mirëkuptuat me kënd, puna juaj. Vetëm “bardhokanat” (fjala për turistët me ngjyrë) s’ka asnjë ndryshim”.

Largimi i njerëzve krijon shqetësim. Po dhe me një udhëtarë linja vazhdon me përpikmëri. Si një dukuri e rrallë, ka rastisur përkimi i drejtuesve të mjeteve të aftë dhe me një kulturë brilante shërbimi. Kjo përligj nderimin e vlerave që shquhen si shumë të veçantë në vendin tonë.