Çaush KULLAFI: LUMI I QARRISHTËS...

LUMI  I  QARRISHTËS,  FLLAD I KUJTIMEVE  DHE BUKURIA  PERLË  E  LETMIT

Shkruan: Çaush KULLAFI

Këtë pasdite të qetë prilli, me qiellin të mbushur me re gri, ndërsa gjithçka rreth meje është e heshtur dhe e ndalur në kohë, një dritare e vogël virtuale më lidh me një copëz të dashur të së kaluarës. Në ekranin e vogël të telefonit tim shfaqet një video,  një tjetër dhuratë nga Ing. Fatmir Brazhda, i njohur për dashurinë e tij të pakufijshme ndaj natyrës së Librazhdit. Ing. Fatmiri është një djalë punëtor, energjik dhe i përkushtuar, që me punën e tij si inxhinier dhe pasionin për bukuritë natyrore, përshkon cep më cep vendlindjen tonë, e na sjell në rrjetet sociale imazhe të jetës që kemi lënë pas, por që jeton ende brenda nesh..

Lumi i Qarrishtës përshkruan me hijeshi gjithë vijën juglindore të fshatit Letëm, duke shërbyer njëkohësisht si një kufi natyror me fshatin Gizavesh . Për të dy këto vendbanime, ai nuk është vetëm një rrjedhë uji, por një kurorë e thurur bukur nga vetë natyra.

Ky lum dikur mbante gjallë jetën ekonomike dhe bujqësore të banorëve, përmes mullinjve të ndërtuar me duart e tyre, simbol i punës dhe mençurisë popullore. Ndër më të njohurit përmenden: Mulliri i Qarrishtës, Mulliri i Gështenjës,Mulliri i Koshorishtit, Mulliri i Koprilles, Mulliri i Vjetër pranë Mullirit të Bungeres, Mulliri i Rrëzëllashit, Mulliri i Uljafit,  Mulliri i Gizaveshit, Mulliri i Çallakut, Mulliri i Allonit, Mulliri i Laljet,  dhe mulliri i Rrapunit që i shërben popullatës së zonës dhe sot.

Secili prej këtyre mullinjve mbante një histori, një kujtim, një zë që jehonte mbi gurët e rrasave dhe ujin që rridhte pa pushim.

Një pikë e veçantë përgjatë këtij lumi është se kalon në Rrapun, dhe njihet me këtë emër, një vend që banorët e identifikonin për bukurinë dhe rëndësinë e tij. Së bashku me Zallin e Lunikut dhe Funarsit,  ata përbëjnë bijtë e vegjël të Shkumbinit, duke e lidhur kështu Letmin me një sistem më të gjerë ujërash e rrëfimesh.

Ky lumë, dikur i gjallë dhe i zhurmshëm mes gjelbërimit të Letmit, , sot është një nostalgji e përbashkët. Të gjithë ne, djemtë e zonës, mbajmë në shpirt dëshirën për ta prekur sërish, për të shijuar ujin e kristaltë, për të lozur si dikur me troftat  pikëkuqe, që lëviznin në hijen e gurëve të rrumbullakët.

Natyra na është falur prej Zotit, si një thesar i paçmuar, por mbetet në dorën tonë t’ia ruajmë bukurinë. Kjo është një detyrë, një thirrje e heshtur që shumë bij e bija të Librazhdit e kanë ndjerë dhe e ndjekin me përkushtim, si inxhinieri Fatmir dhe i palodhuri Bashkim Koçi, që përpiqen me dashuri të mbrojnë këtë pasuri.

.Dikur, kur shtriheshim për të fjetur, gurgullima e ujit na vinte si një ninullë natyrore. bashkë me fëmijët e lagjes, aty ndërtonim streha me degë rrapi në formë çadre për t’u mbrojtur nga dielli, laheshemi në grupe, shtriheshim në rërën e lumit, qeshnim, loznim dhe kapnim peshq. Me degë rrapi, gurë dhe truke fëmijërie krijonim degëzime të vogla në rrjedhën e lumit për t’i zënë, një lojë që ishte po aq zbavitje sa dhe sfidë për të kapur peshq. Përdornim edhe kosha, edhe grepë të thjeshtë me kallam, një teknikë që sillnin “elbansallinjtë” dhe që na dukej sa moderne aq edhe magjike.

Videoja që më dërgoi  Ing. Fatmiri nuk është thjesht një pamje, është një kthim në kohë, një udhëtim i papritur në fëmijërinë time të artë, në Ulëzën e kujtimeve të mia. Më mbushi me mall, me mall për një jetë të thjeshtë e të bukur, për zërat e fëmijëve, për aromën e natyrës dhe për zhurmën e ujit të pastër që rridhte pa u ndalur në Zallin tonë.

Ing. Fatmiri e bën këtë punë me dashuri të vërtetë. Ai nuk është thjesht një pasionant i natyrës, por një kujdestar i saj, një zë që sjell në vëmendje pasuritë që kemi pasur dhe ende i kemi. Ai është shembull i përkushtimit ndaj natyrës, perlë të Librazhdit,  bashkë me Bashkim Koçin, janë  përfaqësues i atyre djemve që na bëjnë krenarë, që na bashkojnë me rrënjët tona, edhe kur jemi larg.

Ing. Fatmiri ka ide të bukura për këtë perlë natyrore

“Inxhinier Fatmiri, një pasionant i natyrës, më propozoi  një ide fantastike:  ndërtimin e një shtegu për këmbësorë  ( turistë),  që do të lidhë,  për t'u vizituar, mullinjtë e Parkut Kombëtar të Shebenikut,  nga Rrapuni deri te mulliri i fundit në fshatin turistik Qarrishtë, fshat që kufizon me Maqedoninë e Veriut. Por vizioni i tij shkon edhe më tej , ai propozon që ky shteg të përfshihet në harta orientuese për turistët, duke e kthyer këtë zonë në një destinacion të organizuar dhe të aksesueshëm për vizitorët.”

"Do ta realizojmë," shprehet me vendosmëri inxhinieri.

“I them Ing. Fatmirit:  Ulemi me kryetarin e bashkisë, z. Mariglen Disha , dhe bëjmë diçka konkrete.” 

Ai buzëqesh dhe më përgjigjet:  “Kryetari do na priste me kënaqësi, sepse edhe ai është një nga ata djem që e dashuron natyrën. Është djalë Librazhdi dhe ndjehet krenar për bukuritë natyrore të Parkut Kombëtar të Shebenikut. Madje, herë pas here publikon foto dhe video për të promovuar parkun dhe për të tërhequr sa më shumë turistë.”

Në këtë pasdite të 23 prillit, ndonëse fizikisht i ulur në një vend të qetë, shpirtërisht jam duke udhëtuar nëpër kujtime, nëpër shtigjet e fëmijërisë sime, në rrjedhën e vrullshme tëj lumit tonë. Dhe për këtë udhëtim falenderoj me mirënjohje  Ing. . Fatmir Brazhda, që me pasionin e tij na rikthen aty ku gjithçka nisi  në vendlindje.

Tiranë 23.04.2025