Fatmir Terziu: Të bëhemi të mençur

Të bëhemi të mençur do të thotë të kuptojmë marrëzitë që kemi kryer

/informacion urgjent para se të bëhet vonë/

Të bëhemi të mençur do të thotë të kuptojmë marrëzitë që kemi kryer, ndërsa imagjinojmë se po jetojmë në mënyrën më të mirë. Me fjalë të tjera, një lëkundje e pafund midis pyetjes logjike "çfarë tani" dhe pasthirrmës jashtëzakonisht të palogjikshme "por si kështu?"

Epo, vazhdo! Kjo është e drejtë! Gjërat, padyshim, përsëriten dhe vetëm ndriçimi i vonuar pas gjithë asaj që na ndodh i troket në ballë njerëzimit, i cili është kthyer në një billbord katror mendimesh të shkruara me vonesë.

Dikur kisha një admirues, Pensionistin … elbasanas, një i vuajtur deri në brinjë, një intelektual që kishte qenë i martuar me një qytetare ruse, por që e kishte pësuar në diktaturë, dhe që kursente një muaj pension për të ndihmuar botimin e gazetës lokale „Fjala e Lirë“ në Elbasan, pasi ajo u keqpërdor dhe ra në mëkatin financiar të kohës. Dhe unë gjithnjë e kundërshtoja, por ai nxirrte lotë dhe në shmangjen time i shkonte sekretares së zyrës ku kërkonte të derdhte pensionin „sponsorizues“ dhe pa kërkuar mandatin. E kuptoja, por më dhimbsej. Dhe si lehtësim aty ku e pinte kafenë tek „Skampa“ ia kisha siguruar kafenë e mëngjesit falas…Por nejse. Ne në këtë mesele kemi tashmë vetëm bisedat dhe kujtimet, se ai tashmë nuk e ka më pensionin e atëhershëm se është atje, atje mes luleve… në banesën e tij të përjetshme.

Sidoqoftë në atë kohë, në biseda, nuk na interesonte as boshllëku që na rrethonte, as për mungesën e gjetjeve, sepse po debatonim vazhdimisht për Perestrojkën. Ai, i dashuruar me bisedën që ngaste me mua dhe Gorbaçovin. Unë, në ndjekje të ambicieve të mia për t'u pranuar në shqetësimet e tij dhe xhaketa e lehtë për të mos humbur një mesazh tjetër nga Tirana, ku talenti im shërbente në gazetën e parë të Lirisë dhe shpresës.

- Perestrojka do të jetë një ringjallje e re e botës, mendoi kërkuesi im me diell, dhe pastaj do të ndryshoj kuptimi i Botës, dhe do të ndryshojmë mendimin për…!

- Po, po, po - gërhita - askush nuk flet shqip atje. Çfarë do të bëj në Siberinë tuaj të lodhur në ëndrra, të ngërthyer nga të ftohtit dhe heshtja?

- Epo, vrapo, burrë - u zemërova, pa shaka - le t'i mbijetojmë fillimisht Perestrojkës, sepse atëherë të gjithë mund të flasim në anglisht. Si po shkojnë gjërat, Gorbaçovi juaj do ta …

- Do të flasësh rusisht, edhe ajo gjuhë është… !

… aman, do të ngatërroj botën aq shumë sa së shpejti ne nuk do të mund ta njohim njëri-tjetrin.

Nuk e mbaj mend si përfundoi ky debat sepse më thirrën për punë. Dhe Perestrojka na trazoi pak para ikjes në amshim të intelektualit mik që kishte studiuar në Rusi. Dhe ditës tjetër, pas përcjelljes së tij, televizionet e atjeshme, sipas tonave, që përvillnin ende si dikur lajmet,  bënin thirrje për mobilizim për të shkuar në luftë në Afganistan.

- Dhe çfarë tani? – pyeta blunë në shi? Më mirë që ai nuk i dëgjoi ato lajme..., por vragat e tij si ajo që tregonte për Gorbaçovin më therrte diku thellë në shpirt…

Dhe atëherë nuk e kuptova vlerën profetike të pyetjes dhe pasthirrmës. Kisha një të ardhme të ndritur përpara dhe nuk i besoja përrallat e njeriut të dëshpëruar se vraga e Gorbaçovit paralajmëronte trazira të mëdha botërore. Shkova në jetë i çorientuar dhe optimist. Dy dekada e gjysëm më parë kalova Kanalin Anglez dhe fola një anglishte të tillë që ende nuk mund ta njoh veten. Dhe në shënimet e blllokut tim, që e mora me vete, gjej shënime me fjalë të thyera si copa balte mesjetare:

- Po, miku im i dashur, unë do të mendoj për nesër. Sepse e mbaj mend për shkak të aferës së Gorbaçovit dhe nuk i besoj më pallavrave për asgjë në botë! Dhe nuk dua të zgjohem pasnesër sërish me këtë pyetje të tmerrshme, djallëzore, të ndarë në kohë, si Hamleti. Po tani?

Eh, tani, … tani, mendoj ndryshe, sepse asnjë pasthirrmë nuk do të pasojë. Dhe urrejtja gjithnjë do të na gërmojë pa na pyetur nëse duam etninë tonë, filozofitë ruse, apo mëngjesin tipologjik të kohës së ftohtë, që zgjohet këto ditë gushti mjaft i hutuar. Do të na dërrmojë, do të na godasë dhe do të na flakë në katër drejtimet e botës, ku mençuria do të jetë e pakuptimtë, për shkak të budallallëqeve që do të kishim bërë ndërsa imagjinonim se po jetonim në mënyrën më të mirë. Të bëhemi të mençur do të thotë të kuptojmë marrëzitë që kemi kryer…