TRISHTIM DASHURIE

TRISHTIM DASHURIE -

NOVELË NGA MYSLIM MASKA

Kur u njoha me Ildën, kisha tre vjet që kisha mbaruar fakultetin e inxhinjerisë në degën e shpimit. Punoja në një zone rreth një orë me makinë, larg nga qyteti i vendlindjes. Ishte shtator. E shtunë. Mëngjes. Kisha marrë rrush e mollë për t’ia shpurë një shoku tim të shtruar në spital. Sa zbrita nga trotuari, aty ku kryqëzohen rrugët kryesore, një kokerr molle m’u shkëput nga letra e duke u rrokullisur nëpër boulevard, qëndroi tek këmbët e dy vajzave. Njëra prej tyre e mori në dorë e duke ma zgjatur tha:

-S’ka gjë. Ne në përgjithësi i qërojmë mollët.

-Faleminderit, - i thashë dhe e pashë drejt e në sy. Ajo u mundua t’i rezistonte vështrimit tim, por skuqja e faqeve e tradhtoi.

-Ilda, na u bë vonë. Për pesë minuta fillon leksioni, - tha shoqja e saj.

Ajo ashtu krejt pa dashur, sikur ta dinte dëshirën time, më prezantoi me emrin e Ildës.

Ilda, përsërita disa herë me vete tek shkoja për te shoku. S’di pse ky emër më dukej i njohur, i afërt, i bukur. Më kishte pushtuar një ndjenjë e turbullt dhe disi e çuditshme. Se si më dukej ajri!

Kur u ktheva nga shoku, gjithçka më dukej ndryshe. Ndryshe lumi i vogël e gjithmonë i pistë, me ato qylyme të lëvizshëm vajrash përsipër. Ndryshe njerëzit. Diçka e bukur kishte trokitur në zemrën time. Ç’të jetë? – mendova me vete. Mos kisha rënë në grackën e dashurisë? Patjetër, gjersa fytyra e saj s’më shqitej nga sytë. Ç’i marrë që bëhem, thashë mbas pak. Unë s’di fare ç’është e cila është! Megjithatë, në orën dymbëdhjetë të asaj dite, duke ndezur cigaret njëra pas tjetrës, prita plotë dy orë pranë Filialit. Nisi të rizonte një shi i imët dhe i butë. Kullonin pemët dhe gjethet e plepave. Binin fletë. Zogjtë, si të përgjumur, rrinin të strukur nën strehët e plepave, duke pritur të pushonte shiu.

Për një çast bulevardi i larë nga shiu mori një shkëlqim të farfurinjtë. Tej, mbi qytet u ngrit harku i një ylberi si bisht i një palloi gjigand, trupi dhe koka e të cilit s’dihej se ku ndodhej. Gjethet dhe pikat e shiut që trokonin mbi çadër sikur kompozonin një muzikë të magjishme në këtë ditë vjeshte. Studentët filluan të dilnin. Ja dhe Ilda. Tani ishte me një shoqe tjetër. Diç i thoshte dhe qeshte. Ajo s’më kishte vënë re, ndërsa unë e vështroja me imtësi. Flokët i kishte ndarë me vijë në mes dhe në të dy anët sipër veshëve kish vënë dy karfica të bardha si dy zambakë. Çdo gjë tek ajo, të qeshurit, veshja, ecja, biseda, më dukeshin të veçanta e më turbullonin. Kokën e mbante pakëz të ulur dhe me majat e këpucëve trazonte gjethet e zverdhura. Dukej pak e zverdhur dhe e habitur, kurse sytë e zinj vështronin rreth e qark me kaq kujdes, sikur donin të zbulonin të gjitha të fshehtat e botës. Për fatin tim para se të afrohej u nda me shoqen.

-Ilda, - I thirra befas.

U ndal në vend e trëmbur.

-Oh, qënke ti, - tha duke shkuar dorën nëpër flokë.

-Desha të bisedojmë

-Ama kohë e bukur për bisedë, - tha Ilda duke qeshur e më vështroi pa pikë drojtjeje me sytë e zinj aq të gjallë.

-Pse jo, shumë e bukur është koha..

Ja, shiko shiun e imët që bie. Pastaj blicat e vetëtimave që na fotografojnë.

-Ju pëlqeka letërsia, - më ndërpreu.

-S’besoj të gjendet njeri në botë të mos e ketë në shpirt, - i thashë.

-Ashtu është, - shtoi Ilda dhe mbas një heshtje të shkurtër më pyeti:

- Kush ju pëlqen më shumë, proza apo poezia?

- Të dyja. Në veçanti tregimet dhe novelat e Çehovit. E ke lexuar “Kryqi i Anës”? Po “Murgun e zi”? Po novelën rrëqethëse për njeriun e ndershëm, të mirë e të drejtë që e akuzojnë padrejtësisht dhe e bëjnë të çmendur? E ke lexuar “Salla numër gjashtë”? – iu përgjigja menjëherë.

-Ah! “Salla numër gjashte” – tha Ilda, sa tragjike! A mund të ndodh ashtu vërtetë?

- Po si jo, - iu pergjegja. Bile edhe këtu tek ne. Nejse…

- Mua më pëlqen shumë letërsia, - vazhdoi Ilda, por jeta është jetë, ka të papriturat e saj. Mora rrugën e inxhinieres kimiste.

- Në ç’vit jeni? – e pyeta.

- Në të fundit tha.

- Në fillim edhe unë kështu mendoja për degën time, inxhinjerinë e shpimit, por tani jam dhënë me mish e me shpirt pas saj.

Megjithëse kishim rreth një orë që endeshim nëpër rrugët kryesore të qytetit, kur mbërritëm afër shtëpisë së saj, m’u duk se po ndaheshim shumë shpejt.

-Mirupafshim, - tha Ilda duke më dhënë dorën, që m’u duk se në dorën time u fut një tufë me luleshtrydhe.

Mbasi u largua dy – tre hapa, ktheu kokën nga unë dhe pyeti me zë të ulët:

-S’më thatë si quheni?

-Ah, po, Gëzim iu pergjigja.

Ajo lëvizi dorën në erë dhe u fut në portën e një shtëpie të rrethuar me mure guri. Ngela si i ngrirë duke vështruar hapsirën para meje, që më kishte vjedhur perlën. Shiu kishte pushuar. Dikush kishte hapur radion shumë dhe tek unë mbërritën tingujt melodiozë të një valsi të Shtrausit. Tërë pasditen u enda kot së koti nëpër qytet. Vetëm, fare vetëm. Kur arrita në shtëpi, televizori jepte emisionin e fundit të lajmeve. Hëngra darkë shpejt e shpejt dhe u mbylla në dhomën time. Hapa një manual të puseve të shpimit, por frazat e tij më ngatërroheshin me frazat e bisedës që bëra me Ildën.

Të nesërmen u ngrita herët si zakonisht, veçse ai zgjim kish diçka të veçantë.

praninë e të cilit unë e ndjeja, por për të parë nuk e shihja. Ndoshta ishte Ilda.

Në orën pesë e tridhjetë dola nga shtëpia dhe mora rrugën më të shkurtër për tek stacioni i autobuzit.Yjet e fundit sa ishin shuar. Lindja po ndizej flakë dhe në lagjen buzë lumit të vogël rrinte pezull mjegulla e bardhë.

Në afërsi të pusit qe prishur rruga. Nga shirat kishte rrëshqitur një copë ledh. Zbritëm. Plepat lëkundeshin si të dehur majtas dhe djathtas. Në sheshin e posit, poshtë urës dhe këmbalecave të astave dhe tubove, qenë krijuar pellgje të vegjël.

Mbasi lexova me kujdes proçesverbalin e turnit të dytë dhe të tretë u futa në zyrë dhe i hodha një sy kartogramës . Atë çast hyri inxhiniergjeologu i pusit me një bllok dhe një shiritmetër në dorë.

-Do fillojmë? – pyeti.

-Jemi vonë, - iu përgjigja.

-Në orën njëzetë filluam matjen e tubove. Aty afër mëngjesit, pasi e kishim vënë punën në vijë, hyra në zyrë të dremisja pak. Mbështeta kokën në tavolinë. Isha i lodhur, i këputur, sa menjëherë rashë në një gjumë të thellë. Në ëndërr m’u shfaq Ilda veshur me një kostum bojëqielli e me këpucë të bardha me taka të larta. Flokët i kishte lëshuar e s’ia shihja dot fytyrën, fundin e kishte tepër të ngushtë, sa i dalloheshin format e trupit. Si një ylber të vockël kish vënë në qafë një zinxhir të imët floriri.

-Ta solla, - më tha.

-Çfarë?

-“Sallën numër gjashtë”, pra. A s’më the që shokun tënd më të mirë e kanë rrasur në çmendinë? Ne të gjithë jemi në një çmendinë, në një çmendinë, në një çmendinë…Prandaj ta solla “Sallën numër gjashtë”.

-Ah, po, - u kujtova unë i habitur dhe hapa krahët ta përqafoja.

-Gëzim, të dua, - më tha dhe u zhduk.

I thirra disa herë deri sa u zgjova. Retë qenë shpërndarë dhe tej në horizont mbi majat e plepave kacavirrej hëna sin jë kotele e verdhë.

Sa e trishtuar është vjeshta, thashë me vete, me gjethet që rënkojnë tek këputen e bien, me erën e barit të zverdhur e të kalbur, me retë e mërzitshme.

-Hë mo inxhinier. Më shpejt u ngrite nga gjumi, sesa re, - më tha përgjegjësi i pusit duke më zgjatur një verige rrushi “korith”, - Haje këtë në vend të kafesë, se na helmoi ky i mallkuar, - tha për duhanin. Pas pak ndezëm cigaret dhe u ulëm në bisht pranë barakës. Llampat e varura në tërë gjatësinë e kullës lëviznin nga era së bashku me hijedritat.

-Dje erdhi krueinxhinieri bashkë me një nga ata të drejtorisë së përgjithshme, - hapi bisedën përgjegjësi.

-Ç’thanë?

-Na lavdëruan si brigadë për shpimin e shpejtë e me sukses, - tha përgjegjësi duke u ngritur.

Ngela vetëm. Nga era mëngjesore plepi pranë barakave gurgullonte si një përrua. Më të dalë të diellit erdhën agregatët. Çimentimi na shkoi sahat. Në orën dymbëdhjetë mbërrita në shtëpi. Pasi bëra banjë dhe hëngra diçka, rashë në shtrat si i vdekur.

Në orën pesë të mbasdites rufita shpejt e shpejt një kafe në këmbë në lokalin e vogël pranë MAPO-s së madhe ushqimore. Pastaj kalova duke parë me nge vitrinat. Disa vajza dhe nuse kishin zënë radhën për basma të reja. Vjeshtë, mendova. Vjeshtë dasmash. Po pse është quajtur kështu? Ngjarja më e gëzuar e jetës dhe bëhet në një stinë disi të trishtuar? Mos ka diçka të përbashkët me dallëndyshet dhe me shtegëtimin e gjithë zogjve në përgjithësi. U mundova mos bëja ndonjë përqasje qoftë dhe në etimologjinë e fjalëve “Vjeshtë dasmash” dhe “shtegëtim dhe “zogjë shtegëtarë”, por përngjasim s’kishte. Kjo qe anae e jashtme. Në thelb është pothuaj identike. A s’janë dhe vajzat njëlloj si dallëndyshet? Largohen nga foleja e dashur e fëmijërisë dhe e rinisë. Largohen nga shtëpia, nga dritaret ku kanë lozur ëndërruar e medituar, nga ai copëz vend ku çdo grimcë dheu është është e afërt dhe e dashur, si të jetë pjesë e trupit të tyre. Largohen përgjithmonë. Fluturojnë diku për të çelur një folezë të re për të lidhur fruta, për tu bërë , ja, njëlloj si vjeshta. A nuk është ky, një gëzim i përzjerë me një farë trishtimi? Dhe për herë të parë kuptova pse të gjitha vajzat përloten ditën që dalin nuse .

Kisha mbërritur pranë godinës së Filialit. Studentët grupe – grupe bisedonin në oborr. Ja dhe Ilda. Më pa dhe për mirësjellje erdhi të më takonte.

-Si jeni? - e pyeta. U bënë dy muaj që s’jemi parë.

-Pse kaq shumë…- tha Ilda pa e mbaruar fjalinë dhe buzëqeshi duke më parë drejt në sy . Dukeni i lodhur.

- kam patur shumë punë këto dy ditë. (Më erdhi mirë që Ilda e dalloi lodhjen në fytyrën time)

Dielli ishte duke perënduar. Frynte një erë e lehtë dhe mua më dukej sikur desh të loste me flokët e Ildës. Kishte veshur një fustan teritali ngjyrë qumshti. Këpucët po ato. Po ato dhe karficat.

-Ta solla, - theu heshtjen duke hapur dosjen ku mbante fletoret e leksioneve. Nxorri një libër të veshur me një fletë të bardhë.

-Çehovi, - thashë, - novela të zgjedhura, faleminderit.

Në faqen e brëndshme të kapakut ishte shkruar: Gëzimit, me respekt! M’u kujtua ëndrra që pashë gjatë natës së tubimit. Ilda ishte veshur po ashtu, me të bardha. Dhe shfletova pakëz “Sallën numër gjashtë”

-Profesori nuk vjen, - than jëra nga shoqet e Ildës.

-Paskemi qënë me fat. Tani jemi të lirë.

-Ëhë, - tha Ilda dhe tundi pakëz kokën majtas dhe djathtas.

Mbrëmja qe nderur mbi qytet. Kudo qenë ndezur dritat. Ecnim ngadalë përkrah njëri-tjetrit, mes lumit të njerëzve. Ilda qeshte duke më treguar ndodhira nga ato të pedagogëve me studentët. Kur padashur e prekja, tronditesha. Bile dhe ajri rrotull saj më dukej tronditës. Vështroja Ildën e më dukej se ngjanim si dy pika uji. Sikur e kisha përfshirë brënda vetes time me tërë botën e saj. Tek i shihja fytyrën, më dukej si një abazhur ngjyrë qumështi prej kristalesh kuarci, përherë gjithë dritë drithëronjëse e të shkrifët. Sikur më spërkaste edhe mua me një ndriçim të butë hënor. Vështrova pastaj trupin e saj të brishtë, duat e vockla me gishtat e hollë dhe delikatë dhe ndjeva rrëqethje të trupit.

-Ç’po mendon? – m’i goditi mendimet Ilda.

-Ç’të të them, budallallëqe, - iu përgjigja. Mbas pak shtova: Besoj se …sa më shumë të duhen dy të rinj, aq më shumë frikë kanë prej dashurisë.

-Edhe unë të njëjtën gjë po mendoja, - tha Ilda me çiltërsi dhe më përqafoi.

Pa kuptuar ishim futur në lulishten kryesore te qytetit buzë lumit të vogël. U ulëm në një stol të drunjtë pranë e pranë. Pishat tundnin lehtë kurorat e gjelbra. Era kishte qëruar kudo kashtën e reve. Më ngjanin yjet si kokrra gruri në lëmin e qiellit. Ca hala pishe ranë mbi kokat tona. Zgjata dorën për t’i hequr nga flokët ë Ildës. Si padashur e lashë dorën të bjerë mbi supin e saj. Ajo nuk ma largoi dorën.

U ngritëm. Metra më tej llokoçiteshin valët e lumit të vogël, që më dukeshin si murmurima dashurie. Nën reflekset e dritës së hënës, valet e tij shndrroheshin në qindra flutura të argjënda.

-Ilda, se si më dukesh me këtë fustan!

-Si? – pyeti Ajo

-Si një kometë vezulluese.

Ildës i pëlqeu krahasimi e më shtërngoi dorën. S’kishim bërë pak hapa në bulevardin kryesor, kur një zë i njohur na përshëndeti. Ishte Mira, shoqja ime që punonte si përpunuese argjile në pus.

Mira, - e prezantova Ildën.

-S’ka nevojë, - tha Ilda, - njihemi prej kohësh. Ishim bashkë në shkollën e mesme.

Të dyja shoqet u takuan e po çmalleshin. Unë shikoja here njërën, herë tjetrën. Kisha tre

vjet që punoja me Mirën në të njëjtën brigade. E njihja si i thonë fjalës, me rrënjë e me dhëmballë, por asnjëherë s’e kisha pare me kaq vëmëndje sa sot. I kishte rënë një nur i bukur si të qe nisur në fytyrë. Çudi si ndodh me të bukurën! Pse vallë e kërkojmë larg, kur mund ta kemi pranë, fare pranë. Mos vallë ambientohemi me të dhe e panjohura na duket më e bukur? Unë e kisha në pëllëmbë të dorës shpirtin e Mirës, ndërsa bukurinë e saj s’e kisha vënë re. më kishte tronditur BUKURIA e Ildës dhe doja të shpërtheja shpirtin e saj. Çudi! Pse të ndodhë kështu?

U ndamë me Mirën dhe u nisëm për nga shtëpia e Ildës. Rrugën deri aty e bëmë pothuaj në heshtje, secili i zhytur në mendimet e veta. Prania e babait të Ildës në ballkon na e shpejtoi ndarjen.

* * *

Të nesërmen si zakonisht në orën shtatë isha në pus. Përgjegjësi i pusit, që atë natë kishte qëndruar aty, sa më pa, hapi krahët e duke më shtërnguar fort me dashuri, më tha:

-Urime vëlla, urime! Propozimi yt për shpimin e dy- tre puseve pa lëvizur kullën u aprovua.

Pas tij më uruan dhe shokët e tjerë të brigadës. Edhe Mira. Mira atë ditë kishte veshur një sarafan te kadiftë. M’u duk mjaft tërheqëse.

-Ç’hair kështu moj Mira që e paske hequr lëkurën e ariut, - I thashë për rrobat e punës.

-E po kemi festë, apo s’e lamë kështu? – ndërhyri përgjegjësi i pusit.

-Ah po, po u kujtova unë me mendjen gjithmonë tek llda.

Të them te drejtën ndjehesha mjaft i gëzuar. Punët po më ecnin mbroth. Tërë mbasditen u mbylla në zyrë per të zbërthyer në detaje materialin, meqënse të nesërmen do të fillonim zbatimin. Në mbrëmje porosita kryesondistin të më ngrinte në orën pesë të mëngjesit. Kur dola, qielli ishte i pastër e vezullues si lot fëmije, plepat e mëdhenj më dukej se kishin veshur një mantel me reflekse argjëndi. Mjegulla mbulonte tërë luginën dhe dukej si dëborë që pluskonte në ajër. Gropat e ujit dhe ato të solucionit të argjilës ishin bërë të sedefta dhe si me rudha të ndritshme. Kulla e pusit qe kredhur në heshtjen e vet. Toka flinte dhe në përgjumje thithte ëmbëlsinë e natës. M’u kujtua Ilda dhe u mbusha thellë me frymë.

Ilda, thashë me vete, tek ktheva një raki me kafe ne klubin e mencës, ç’m’i tallazite ëndrrat, ç’ma trazove zëmrën.

Me ndërrimin e turnit të natës filluam nga puna. Në mesditë pusi ishte gati për shpimin e trungut të ri. Prisnim të thahej çimentua.

· * *

Gjate muajit tetor u takova shumë herë me Ildën. Si gjithmonë, Ilda fliste pa drojtje e plot gjallëri. Ishte pak ëndërruese, por aq sa duhej. Për shumë gjëra i jepja të drejtë.

Por më duket e arsyeshme të tregoj diçka për një takim aty nga fundi i muajit tetor. Si gjitmonë, që t’i shmangeshim vështrimit të njerëzve, uleshim tek stoli ynë në lulishte. Ilda kishte veshur një kostum bojë qielli. Poshtë xhaketës një golf të bardhë. Unë kisha veshur kostumin e ri me kuadrate të vockla dhe këmishën e bardhë më të mirën që kasha. Atë

mbrëmje sepse më shkrepi të vija dhe kollare. Kollaren e vija rrallë, ndaj më dukej sikur më mbyste. Mbrëmja ishte e freskët. Sipër nesh varej qielli i spërkatur me yje me atë indiferencën e përjetshme. I hodha dorën në sup

-Mos, - tha ajo dhe me sy gjysëm të mbyllur e afroi kokën nga unë.

-Ilda, - i thashë, - e ndjej tërë praninë tënde në çdo qelizë të qënies, bile edhe në ëndrra…Unë të dua, Ilda., për gjëra të tjera më duket s’ka nevojë. Ndoshta edhe kaq fola shumë.

-Ashtu të duket, - m’u përgjigj Ilda buzagaz duke më puthur lehtë në faqe. – Tani kështu të duket, - vazhdoi. Më vonë do çlirohesh nga ethet e emocioneve.

Atë çast, meqë isha i turbulluar, s’e kuptova në bëri një shakazë, foli seriozisht, apo u tall me mua.

Si? – e pyeta pas pak i habitur.

-E shoh, - tha, - se të turbullova ca. Më vonë dashuria bëhet më e bukur, më e thjeshtë. Çlirohet nga flluskat dhe tollombacet.

Më hodhi dorën pas shpatullave duke më puthur përsëri në faqe dhe disa hapa më tej, para se të dilnim në dritë ecëm përsëri të veçuar.

Sidoqoftë Ilda e refuzoi propozimin tim, thashe me vete tek u ndava me të. Ndoshta dhe dashurinë time! Mbase kishte të drejtë. Mos unë e desha ashtu siç duam dhe tronditemi nga një qershi e porsalulëzuar në maj? Dhe nisa të pyes veten: e dua apo jo? Po më përgjigjej një zë. Të paktën kështu e dëgjoja brënda vetes. Kjo ishte një ndjenjë që nuk ngjante aspak me brengën që i krijohet shpirtit të njeriut nga vetmia, as me ndjenjën e bukurisë së jashtme, të dashurisë platonike. Mua më duhej ta shihja, ta dëgjoja, ta kisha pranë dhe atëherë ndjehesha i lumtur dhe i qetë. Nëse ajo para dy muajve ishte për mua e huaj, sonte qe tepër e afërt, e ngrohtë, thellësisht njerëzore. Dhe më dukej se nuk po doja një statujë, thjeshtë për bukurinë e jashtme. Kjo ishte njëra anë. Njëlloj si zëri në boshllëk që ngelet pa jehonë.

Këto mendova gjatë rrugës per në shtëpi., si dhe në shtrat tek perpiqesha të flija. Gjumi më zuri vonë dhe më doli më shpejt se zakonisht. U ngrita me dhimbje koke dhe dola në ballkon. Qielli qe bërë ngjyrë rozë, një rozë e këndshme, e dashur, magjepsëse. Tek e pashë, u çudita me këtë fenomen, me këtë mëngjes të qëndisur nga rrezet dhe pyeta veten: a është e mundur që mbi dhe, ku ka mëngjese të tillë të ndritur dhe marramendës, të ketë edhe trishtim?

Isha i trishtuar.

Pas kësaj, mesa më kujtohet, u takova edhe njëherë me Ildën, aty nga fillimi i nëntorit. Këtë herë shkuam dhe në kinema. Mbas filmit, i cili s’më pëlqeu fare, Ilda foli më tepër se zakonisht, sikur në mardhëniet tona s’kishte ndodhur asgjë. U tregua më e afërt dhe në çdo vështrim, në çdo fjalë, në çdo lëvizje, shprehte dashuri. U tregua më pak e matur se herët e tjera, aq sa më rregulloi dhe jakën e këmishës, pa pyetur se ishim në mes të njerëzve. Më mbërtheu komçën e xhaketës, u largua dy- tre hapa dhe, mbasi e pa, më tha:

Kështu të rri më mirë. Bile dhe sot e kësaj dite, kur i kujtoj të gjitha këto sepse më buron nga shpirti një ndjenjë e çuditshme, e ngrohtë dhe arrakate, si ajo loja e rrezeve mëngjesore me degët e pyllit kur fryn erë dhe më bëhet se ndjej tinguj të ëmbël, të papërsëritshëm. Gjithçka më bëhet e bukur dhe më mbërthen një dëshirë e zjarrtë për të dashur me mish e me shpirt çdo gjë të bukur e të mirë në këtë botë.

Por le t’i lëmë këto e të tregoj ç’ndodhi më tej. Të nesërmen më dërguan me shërbim për një javë rreth 200 km larg qytetit tone. Në të gjitha zonat, për puse të thellësive mesatare, po zbatohej propozimi im i shpimit të dy- tre trungjeve, pa e lëvizur kullën. Më së fundi u kuptua që s’qe aq i vështirë sa dukej shpimi i puseve të tillë. Mbas një jave u ktheva dhe, si zakonisht, shkova të takoj Ildën në Filial. Njëra nga shoqet e saj më tha se tre studentët më të mire të kursit ( që dinin italisht ), ndër ta dhe Ilda, para dy ditësh i kishin nisur për një kurs specializimi nentëmujor në Itali. Është e vërtetë, persëriti shoqja e saj , pasi vuri re habinë time. E falnderova dhe u largova. Trupi më dridhej. Ky ishte një grusht dërmues. Ajo kishte të drejtë. Ja që unë s’e njihja. Si kështu, s’më tha një fjalë që më parë? Të ikësh si me katapultë? Por kushedi mendova më vonë, mbase vërtetë kështu ka ikur. Dhe i zëmëruar sa s’thuhet, u futa në birrarinë “RINIA”. Megjithëse piva aq shumë, sa mezi më çuan në shtëpi, mëndja s’më ndahej nga Ilda. Veçse me një ndryshim, Nëqoftëse para se të bëhesha “tapë” vetëm e shaja, tani edhe e shaja edhe më vinte për të qarë për të…

Planeti ynë i shtrenjtë, indiferent, krejt mospërfillës ndaj halleve, gëzimeve e shqetësimeve të fëmijëve të tij që kishte mbi shpinë, vërtitej pa pushim rreth orbitës së vet. Dhe ndryshonin kështu ditët, muajt, stinët. Vërtiteshin ëndrrat e mia, herë- herë të

buta e ledhatuese, herë- herë krenare e rebele rreth imazhit të Jldës.

S’kishte asnjë kuptim të interesohesha për adresën e saj, gjersa ajo e dinte të saktë adresën time. Dy – tre muajt e parë e ndjeva shumë mungesën e saj. Kisha një dhimbje të përditshme koke, nevrikosesha për hiç gjë dhe rash goxha nga shëndeti. Kjo gjë ra në sy edhe të prindërve, të cilët filluan të shqetësoheshin për shëndetin tim. Një ditë nëna m’i kish fshehur të gjithë librat e punës. Ç’të qeshur që kam bërë! Për të qeshur apo jo? Megjithatë Ilda më shfaqej në endërra. Ç’po më ndodhte si tek ai tregimi i Mopasanit, më shkoi një ditë në mendje, kur një djalë dashuronte një vajzë imagjinare që i shfaqej në ëndërr dhe s’shihte rreth e qark tij as edhe yjet vezullues që e ciknin tek brryli.

Gjersa s’mora vesh asnjë lajm, u muar vesh puna me të, mendova një ditë prej ditësh. Ca nga ca, siç ndodh në këto raste, pak ngaqë e ndjeja veten të fyer, pak ngaqë i jepja të drejtë, nisa të kthjellohem. Në shpirt më ra përsëri paqe dhe diell. Paqe dhe diell i thënçin, se, nëse dhëmbja e plagës iku, shënja e saj mbeti. Sidoqoftë u bëra më praktik, më konkret, më tokësor. U zhvesha pak a shumë nga flluskat dhe tollombacet, siç shprehej Ilda. U dhashë i tëri pas punës e sidomos pas aplikimeve shkencore. Kaloi kështu dimri me shirat, retë, ngricat. Erdhi pranvera. Lulëzoi e shpërtheu gjithçka. Në maj mbrojta titullin kandidat i shkencave gjeologjike dhe fill pas kësaj më emruan Përgjegjës të sektorit shkencor.

Gushti i atij viti bëri tepër vapë. Me dritare e me dyer të hapura, me ventilator dhe prapë digjesheshe, si pranë një furre. Vapa bëhej e padurueshme sidomos në autobuzat e linjës. Edhe veriu që futej nga xhamat e hapur ishte si avull kaldajash. Po përgatitja një raport për analizën mujore, kur një trokitje e lehtë në derën e hapur më bëri të ngre kokën.

Për një çast e humba! S’desha t’u besoja syve!

-Kini pritje shoku inxhinier? – tha Ilda.

-Po nga ç’planet zbritët, - i thashë unë edhe i çuditur dhe i emocionuar.

-Kudo që të fshiheshe do të të gjeja, - vazhdoi duke qeshur. Më kanë emruar këtu tek ju, - shtoi pas pak, - por s’erdha për këtë.

-Shumë mirrë i thashë, më bëhet qejfi, patjetër do të na ndihmoni shumë. Urime, suksese.

-Faleminderit, - tha Ilda gjithë çiltërsi, ndërsa u përqafuam si miq të vjetër.

-Po si u zhduke kështu pa lënë një lajm, si një vegim, - i thashë unë.

-Të them të drejtën, diçka dija, por nuk të thashë se s’ma merrte mëndja të bëhej. E vërteta është se të kërkova. Ti ishe me shërbim. Pastaj na nisën me urgjencë. S’kisha si e shtyja.

-Nejse, - thashë, - pak rendësi kanë tani këto gjëra. Po si ke qënë, si ja kalove?

-Mirë, shumë mirë,- dhe nisi të më fliste për mbresat.

Tek e dëgjoja mendoja me vete: Vërtet është ajo Ilda e dikurshme? Ishte hequr e dobësuar shumë, qe bërë më terheqëse, por s’mu duk aq e bukur si dikur…Dhe m’u kujtua një fragment nga biseda me të disa muaj më parë (…Kur njohja është e rastit s’duhet nxituar} Sa të drejtë kishte patur Ilda dhe unë iu zëmërova. Megjithatë, gjersa vuajta aq shumë, me siguri e doja.

-Mgjithëse s’është vëndi,- tha Ilda desha të të them një problem shumë të rendësishëm që ka të bëjë me ne të dy dhe u skuq në fytyrë. Unë ta thosha këtë larg e larg edhe në të dy letrat që të dërgova në ndërmarrje. Në zonë mendova se mund të mos binte në dorë.

Dhe ti s’ më ktheve asnjë përgjigje, - tha me habi dhe qortim përzierë.

-Më ke dërguar dy letra, - e pyeta dhe m’u ngritën leshrat përpjetë! Të betohem, - s’kam marrë asnnjë letër. Do të kem qënë diku me shërbim dhe me siguri janë harruar në ndonjë sirtar, ose ndonjë keqdashje, - shtova mbas pak.

Dhe u ngrita mbylla derën.

-Sidoqoftë, - shtoi, - largësia është një provë për dashurinë. Unë të kam ndjerë gjithë këtë kohë. E kam ndjerë shumë mungesën tënde. Unë jam menduar e menduar shumë. Unë të dua.

Mu duk se më ra rrufeja. Dushemeja mu shndërrua befas në një kënetë dhe nga çasti në çast më dukej se do të më përpinte. Sikur po më thëthinin ato ujrat e ndënjura, të zeza e të pista qindra vjeçare. Megjithatë u mundova ta zotëroja veten. U ngrita ngadalë dhe shkova tek dritarja. Pas pak, pasi e mora disi veten, iu drejtova Ildës:

e -Të kam thënë më duket atë ngjarjen me qershinë. Çdo vit, kur isha në fakultet, kthe hesha në shtëpi nga pesëmbëdhjetë – njëzetë maji, kur ajo piqej. Nëna ma ruante degën time. Një vit më shkrepi t’i haja qershitë të pjekura shumë, ndaj erdha në shtëpi nga fillimi i qershorit. Një pjesë kishin rënë përtokë nga pjekja, të tjerat i kishin çukitur zogjtë dhe grerëzat…

-Ti Ilda, - i thashë duke i vënë dorën në sup, - je tepër origjinale. Dhe unë për këtë të nderoj dhe do të nderoj tërë jetën. Unë s’jam si ti, jam egoist dhe tepër praktik. Sigurisht heshfaqa dashurinë…Ajo ngeli pa jehonë. Ti deshe me të drejtë një njohje më të thellë, më të plotë. Pra theve skemën. Dhe dihet…kush thyen “SKEMËN” i pari i bie rrufeja. Por pa njerëz të tillë ama, në çdo fushë të jetës dhe jo vetëm në dashuri, s’ecet përpara, s’ka emancipim e serenitet.

Ndërsa unë, eh! unë, eca ashtu si gjithë turma. Po, po, si turma, si kopeja… Ndaj do të nderoj e do të respektoj si një shoqe të mrekullueshme…Do të të dua, gjithmonë do të të dua, sa të jem gjallë do të perkëdhel nëpër ëndrra si ai djali tek tregimi i famshëm i Mopasanit…Vetëm kaq…dhe për të mos e lëshuar veten, kafshova gjuhën forte, aq sa më dhëmbi. Për më shumë, - vazhdova, - u fejova me Mirën…dhe mbështeta kokën në të dyja duart, duke e parë Ildën drejt, veçse sytë e mi tashmë ishin të mjegulluar, të huaj…

-Si? – pyeti Ilda instiktivisht. Duart nisën t’i dridheshin. Një çehre e verdhë i ra në fytyrë. obuzit

-Mira është vajzë e mrekullueshme, - tha pas pak. Është një vajzë shumë e mirë. Të trashëgoheni dhe jetë të lumtur.

U ngrit. Dola pas saj dhe e përcolla gjer poshtë te shkallët. Ndjehesha si një shkretetirë, pa asnjë mendim në kokë, kur shihja se si ikte Ilda drejt stacionit të autobuzit, si një vegim ëndrre.

-Inxhinier, - thirri një nga laburantet, - të kërkon drejtori i pergjithshëm në telefon.

Erdha, - iu përgjigja.

Bënte shumë vapë. Po më zihej fryma.

Në thellësi të shpirtit ngashërehesha.

Jeta vazhdonte rrjedhën e saj të zakonshme, të rutintë. Zvarritej ashtu si kërmilli, duke lënë pas jargën e ndritshme e të pështirë…

Shkencëtarët metorologë kishin parashikuar edhe edhe dy javë kohë me temperature rreth dyzetë gradë.

Kishim jashtëzakonisht shumë punë. Këto ditë më qe besuar personalisht mua përcaktimi i parametrave të solucionit të argjilës së një pusi, që në dosjet tepër secrete shtetërore quhej “Pusi Qeveritar”.

Pikërisht në një nga këto ditë të nxehta, ose më saktë, tri ditë pasi isha ndarë me Ildën, në zyrë e përlotur vjen e fejuara ime, Mira

Ç’ka ndodhur? – pyeta i alarmuar!

-Ajo, - më tha, - ajo…

-Kush ajo?

-Ajo pra vdiq.

-Kush ajo? – ripyeta duke e shtërnguar fort nga krahët që ta sillja në vete.

- Ilda!

-Jo! – mos ma thuaj! S’është e vërtetë! S’është e vërtetë! - thashë unë pa e kontrolluar fare veten dhe ngela krejtësisht i habitur!

-Po! – tha Mira. Është e vërtetë. Dhe duke mbështetur kokën pas gjoksit tim, ia plasi të qarit me zë…

Pashë nekrologjinë, - tha pas pak e ngashëryer. Dhe pyeta…Dhe py…e…ta…Sot pas një ore bëhet varrimi. Aksident automobilistik. Dje në mbrëmje. Ca thoshin aksident, të tjerë e të tjerë thoshin se ishte hedhur vetë…

Është e pamundur! Unë e kam fajin, - thashë pas pak. Unë e kam fajin, - vazhdoja të thosha unë, duke e shtërnguar Mirën fort pas gjoksit tim.

Mira ngriti kokën, që atë çast m’u duk si një rruzull, ku rrjedhin lumenj lotësh dhe më pa e habitu!

-Po, - i thashë , - po! Unë e kam fajin dhe mbështeta fytyrën time mbi flokët e saj, që atë çast mu duk se më prehën si me magji.

Mbaj mënd pastaj, që ndeza pesë-gjashtë cigare njëri pas tjetrit. Ktheva ndoshta dy-tre dopje raki nga shishja që mbaja në raft dhe mbasi mbylla zyrën bashkë me Mirën, mora makinën e punës dhe u nisëm për në varreza. Më tej s’mbaj mënd asgjë. Isha si një gjethe që stuhia e vërtit sipas qejfit nëpër mjegull. Ah! Po! Më falni, mbaj mënd edhe diçka tjetër, që e dëgjova kur po ktheheshim. Që të jem i sinqertë para Zotit edhe sot nuk jam i sigurt se i kujt qe ai zë. Nuk e di! Nuk mund t’ju them! Por në atë çast ai zë mjegullonjerëzor, m’u duk si zëri i Ildës: “Gabimet që bëjnë të mënçurit, janë shumë herë më të veckël sesa mesazhet e diturisë dhe dashurisë që japin për të tjerët…”