Tregu i yjeve
Nga Fatmir Terziu
Ka një akullnajë.
Majëza blu e gjuhës së saj lëpin e jargavitur vetëm një cifël të grykës së ngrirë. Është një grykë mullaqe e qelqtë. Faqëzat e saj muflake janë të plasaritura nga të ftohtit. Një gjë, e gjelbër, që dikur ishte duke vdekur, tani ka një mijë çarje, tej dhembjes. E ujta rrëshqet në mënyrën e saj të ngathët poshtë greminës, me pluskëza të rrumbullakëta dhe zhdërvjellet derisa i afrohet një dru, i ngrirë paksa në majë.
Ka një dru të tillë. Ka. Ka sepse ka dhe një vend të tillë. Është një ishull i mbyllur i tëri në akull. Brenda këtij druri majëza blu zbret e lagur. Bredh dhe ndalon…, ndalon dhe kalon pluskëzat e rrumbullakëta. Frenon rrëshqitjen dhe gjithçka duket se bëhet paq. Por, pastaj përfundon jashtë një lagështire, ku rolin e ka marë përsipër, pastrimi në diell. Dhe atje, vazhdon mpirja, krahët e saj të përkulur dhe të thyer përqafojnë një lëmsh të çuditshëm, të magjepsur.
Ka një shpellë.
Dhe në këtë shpellë ndodhitë flenë, megjithëse frymërat kërcejnë dhe shkëmbinjtë thithin yndyrën midis rënies dhe uljes së dihamave. Këtu dielli nuk lëshon rreze, shqiponja nuk kërkon pre. Ajo e kalon kohën e saj duke u përkëdhelur nga rrezet e strukura mes majës dhe grykës. Dhe kështu ditët mbesin ato ditë, sikurse janë ato për sytë e kësaj shqiponje. Këtu rrënja dhe fara mund të mbesin përgjithnjë. Nuk ndodh dhe nuk kanë më nevojë për të ikur. Nuk kanë… Sepse në këtë hapësirë të pa kohë, të palëkundur nga ndryshimi, E Djeshmja s’ka pushuar së qeni. Është rikthyer tek geni. (Jashtë lëndina ka rënë pre e hijeve dhe, ka akull dhe vdekje të zhveshur nga jeta. Atje gjaku mund të rrjedhë lirshëm. Aty shqiponja vetëm vëzhgon, vëzhgon se si një hajdut është zyrtarisht i njohur si i tillë, është një egërsi e drejtë, një fe e re fisnike, por jo për njeriun në nevojë. Por, një herë në katër vjet Dikush është pëllumb, dhe tregon se është i tillë si në mit, rrëfen e betohet se nuk ka shije për gjak, dhe kështu njëherë në katër vjet filmohet dhe fotografohet, reklamohet dhe propagandohet se është duke vrapuar lirshëm, ose ndryshe është në vrap e sipër për ta bërë jetën pranverë edhe në dimër).
Dhe në këtë lëmsh diku pëshpëritet verbërisht: flitet thellësisht thellë, në mënyrë të qartë e të qartë, dikush gllabëron e dikush mjaftohet me një thelë, e dikush… mjafton që dihat, dhe lutet me duart e tij të thatë me ditë e me natë. Të gjithë ata që gllabërojnë gjejnë ngushëllim këtu, sepse ky është Syri i Qenies. Ata bënë paqe, duke supozuar mendime dhe vendime të qarta, duke mos ditur se po i sheh dikush nga prapa. Dhe gjithnjë kështu, kjo hartë do të shikojë shenja të reja konvencionale: një shikues të heshtur, duke reflektuar mbi gjithçka që është në letër, dhe gjithçka përtej një premtimi tjetër.
(Jashtë kësaj ka një botë ku lumenjtë ndodh që të rrjedhin ndonjëherë, ku edhe kafshët e egra janë në dosje të rastësishme. Dosjet janë diku në një tunel të errrët, tundojnë një diell të hidhur.)
Lindja?! Dita lind në mjegull. Perëndimi?! Ai vdes në ëndërra: pushimi i tij, thellësia e një jete larg një ëndërre… vetëm tek ikja. Dhe Veriu ... Veriu?! Tokë që shtrihet memece në tërë trupin e saj. Era e gërvisht strofkën e saj, era i prish ëndrrat e asaj që piqet diku në hell për atë që sapo ka nisur fushatën e radhës, pra një herë në katër vjet. Po era si era edhe mbi të. Era ulërin si një flaut në gjumin e madh të bardhë, të bardhë me pluhurnajë.
Por në këtë lëmsh bëjnë pjesë edhe barëra të gjata, që mbahen hijerëndë, me vrulle të vrullshme ofshatinë, lavire bredhacake me e pa shkaqe. Rrënjët u japin ritme, brinjët përkulen me e pa fllad, pasi frymërat ngjizen nga kubeja e tendert e shpellës. Kjo quhet mençuri. (Me këtë mençuri, shpella end fjalën e saj, transmeton pikëpamjet e saj. Të gjitha fijet e gjata dhe të trasha janë bartëse të lajmeve). Ata nuk lodhen me rënien, sepse në shpellë nuk ka rënie. Ato nuk lodhen të këputen, as nuk shkulen dhe tutje e më tutje ndodh të shihet qartë se ata kanë vetëm ngjyrë kafe. Me kafe bëjnë gjest, duke përhapur gjendjen shpirtërore, e kthjellojnë mendjen, duke përcjellë, me të vërtetë, shpirtin e shpellës. Si gjithmonë, ashtu si do të kenë bërë përherë në atë skëterrë.
Bletët nuk humbasin këtu. Ata këndojnë. Ata e mbajnë ëndrrën. Të butë dhe të mpakët janë timbret që ata tingëllojnë, e ëmbël është muzika që ata sjellin. Zogjtë nuk këndojnë këtu. Ata vetëm luajnë. Ata mbajnë temën e përditësisë. Muzikantë të talentuar janë ata. (Të gjithë në shpellë janë virtuozë. Ata kanë lindur për të krijuar. Melodia, harmonia, njehsori ... janë të lindura prej tyre). Tani performanca është e gjallë dhe e ndritshme, tani është më e plotë, tani pothuajse endet jetime nëpër Botë. Sepse, megjithëse të gjithë janë e s’janë në këtë lëmsh mund të ligështohen në dritë, ato duhet të përkulen ndaj ndjenjës së maestros, se emrat e të shkolluarve, talenteve, mençurive janë vetëm në listë. Ata nuk janë aty, nuk i shohin prej vitesh më sytë.
E megjithatë… aty kishte një ditë, shumë kohë më parë ishte parë në një ëndërr, kur kjo ëndërr u shqye. Dhe atë ditë (që u gëlltit) era erdhi me një ulërimë dhe lindi Zvarritjen.
Kishte një zhurmë.
Mes zhurmës u pa një turmë. Dhe turma doli nga kafenetë. Doli nga spitalet … e u bë si retë. Terreni u tensionua, sytë e atyre prej kafesë u ngushtuan, faqet e pacientëve të tyre u rrënuan. Bletët mashtruan shpejtësinë, zogjtë humbën vendin e tyre. Bari qëndroi hundëpërpjetë, të gjitha tehet që tregonin zhduknin shigjetat që i drejtonin drejt lindjes. Kishte një përplasje, dhe një klithmë, dhe një bishë e zhveshur, gjakderdhëse, që dilte nga shpella, u rrëzua me fytyrën e saj në thatësirën e zezërimës. U rrëzua por u ringjall prej britmës.
Lajm u bë lajm. Lajm i paparë, i shpërndarë, i padëgjuar. Ndodhi sikur ishin dele ata që u përleshën, të tjerë sikurse patat shpërthyen nga rima që lëshonin flatrat. Simfonia, fluturonte sublime, fluturonte, zhytej dhe, për të gjithë një masë resh u shtrydhën nga lart. vendi u bë baltë. Kaq. Pushoi, pushoi. Por jo vetëm kaq. Diku u ringrit një moçal…
Moçali u tërbua ... çfarë brutaliteti - çfarë përbindëshi ishte ky? Krahu i braktisur mes turmës, syri i errësuar nga gjaku. Ndërsa për fytyrën e përbindëshit … ai nuk kishte fytyrë, vetëm një vështrim. Ishte vështrimi i shokut të ngrirë në kohën e tij, i tmerrit në qeli-bar. Një gropë e tillë përthithi tempullin, e aty në fillim zunë vend mjekrrat, ata që kishin përgjysmuar maskën, duke e fshehur në dosje të tjera të strukura në ferra. Një plagë e tillë e rëndë ... moçali e shikoi atë të ngulitur, në dy këmbë dhe katër, duke u tundur deri sa u ngrit. Aty ishte e pamunduar të hapje më gojën për ajër, gjaku nuk fshihej nga sytë. E ndodhi ndoshta jo rastësisht që u përplas në iluzion. Dukej shumë i rrumbullakët. Duke parë moçalin, përbindëshi u rrëzua.
Dhe atje kjo e keqe shtoi etjen e tij, piu mbushjen e qelbur gjysëmshekullore, ra përsëri në origjinën e tij.
Moçali u bë një ujnajë e madhe lotësh, ku fytyra e tij dhe ajo e turmës dukej mjaft e ngatërruar. Ishte e gjitha në koma…nuk ishte për tu harruar.
Pamja e saj e zvetënuar mes lotëve tregëtonte vetëm yjet që vinin nga lart dhe iknin larg e larg.
Kommentare