Rami KAMBERI: MES POEZIVE TË VALBONA AHMETIT

Nga: Rami KAMBERI

MES POEZIVE TË VALBONA AHMETIT

Hyrje

Letërsia shqiptare bashkëkohore është pasuruar ndjeshëm nga zëra të rinj poetikë që kanë sjellë një përftim të ri estetik e filozofik të përvojës njerëzore. Një prej këtyre zërave të veçantë është poetja Valbona Ahmeti, poete që me vargun e saj të lirë dhe me ndjeshmëri të hollë, krijon një urë midis shpirtit, natyrës dhe jetës moderne.

Poezia e poetes Valbona Ahmetit, është një hapësirë reflektimi dhe përjetimi emocional, ku figura e njeriut ndërthuret me elementet e natyrës për të ndërtuar një univers ku dashuria, dhimbja, identiteti dhe etika njerëzore marrin trajtë të re poetike. Ajo përzien tonin lirik me gjykimin shoqëror, duke e bërë fjalën poetike një mjet të vetëdijes dhe të humanizmit.

Në këtë vështrim do t’i analizojë disa nga poezitë e saj, përmes tre dimensioneve kryesore: 

• poetikës natyrore, 

• reflektimit filozofik, he 

• mesazhit shoqëror, dhe

• identiteti.

1. Poezia si tablo dhe natyra si pasqyrë e ndjenjës

Autorja e poezive

Në poezitë “Si tablo piktori” dhe “Festa e gjetheve”, poetesha Valbona Ahmeti, e sheh natyrën si një instrument për të shprehur emocionin e brendshëm.

Në poezinë “Si tablo piktori”, poetja ndërton një përfytyrim të dashurisë në formë pikture:

“Nga palcë e qiejve bora shpërthente / Si floku i saj mbi supe ujëvarë.”

Këtu, figurat poetike të borës, diellit dhe dritës krijojnë një atmosferë estetike ku dashuria dhe arti bashkohen. Poezia është një lloj metafore vizuale, ku dashuria pikturohet me ngjyrat e stinëve dhe ndriçimit.

Në poezinë “Festa e gjetheve”, ndërkaq, poetja krijon një himn për kalimin e kohës dhe bukurinë e përjetshme të natyrës. Vjeshta, me gjethet që “vallëzojnë në krahët e erës”, është simbol i kujtimeve dhe reflektimit shpirtëror. Përmes harmonisë së elementeve natyrore, poetesha Valbona Ahmeti, shpreh mirënjohjen ndaj jetës dhe momentit, duke i dhënë poezisë një dimension muzikor e meditativ.

2. Deti si metaforë e fatit dhe e dhimbjes njerëzore

Në poezinë “O Det Jon”, deti është qenia që bart tragjedinë, fajin dhe kujtesën kolektive. Ai është dëshmitar i udhëtimeve, arratisjeve dhe humbjeve njerëzore:

“More me vete shumë Titanik / O Det Jon, mbret i deteve.”

Në këtë poezi, poetesha Valbona Ahmeti, përzien tonin elegjiak me atë dramatik. Deti është një simbol universal i jetës dhe vdekjes, por në të njëjtën kohë bart edhe dhimbjen e emigrantëve e të fatit shqiptar. Thirrja e poeteshës “Mos ik, mos ik…”, e shndërron poezinë në një lutje që përtej motiveve natyrore, ka një peshë të thellë etike dhe patriotike.

3. Dimensioni filozofik dhe humanist i poezisë

Në poezitë “Suksesi i tjetrit” dhe “Hapja dritaret zemrës”, poetesha Valbona Ahmeti, trajton çështje universale që lidhen me: 

• marrëdhëniet njerëzore, 

• egoizmin, dhe 

• ndjenjën e solidaritetit.

Në poezinë “Suksesi i tjetrit”, ajo vë në qendër një dukuri psikologjike dhe shoqërore, zilia. Përmes pyetjes retorike “Pse, buzëqeshja të mos jetë stuhi gëzimi?”, poetja kërkon një revolucion shpirtëror, që ta çlirojë njeriun nga frika dhe mbyllja ndaj tjetrit. Këtu poezia bëhet etikë, jo vetëm art.

Në poezinë “Hapja dritaret zemrës”, ajo ndërton një manifest të humanizmit poetik:

“Po harrove ta duash të bukurën, ke harruar ngrohtësinë e rrëzëllimit të krelave të diellit mbi det.”

Ky varg sintetizon filozofinë i poetes, dashuria, mirësia dhe bukuria janë kushtet e domosdoshme të ekzistencës. Pa to, njeriu mbetet “në mes muresh”, i mbyllur në një botë pa frymë.

4. Poezia e identitetit dhe mërgimit

Në poezitë “Si një dhuratë” dhe “Nata de Terra (E lindur nga Toka)”, poetja shpreh përjetimin e identitetit në mërgim dhe ndjenjën e përkatësisë ndaj atdheut.

Në poezinë  “Si një dhuratë”, ajo e shikon veten si një “dhuratë”, për botën e huaj, por njëkohësisht si pjesë të pandashme të vendit të saj:

“Më kanë si një dhuratë... më hapin dyert e mundësive, por një zë nga brenda më flet, nuk jam përgjithmonë e tyre.”

Kjo poezi pasqyron identitetin dygjuhësh e dy kulturor të njeriut modern, që përjeton midis rrënjës dhe horizontit të ri.

Në poezinë  “Nata de Terra”, poetesha flet për kthimin shpirtëror te toka mëmë. Ajo e quan Tokën Amë “mikeshë të jetës dhe të vdekjes”, duke treguar se përkatësia është një ndjenjë metafizike. Thirrja për t’u kthyer është një thirrje për ruajtjen e kujtesës kombëtare dhe shpirtërore.

5. Poezia si kritikë e realitetit

Në poezinë “Në qytetin tonë”, poetja lë pas tonin lirik për t’u përballur me realitetin social dhe politik.

“Fluskat e borës sa e prekin tokën, treten / Si fjalë deputetësh me premtime të harruara.”

Përmes ironisë, ajo kritikon hipokrizinë, korrupsionin dhe zhgënjimin qytetar. Qyteti shfaqet si hapësirë e ftohtë, ku shpresa tretet si bora. Kjo poezi përfaqëson ndërgjegjen qytetare të poetes, që kërkon autenticitet dhe ndershmëri në shoqëri.

Përfundim

Krijimtaria poetike e poetes Valbona Ahmetit, përfaqëson një bashkim të bukurisë estetike me etikën njerëzore. Ajo e kthen fjalën në një hapësirë reflektimi, ku natyra, dashuria, mërgimi dhe njeriu janë pjesë të së njëjtës simfoni ekzistence.

Poezia e saj mbart dritë, por edhe vetëdije; është një “tablo piktori” e shpirtit njerëzor që kërkon ngjyrat e jetës, ndonëse ndonjëherë përballet me errësirën e kohës.

Poetesha i fton lexuesit të kthehen te rrënjët, te ndjenjat e pastra dhe te bukuria si formë e rezistencës ndaj shurdhërisë moderne.

Në fund lirshëm mund të themi se poezia e poetes Valbona Ahmeti, është një dhuratë shpirtërore, që flet me gjuhën e natyrës, të dashurisë dhe të dritës.

Referenca 

Ahmeti, V. (2025). Si tablo piktori; O Det Jon; Festa e gjetheve; Suksesi i tjetrit; Në qytetin tonë; Si një dhuratë; Nata de Terra; Hapja dritaret zemrës.

Poezi marr nga facebook-ku.