Ramazan HUSHI: 17-Pjella e mëkatit

           Tregim                                                                                                 

Brumbulli Zikoshi ndalon për një çast, sa për të shmpirë gjymtyrët e kurrizin nga tendosja e gjatë dhe    e lodhshme. Nuk i thonë shaka! Po shtyn lart, mbi kurrizin e një dune rëre atë goxha lëmsh, i cili është pesëfish më i madh se trup i tij e po aq me peshën e tij! Vërtet një copë leshterik  është, nga ata që deti nxjerr çdo çast me miliona nga barku i tij i stërmadh, me përmasa e pesha të ndryshme. Edhe duna e rërës aty e vockël është. Por, hajt ta shtysh deri lart!

Brumbulli është ndalur tamam në faqe të atij grumbulli të vogël rëre, një lloj dune në miniaturë, por dhe aq sfilitëse. Një pëllëmbë njeriu është e madhe, gati në formë konike. Por brumbullit të gjorë ajo masë rëre po  i bëhet sa një mal! Ai ngre sytë me vështirësi lart, atje ku mezi shquhet maja e paarrithshme, dhe ndien t’i kërcasin të gjitha eshtrat e trupit. Me shpirt ndër dhëmbë po e mban mbi supe leshterikun e rrumbullakët dhe këmbët e holla po i dridhen si purteka. Oh, oh! Akoma nuk ka bërë as gjysmën e rrugës. Me sytë përtokë, ai përpiqettë shohë përpara e mezi arrin të shquaj hapësirën e gjerë të rërës. Po kjo është shkretëtira e Saharasë, mendoi brumbulli. Një shkretëtirë tepër torturuese, e pamëshirshme. Dhe prapa kësaj shkretëtire të frikshme ndodhet hapësira e pafundme e detit! I bukur është deti, i bukur shumë! Por, medet, brumbulli nuk mund të jetojë dot në gjirin e tij, ashtu siç jetojnë peshqit e shumëllojshëm. Fati i ka caktuar atij si risk tokën, rërën e mërzitshme, të panumërueshgme. As ajrin, hapësirën e magjishme qiellore, që të fluturojë nëpër të si zogjtë apo si shqiponjat! Po të kishte atë fat, atëhere nuk do t’i jepej rasti t’i ngjitej asaj të mallkuare të përpjetë, e cila po ia merr frymën avash-avash.

Ashtu, i magjepsur nga madhështia e detit e nga magjia e qiellit të kaltër, nëpër ekstazën e këtyre mrekullive të natyrës, brumbulli e harron për një çast leshterikun që mban mbi kurriz. Atëhere ai lëmsh i rrumbullakët,   si të jetë një qenie e gjallë, e kapur rob, përfiton nga rasti dhe befas i rrëshqet nga kurrizi e rrokulliset diku poshtë, kurse ajo qenie e mjerë s’ka forcë ta ndalë. Gjymtyrët sikur i janë paralizuar dhe në të njëqindën e sekondës ndihet i çliruar nga ajo peshë e rëndë. Vetëm në të njëqindën e sekondës, se,  po të zgjaste më tepër, do t’i sosej fryma. Ndien gëzimin e çlirimit të asaj peshe torturuese, por ndien dhe hidhërimin e humbjes së presë së vet! Leshteriku vërtet ka përfunduar poshtë, por ai sikur ia ndien akoma gjithnjë peshën mbi kurriz. Mbi koracën e tij të zezë e të fortë. Ashtu, në formën e një çatie gati të rrumbullakët e duke ia mbuluar të gjithë trupin, atë brumbulli nuk e ka thjesht si rrobe a si pelerinë. E ka mbi kurriz edhe si një copë thesi të trashë për të mbartur pesha  të rënda, ashtu siç mbajnë edhe hamejtë e porteve, kur shkarkojnë apo ngarkojnë anijet apo kamionët. E  ka edhe si mburojë të sigurtë në raste rreziqesh e vështirësish, si ky me atë goxha leshterik, ose kur padashur i shkasin këmbët e rrëkëllehet poshtë nga lartësi të mëdha, gjë që i ndodh shumë shpesh.Ooooh!

Brumbulli ynë shtriq me ngathtësi të katër gjymtyrët e dhimbjen e ndien deri në gjak, jo aq nga pesha që i pat rënduar mbi kurriz e i shkau poshtë, se sa nga që e sheh atje poshtë vetes gjithë atë lëmsh të leshtë! O zot i madh! Gjithë jetën në përpjekje të mundimshme për t’u ngjitur, por me kësi leshterikësh e ushqimesh të ndryshme në trup! Ngjitesh pesë çapa e rrëzohesh. Ngjitesh shtatë çapa e rrëzohesh. Ngjitesh dhjetë çapa e rrëzohesh përsëri! Mbi krahë e mbi gjithë trupin ndien sa e rëndë është jeta për t’u ndërtuar. Megjithatë, prap ia rinis nga e para. Dhe i duket sikur ka bërë goxha ngjitje, sikur gjithë jeta e tij ka qenë ngjitje-zbritje! Ja, sikur po arrin majën, kur, papritur gjithçka shembet në mënyrë të pamëshirshme, shkatërrohet në një rrëshqitje të tmerrshme, e cila të degdis poshtë, aty nga ishe nisur sa e sa herë e që do të rinisesh sa e sa herë të tjera!

Brumbulli tashmë ndodhet poshtë, aty tek pika e ngjitjes, e ringjitjes. Përpara ka malin e rërës, kurse prapa ka detin pakufi. Duhet të ngjitet patjetër në atë mal, për të arritur në majën e tij. I vendosur, me dëshpërim, ai kthen kurrizin, mbështet fort këmbët e pasme tek lëmshi i leshterikut dhe nis ta shtyjë atë me kërcitje kockash lart. Sepse këmbët e pasme janë më të fortat, ndaj ia ka kthyer kurrizin presë së vet e me ato dy këmbë e shtyn ngadalë dhe e ngjit atë pak nga pak, ashtu, me mundim të madh, bythëmbrapsht. Çdo çap që bën, është një shkallë më lart drejt majës së dunës me rërë. Ngjitet brumbulli, ngazëllehet. Ngjitet e mendimet i turbullohen: po ç’është kjo lloj ngjitjeje, duke ecur prapa?! Sepse duhet të ecësh përpara e vetëm përpara, që të ngjitesh diku. Atëhere dëshpërohet më shumë, gjymtyrët i dobësohen krejt, këmbët i dridhen dhe papritur e lëshon veten teposhtë dëshpërimisht, me idenë e hidhur që më pas e pret një përpjekje tjetër për t’u ringjitur! Atëhere i qepet leshterikut prap, këtë herë me gjymtyrët e përparme, që t’u japë kohë të pasmeve të shplodhen pak. Punë fort e vështirë. I duket sikur po mban mbi kurriz, jo një copë leshterik, por vetë globin e tokës! Dhe nis e mendon përçart: ja, unë mbaj mbi supe gjithë botën, unë jam i fortë, unë... Por fjalët i mbeten në grykë, sepse “globi” përsëri i rrëshqet prap prej kurrizit e pa pikë mëshire merr tatëpjetën! Medet! Sa mund e sa djersë e shkuar kot! Sa shpresa rrokullisur poshtë, në humnerë! Humbet vërtet mundi e djersa, por shpresat nuk humbasin, ato shpëtojnë bashkë me brumbullin, janë brenda tij. Megjithatë insekti i gjorë ndihet dështak në përpjekje e në shpresa. Dhe sërish si dështak, ai ia hedh sytë leshterikut, para se të mbështesë këmbët e pasme, për të rinisur ngjitjen, kalvarin. Por gati sa nuk vdes nga tmerri, kur vë re që mallin e tij të çmuar, prenë e tij të shtrenjtë, e ka rrëmbyer një brumbull tjetër, diçka më trupmadh se ai, më i fuqishëm! Atëhere ai lëshohet si shigjetë drejt banorit tjetër të rërës. Në kushte të tjera, ai do ta shikonte atë specie të racës së vet me indiferentizëm, por tashti ai ishte bërë papritur kundërshtari i tij, armiku, që donte t’i rrëmbente ushqimin! Dhe ai përplaset trup me trup me të, pa çka se është pak më i vogël e më pak i fuqishëm. Por dhe më i lodhur. Mirëpo e ka më të madh inatin e zemërimin. Ka lodhjen e mundimin e ngjitjes. Ka ndjenjën e dështimit të thellë, të dështimit e të poshtërimit më të madh. Këto e bëjnë atë të ndihet më i madh e më i fortë sesa brumbulli rrëmbyes. Ata përplasen kokë më kokë, koracë me koracë, këmbë me këmbë e janë gjakosur keqas. Rrokullisin njëri-tjetrin nëpër rërën e nxehtë e djersijnë, kush e kush të rrëmbejë me dhunë atë, lëmshin e leshterikut. Brumbulli ynë ndihet zot i tij. Jo si pronar, por si pjesë e lodhjes dhe e vuajtjes së tij fizike e shpirtërore. Si pjesë e jetës së tij. I pandalshëm në sulmet e veta, ai përpiqet ta çjerrë me thonjtë e këmbëve   të përparme tjetrin në fytyrë, ta qorrojë në sy. Mund të bëjë edhe ndryshe, ta lejojë kundërshtarin ta marrë leshterikun. Kështu edhe do të shpëtojë nga mundimi e nga lodhja e ngjitjes nëpër malin e rërës, edhe nga tortura e dështimit. Por nje forcë e brendshme e nxit që të veprojë ndryshe, të pranojë kalvarin. Me dëshirë e pranon një gjë të tillë, ndonse e di mirë, që do të ngjitet e do të ngjitet, por kurrë nuk do ta arrijë majën. Ai pranon më mirë vuajtjen e dështimin, me shpresë deri në çmenduri. Dhe, kur tenton të bësh diçka në jetë disa herë, domethënë shpreson. Seëpe e di që ka një majë e prapa saj është pllaja ose lëndina me lule...

Më në fund brumbulli agresor dorëzohet! Nuk mundi dot të bëhet zot i mallit të tjetrit. Kokulur, ai ikën gati me vrap, duke çaluar, nga dëmtimet që pësoi nëpër këmbë. Fitimtari merr frymë i qetë. Ai shikon prenë e vet e i gëzohet asaj. Por ky gëzim është i shkurtër, sepse kujtohet që do t’i duhet ta marrë prap atë peshë të rëndë, domethënë rrugën e mundimshme të ngjitjes, nëpër malin e dunës së rërës. Nuk ka, jo, rrugë tjetër! Ai i përvishet punës, i kthen shpinën lëmshit të leshtë dhe nis e bën përpjekjen tjetër të radhës. Ecën e ecën ashtu bythëmbrapsht, duke provuar njëherësh brenda mundimit të vet ndjesinëe hidhur të keqardhjes, se në të vërtetë ecja e tij nuk është një ecje përpara, por prapa. E, kur mendon që leshteriku do t’i rrëshqasë përsëri nga këmbët e do të rrokulliset poshtë, atëhere parandjen çlirimin fizik, por lehtësohet edhe shpirtërisht, sepse, së paku, në zbritje, do të ecë me këmbët e përparme, pra do të ecë përpara. Por, ah, kjo ecje përpara do ta çojë prapa, nga fillimi, aty kur  do t’i vërë përsëri shpatullat lëmshit të rrumbullaktë. Ka mbi shpatulla leshterikun e vijon brumbulli ynë të ngjitet me stoicizëm, i përhumbur në gazavajin e tij të heshtur. Ngjit disa çape të tjerë mes rënkimesh e ndalet pak. Djersët çurk i kullojnë nëpër trup. Përpiqet të shkrythë gjymtyrët në ekstazë sekondash. E gjithë pamja e tij mjerane në ato çaste sikur thotë: “Po çfarë u kam bërë unë perëndive, që më kanë dënuar kështu?! Sizifin ato e dënuan se ai u tregua i pabesë e gënjeshtar ndaj tyre. E ato e degdisën në ferr! Aty i dhanë një dënim të rëndë: të ngjiste nëpër një mal të lartë një gurë të rëndë që mbante mbi kurriz. Mirëpo guri i rëndë shpëtonte gjithnjë nga kurrizi e rrokullisej në humnerë e ai ishte i detyruar t’i nënshtrohej dënimit të përjetshëm, duke iu ringjitur disa herë malit me atë peshë mbi shpatulla. Kështu ka ndodhur edhe me njerëzit: ndoshta perëndia i dënoi ata, sepse harruan të besojnë dhe u zhytën keq në mëkate? E pastaj, si ndëshkim u dha dënimin e Sizifit: jetën e mirëqenien ua ndërtoi në formën e një mali të lartë. Të gjithë i ngjiten asaj të përpjete dhe lakmojnë të arrijnë majat. Por gjithnjë u shkasin këmbët e bien poshtë! Dikush e pëson pasi ka ngjitur dhjetë metra, dikush pas njëqind metrash e dikush tjetër gati për të arritur në majë! Po unë, unë çfarë mëkatesh kam bërë si brumbull, që të vuaj kështu?!” Vret mendjen brumbulli i gjorë, pa e kuptuar asnjëherë që mëkati është pjesë e çdo qenieje të gjallë. Ose ndoshta jo të gjitha vuajtjet njerëzore janë pjellë e mëkatit!?

Brumbulli ndien ngazëllim, sepse ka bërë hapa të tjerë përpara më lart. Ja, edhe pak, edhe pak! Me shpirt ndër dhëmbë. Ai lëviz e bën një hap më lart, ngjitet edhe lëmshi i leshterikut dhe të duket  se jo lleshteriku është pjesë e brumbullit, por ky i fundit është pjesë e leshterikut. Ndoshta edhe mali i lartë, që përpiqej të ngjiste Sizifi, dikur ka qenë, ja, kaq, një lëmsh i vogël e i lehtë, por nëpër shekuj është bërë aq e aq, i madh.

Në çastin që brumbulli vëren që është ngjitur më lart se herët e tjera, dëshiron t’i gëzohet kësaj fitoreje dhe, teksa kthen paksa kokën pas, për të vështruar rrugën që i ka mbetur më lart, ndodhi hataja: leshteriku i pabesë i rrëshqet nga gjymtyrët përsëri e rrokulliset poshtë çmendurisht! Ai klithi. U drodh deri në majë të kurrizit dhe kapaku i kokës sikur iu hap e mendt i fluturuan prej aty. Befas ia dha së qeshurës. S’merrej vesh në ishte  e qeshur apo sokëllimë, aq sa kokërrizat e rërës aty rrotull u ngritën përpjetë. Sytë iu përlotën vetiu. Sikur ta kuptonte që është viktimë e paradoksit: nga një anë zemërohet me brumbullin tjetër, që deshi t’ia rrëmbejë ushqimin e u gëzua që e fitoi dyluftimin me të, ndonse e di mirë që kjo do të thotë se për të do të nisin prap mundimet e ngjitjes. Kurse më pas hidhërohet që lëmshi iu rrokullis poshtë, por edhe gëzohet sepse  iu dha mundësia të fitojë kohë e të shplodhë kurrizin e këmbët nga tortura e ngjitjes!

Eh, u pa puna! Ai zbret poshtë ngadalë- ngadalë, gati-gati i qetë, i mësuar tashmë me ato rrëshqitje të kobshme poshtë, pra me disfatat. Po zbret me mendimin, jo që të ikë e ta lërë lëmshin aty, por ta rirrokë atë përsëri me këmbët e pasme e të përpiqet ta shtyjë gjithnjë më lart, me instinktin që ashtu do t’i ndodhë gjithnjë e ai duhet të mësohet me ato ngjitje-zbritje.

Dhe ashtu bën, brumbulli nis prap ringjitjen. Dhe me sa dëshirë e vullnet të tmerrshëm ngjitet drejt mundimit e torturës. Bën tre, katër, pesë hapa më lart e ndalet pak. Vetëm sa për të marrë frymë, për të rimbledhur forcat. Pastaj bën hapa të tjerë më lart. Kockat e këmbëve po i kërcasin nga mbipesha, goja ngjitur me tokën po i ha rërë. Por ai vijon të ngjitet. Në një pauzë tjetër të shkurtër, sa të hapësh e të mbyllësh sytë, brumbulli arsyeton: po sikur mos të ketë fare të përpjetë? As kodra, as male! Atëhere ai do ta kishte fare të lehtë ta ngrinte atë lëmsh të madh e ta çonte ku të donte! Kështu nuk do të ndiente fare lodhje, as dëshpërim. Por ama nuk do të provonte as kënaqësinë që të sjellin lodhjet e ngjitjes pas çdo centimetri. Edhe pak, forca, edhe pak! Një hap më lart, një gëzim më tepër. Edhe një hap, edhe një tjetër..Oooh, ç’lodhje! Këmbët i janë mpirë krejt, dhimbja në kurriz e ther fort. Është një dhimbje e therëse, e padurueshme, pas së cilës ai mund të dorëzohet, të çlirohet një herë e mirë nga kjo torturë.Por e ndien që nuk mund ta bëjë kurrë një gjë të tillë. Sepse e di që nuk i përket vetëm vetes. Ka të vegjëlit, që po e presin gojëhapur. Mund t’i kënaqet atyre çasteve të gëzimit pa lëmshin në kurriz. Është një pjesë e vetes që ia lakmon qetësinë, shplodhjen. Kurse pjesa tjetër, ajo më e madhja, e grish drejt leshterikut, drejt mundimit e dhimbjes.                                                                                                                     

Ja, maja tashmë është fare afër, ai gati sa nuk e prek me këmbë! I gjithë trupi i mbushet me aroma lulesh, sytë i marrin forma të shumëngjyrta. Hapësira përreth i duket e bardhë, joshëse. Eh, ja, pra, ja! Edhe maja mund të arrihet, sikur i foli mali! Dhe, atje gati në majë, brumbulli drejton kurrizin, (oh, oh!) dhe i duket sikur tashmë po i zgjaten gjymtyrët. Sikur po bëhet më i gjatë, diçka më tepër se një brumbull! E nga kjo zgjatje ai ndihet gati i lumtur dhe kjo lumturi ka peshë më të rëndë se ajo e leshterikut që mban mbi kurriz. Eeh, i thotë vetes, duke soditur fushën poshtë, mos e harro atë fushë! Mirëpo vetë ka harruar që ka peshën fatale mbi kurriz e leshteriku sikur përfiton prap nga lajthitja e tij dhe i shket tinëzisht nga kurrizi e rrokulliset poshtë në rërë! Ah, do t’i duhet ta ngjisë lart përsëri nga e para!