Prof. Dr. Fejzulla Berisha: E vërteta që e zemëron Serbinë

E vërteta që e zemëron Serbinë: Popujt e tjerë të Ballkanit janë më të lashtë se vetë serbët

Prof. Dr. Fejzulla Berisha

Për gazetën “Fjala e Lirë”

Në tërë konstruktin ideologjik dhe narrativ të shtetit serb modern, një ndër plagët më të thella dhe njëherësh më të mbuluara me mitologji është e vërteta historike për prejardhjen dhe autoktoninë në Ballkan. Pikërisht ky është burimi më i madh i zemërimit të pandërprerë nacionalist serb: se të gjithë popujt e tjerë të Ballkanit janë më të vjetër, më autoktonë dhe më të lidhur me historinë e kësaj hapësire sesa vetë serbët. Ky fakt, i dokumentuar nga historiografia, arkeologjia dhe gjuhësia krahasuese, përbën çmontimin e një prej mitologjive më të qëndrueshme dhe njëkohësisht më të rreme të narrativës serbe: se Ballkani është “vatra e serbizmit” dhe Kosova “zemra e Serbisë”.

1. Shqiptarët – pasardhës të drejtpërdrejtë të ilirëve dhe dardanëve

Shqiptarët përbëjnë një ndër popujt më të lashtë të Ballkanit, me rrënjë të pakontestueshme në antikitetin ilir dhe në trashëgiminë dardane. Kjo nuk është thjesht një deklaratë politike, por përfundim i studimeve të shumta shkencore:

-Dardania, që përfshinte territorin e sotëm të Kosovës dhe më gjerë, ishte një njësi politike dhe kulturore ilire e dokumentuar që në shek. IV para Krishtit, shumë përpara çdo gjurme sllave në Ballkan.

-Studiues të shquar si J.G. von Hahn, Wilhelm Tomaschek, Milan Šufflay, Eqrem Çabej, Selami Pulaha, dhe Noel Malcolm në veprën e tij të rëndësishme Kosovo: A Short History, mbështesin lidhjen ndërmjet shqiptarëve dhe ilirëve si një vijimësi historike dhe kulturore.

-Gjuha shqipe, si një degë më vete e familjes indoevropiane, mbart elemente arkaike që dëshmojnë një vazhdimësi autoktone, pa lidhje me gjuhët sllave të mëvonshme.

2. Serbët dhe ardhja e tyre në shekullin VII të erës sonë

Kundrejt shqiptarëve dhe grekëve, të cilët përfaqësojnë popuj parahistorikë të Ballkanit, serbët janë të ardhur në këtë hapësirë. Migrimi i tyre u bë gjatë shekullit VII, si pjesë e migrimeve sllave nga stepat e Evropës Lindore drejt tokave të Perandorisë Bizantine.

-Konstantini VII Porfirogjeniti, perandor dhe historian bizantin, shkruan se sllavët, përfshirë serbët, u vendosën në toka të pabanuara ose të braktisura të Perandorisë, me lejen dhe udhëzimin e Bizantit.

-Burimet historike nuk e përmendin termin “serb” përpara shek. VIII, dhe vendbanimet më të hershme të tyre janë të lokalizuara në Rashkë, Bosnjë dhe pjesë të Maqedonisë së Veriut, jo në Dardani.

-Kjo dëshmon qartë se pretendimet serbe për “tokat e shenjta” në Kosovë nuk kanë mbështetje historike dhe bien ndesh me dëshmitë autentike të kohës.

3. Mitologjia politike e Serbisë: Falsifikim dhe përvetësim

Ideologjia serbomadhe nuk ka lindur nga realitete historike, por nga mitologji nacionaliste të ndërtuara gjatë shek. XIX në frymën e romantizmit europian, kur shtetet kombe po kërkonin legjitimitet përmes të kaluarës.

-Miti i “Kosovës si zemra e Serbisë” është një konstrukt i vonshëm, i ndërlidhur me betejën e Kosovës të vitit 1389, e cila ndonëse mitizohet si themeli i identitetit serb, në realitet nuk solli asnjë fitore serbe dhe përfshiu edhe ushtri shumëkombëshe.

-Manastiret serbe në Kosovë janë ndërtuar kryesisht gjatë shek. XIII-XIV, në një periudhë kur shqiptarët ishin tashmë shumicë në këtë hapësirë. Këto objekte nuk dëshmojnë për autoktoni, por për periudha sundimi të përkohshëm.

-Toponimia e Kosovës është kryesisht ilire dhe shqipe: Dardani, Llap, Drin, Shkumbin, Dukagjin – emra që nuk kanë origjinë sllave, por rrjedhin nga lashtësia vendëse.

-Dokumentet osmane të shek. XV-XVI tregojnë për një shumicë të qartë shqiptare në Kosovë para çdo spastrimi etnik ose kolonizimi të mëvonshëm nga Perandoria Serbe apo më vonë Jugosllavia.

4. Zemërimi patologjik ndaj realitetit historik

Zemërimi serb ndaj pohimit të autoktonisë shqiptare nuk është çështje ndjenjash, por rrjedhojë e rrënimit të një projekti politik të gjatë që synon legjitimimin e pranisë serbe në territore ku ata kanë qenë të huaj.

Elitat serbe e përjetojnë çdo përmendje të së vërtetës historike si “provokim”, sepse ajo sfidon vetë thelbin e nacionalizmit të tyre: përkatësinë mbi baza mitologjike dhe jo historike.

5. Pse kjo e vërtetë ka rëndësi sot?

Në kohën kur Serbia:

-vazhdon të refuzojë njohjen e pavarësisë së Kosovës,pengon anëtarësimin e saj në organizata ndërkombëtare,

-dhe mban gjallë struktura paralele me mbështetje ruse në veri të Kosovës,

— ballafaqimi me të vërtetën historike nuk është më çështje akademike, por akt drejtësie politike dhe ndërkombëtare.

Pa një pranim të historisë reale, nuk mund të ketë as paqe, as fqinjësi të mirë, as stabilitet në Ballkan. Pranimi i së vërtetës është kusht për ndërtimin e një rendi të ri të bazuar në barazi, respekt dhe integritet territorial.

E vërteta si akt rezistence kombëtare

Në një botë ku gënjeshtrat propagandistike ripërsëriten deri në banalitet, shqiptari ka vetëm një armë të pamposhtur: të vërtetën. Dhe kjo e vërtetë është e qartë:

Shqiptarët janë më të lashtë se serbët në Ballkan. Janë pasardhës të ilirëve, të dardanëve, të bijve të kësaj toke që nga lashtësia e deri sot.

Kjo e vërtetë duhet të thuhet me zë të lartë, të shkruhet, të mësohet dhe të përsëritet. Sepse heshtja përballë gënjeshtrës është bashkëfajësi historike. Ndërsa zëri i së vërtetës është forma më e lartë e rezistencës kombëtare dhe e dinjitetit historik.

Vetëm e vërteta i jep kuptim qëndrimit, rezistencës dhe lirisë sonë.

Dr. Fejzulla Berisha

Fakulteti i Drejtësisë

Faculty of Law

Universiteti Publik"Kadri Zeka" University, Gjilan

Rr. "Zija Shemsiu", p.n.,60.000 Gjilan, Republika e Kosovës

Tel: +383 45 26-27-28
E-mail: fejzulla.berisha@uni-gjilan.net