Perandor
Astrit Lulushi
Çështja se kush ishte perandori më i madh romak debatohet shpesh midis historianëve dhe entuziastëve të Romës së lashtë. Kishte shumë udhëheqës të shquar që lanë një ndikim të qëndrueshëm në perandori, duke e bërë një detyrë sfiduese për të veçuar njërin si më të madhin absolut. Megjithatë, sigurisht që mund të dallohen disa perandorë të shquar që dhanë kontribute të rëndësishme gjatë mbretërimit të tyre.
Një perandor që spikat në historinë romake është Augusti, i njohur edhe si Oktaviani. Ai luajti një rol të rëndësishëm në kalimin nga Republika Romake në Perandorinë Romake. Augusti solli stabilitet në një Romë të shkatërruar nga lufta dhe zbatoi reforma të ndryshme që hodhën themelet e shekujve të sundimit perandorak. Arritjet e tij përfshijnë themelimin e Pax Romana (Paqja Romake), fillimi i projekteve monumentale të ndërtimit dhe zbatimi i reformave administrative dhe ligjore që e transformuan Romën në një perandori të begatë dhe të mirë-qeverisur.
Një figurë tjetër e shquar është Trajani, mbretërimi i të cilit shpesh përmendet si "Epoka e Artë" e Perandorisë Romake. Nën sundimin e Trajanit, perandoria u zgjerua në shtrirjen e saj më të madhe territoriale, duke arritur kulmin e saj si ushtarakisht ashtu edhe ekonomikisht. Ai zbatoi programe të mirëqenies sociale, financoi projekte ambicioze të infrastrukturës publike dhe mbikëqyri një periudhë të lulëzimit kulturor të njohur si "Sofistika e Dytë". Fushatat e suksesshme ushtarake të Trajanit dhe angazhimi për të përmirësuar jetën e nënshtetasve të tij i dhanë atij admirim të gjerë.
Marcus Aurelius, i konsideruar shpesh si një nga perandorët më të mençur, la një trashëgimi të qëndrueshme filozofike përmes shkrimeve të tij, veçanërisht në veprën e tij "Meditime". Pavarësisht përballjes me sfida të shumta, duke përfshirë luftërat dhe një pandemi, Marcus Aurelius mbajti parimet e tij stoike dhe e drejtoi perandorinë me integritet dhe dhembshuri. Mbretërimi i tij konsiderohet një periudhë e stabilitetit relativ dhe qeverisjes së mençur.
