Intervistë me Mathieu Aref
Z.H.
1. Z. Aref, unë kam dhunti natyrale, që krijimtarinë e autorëve (të gjallë, apo të vdekur) “e nuhas”, si duket prej një shqise të panjohur, që besoj mund të jetë kuantike, ju e keni këtë dhunti dhe a keni autorë që vetëm me një shkrim, një poezi, apo ndonjë intervistë që keni dëgjuar, jeni magjepsur deri në marri dhe e keni bërë krijimtarinë e tyre pjesë të nektarit të jetës dhe veprës suaj, se të krijosh mjaltë, duhet të mbledhëshim nektarin e paraardhësve, të bashkëkohësve, pa e ditur se e ke mbledhur për një qëllim të caktuar…
MA
1. Në të vërtetë, për mua "dhuratat" që na ka dhënë natyra janë thelbësore dhe nëse shtojmë "të fituarën", "përvojën" dhe mbi të gjitha një "tru të konstituuar mirë " kjo bëhet "nec plus ultra" te një qenie njerëzore mendjeshëndoshë dhe e ekuilibruar. Përsa më përket mua, nuk kam imituar askënd, as nuk kam përqafuar ndonjë ideologji apo modë, por kam rënë dakord me disa autorë që më kanë frymëzuar me këtë apo atë mendim, këtë apo atë mënyrë dhe atë mënyrë të pikturimit apo filani subjekt i poezisë, i reflektimit filozofik, etj. Për shembull, një këngëtar i madh francez që ka vdekur (Gilbert Bécaud) kishte kompozuar dhe kënduar një këngë e quajtur "Nathalie", të cilën unë e doja shumë. Nëna e fëmijëve të mi ishte shtatzënë në atë kohë dhe i thashë që nëse na ndodh një vajzë do ta quajmë “Natalie” dhe ajo e pranoi. Natalie mbërriti dhe na bëri të lumtur. Menjëherë më pas kompozova një poezi të gjatë me titull “Nathalie” ku fola për të dhe e mbusha me lëvdata, dashuri dhe ku filozofoja pak : një poezi e kënsshme për t’u lexuar e për të kënduar. Unë tashmë kisha dy djem dhe doja absolutisht një "vajzë" dhe dëshira ime u plotësua. Në planin intelektual, nuk kam zgjedhur kurrë ndonjë “filozof apo ideolog”. Së fundi, përsa i përket studimeve të mia etnolinguistike, nuk jam bazuar asnjëherë në autorë modernë, sepse shkrimet dhe përfundimet e tyre bien ndesh me idenë që kisha në fillim...përveç, natyrisht, disa vizionarë, të cilët shkuan në drejtimin të studimeve dhe kërkimeve të mia por që nuk kishin bërë studime të thella apo të sakta për Pellazgët por që i citova në tezën dhe librat e mi për të sjellë ujë në mullirin tim. Nga ana tjetër, burimet e mia të vetme mbi të cilat jam bazuar janë autorët grekë arkaikë dhe klasikë (për ta do të flas në një pyetje tjetër e bërë) duke përfshirë Herodotin e shkëlqyer, i cili nuk ishte vërtet historian, por "kronist" për më tepër i vetmi libër që ai botoi kishte titullin “Hetimi” (jo “Histori”). Ai, si të tjerët para tij si Akusilaos-i apo Hecate-u i Miletit dhe të tjerë pas tij si Diodori i Siçilisë, Straboni apo Pausanias-i : të gjithë këta autorë mblodhën shumë informacione nga shumë popuj (Herodoti vizitoi Egjiptin, Fenikinë, etj). Kjo është arsyeja pse këto Autorë janë të besueshëm duke qenë mjaft afër historisë së lashtë, por kur studiojmë atë që kanë shkruar këta autorë, kuptojmë ekzistencën e shumë kontradiktave, paqartësive, gabimeve apo...manipulimeve. Këtu hyjnë në lojë disa cilësi të brendshme tek ata që e studiojnë këtë Histori të Antikitetit (Lashtësisë) : fryma e vrojtimit, kthjelltësia, dallueshmëria, shpirti kritik dhe analitik, paramendimi dhe mbi të gjitha të dish të “nuhatosh”, dhuratat (të cilat nuk mund të mësohen) janë më të rëndësishme se ato që fitojmë (elemente që i mësojmë vazhdimisht dhe duke u pasuruar me kalmimin e kohës). Unë do të citoj dy shembuj së pari të vizionarit Leibniz-i (1646-1716) dhe K.O.Müller (1797-1840). I pari profetizoi për rëndësinë e gjuhës shqipe në studimin e gjuhëve evropiane (ndërsa "Gjuhësia" u shfaq vetëm në fund të shekullit të 19-të) dhe i dyti tha : "Më shumë inteligjenca do të depërtojë në historinë e Greqisë, aq më shumë vëmendja do t'i kushtohet elementit pellazg të sakrifikuar deri tani”. Ndërsa të dy nuk kishin bërë studime të thelluara as për Pellazgët, as për gjuhën shqipe, ku rëndësia e të qenit është në gjendje të "ndjesh gjërat" dhe të jesh në gjendje të "parashikosh" dhe të bëhesh vizionar si këta dy autorë dhe të tjerë që nuk janë të shumtë.
Z.H.
2. Të ka ndodhur, që duke lexuar diçka nga një autor, frymëzohesh, ndërpret leximin dhe shkruan poezi, apo një mendim tëndin më të avancuar, se çfarë jeni duke lexuar?
M.A.
2. Po (këtë e përmenda edhe në pyetjen e mëparshme), kjo më ndodhi gjatë leximit të një teksti, dëgjimit të një kënge ose muzikë klasike ose shikimit të një filmi ose diçkaje tjetër, nga kjo rrjedhnin disa poezi të mia (lirike, romantike , filozofike, satirike ose pamfletiste) ose një nga esetë e mia filozofike dhe metafizike (të pabotuar). Nga ana tjetër, në poezinë time ka një veçanti : kam praktikuar shpesh “poezi epistolare”, domethënë kam shkruar “letra” në formën e një “poem”. Këto janë ngjarje publike ose ngjarje të jetës sime private që më shtyjnë ose më frymëzuanë të “përgjigjem, komentoj ose të jap mendimin tim falë një poem.
Z.H.
3. A mund të jesh poet, pa qenë pak filozof, pak historian, pak metafizik, deri në mistik? Çfarë rapoertesh keni ju me poezinë? Po me letërsinë në tërësi? Keni shkruar vepra letrare? Mos vallë të shkruajturit letërsi, lë shkak tek disa “studiues” të abuzojnë në vlerësimin e studimeve tuaja (Flas për në Shqipëri) duke i quajtur ato “përralla”, apo “patriotizën”?
M.A.
3. Ka disa lloje poetësh dhe këtë na e tregon mirë letërsia botërore. Në Francë, një vend që e njoh shumë mirë, ka pasur poetë të caktuar (lirikë, romantikë, filozofike, satirikë dhe fabulistët). Pastaj kishte nga ata që kanë kombinuar ne veprat e tyre poezie gjithfarësh. Këtu e kam fjalën për të kaluarën, sepse sot është “vargu i lirë” i cili padrejtësisht quhet poezi dhe të cilin e kam qortuar prej kohësh : duhet ta quajmë “prozë poetike” pa ritëm dhe pa rimë.
Unë jam një nga poetët atipikë që kompozojnë poezi në forma të ndryshme (vargje 12, 10, 8, 6 rrokësh) dhe lloje të ndryshme (odë, madrigale, filozofike, satirike, pamfletiste, përshkruese, elegjiake...). Unë e lëj veten të udhëhiqem nga frymëzimi im, sipas gjendjës sime shpirtërore të kohës të kompozimit (i lumtur, i trishtuar apo i zhytur në mendime...) dhe e përshtat formën e poezisë sime me temën e zgjedhur. Një poezi klasike duhet të ketë një "shpirt" dhe një stil kompozimi që është i përcaktuar mirë dhe i natyrshëm në zemrën dhe mendjën e poetit. Do të përmend vetëm një shembull, të ashtuquajturin "sonet", i cili përbëhet nga 14 vargje (ritëm 12, 10, 8 ose 6 rrokësh) dmth dy katranë dhe dy terceta, por me një përbërje të veçantë në përdorimin e rimës : abba – abba (për dy katranët) dhe ccd – ede, për dy tercetët ku mund të ketë variante por duke respektuar këto rregulla. Përveç kësaj, 14 vargjet duhet të kenë një fill të përbashkët (një temë shumë i përpiktë dhe homogjene) e cila duhet të lëshojë “një mendim, një histori, përshkrim të diçkaje, një temë të caktuar ose diçka të papërshkrueshme”, etj. Poeti i madh klasik “Boileau” (1636-1711) tha për “sonetin” : “Vetëm një sonet i patëmetë ia vlen një poezi të gjatë”! Victor Hugo poeti dhe shkrimtari i madh francez (periudha romantike) kompozoi vetëm dy sonete ! Nga ana tjetër, ka poetë që kanë shkruar vetëm sonete, siç ka bërë Ronsard-i për shembull. Sa për mua, nga më shumë se dyqind e pesëdhjetë poeme (nga mosha 15 vjeçare dhe deri më sot) kam kompozuar vetëm gjashtë sonete...dhe jam krenar për këtë ! Së fundi, ka poezi që kanë shpirt dhe të tjera që janë padyshim të sheshta. Gjithë poezia ime është bërë me shpirtë, dashuri, empati, resmekt dhe reflektim.
Më në fund për t'i përgjigjem pyetjes tuaj në lidhje me kundërshtarët e mi apo kritikuësit të tezës sime apo librave të mi ka disa që më quajnë diletant, romantik apo shovinist, etj. Por çfarë thonë ose shkruajnë kjo nuk më ngjan dhe unë reagoj shpesh me përçmim dhe përbuzje dhe kjo nuk më bën as të nxehet as të ftohtë. Ka edhe disa nga kritikuesit apo kundërshtuesit e mi që më quajnë diletant, romantik ose shovinist. Është një fjalë e urtë që thotë : “Kur dëshiron të mbytësh një qen, e akuzon për tërbim”. Fatkeqësisht nuk jetoj në Shqipëri ku nuk kam mundësi të reagoj menjëherë në mediat (shtyp dhe televizion). Nëse do të jetoja në Shqipëri do të kisha pasur një rreth dhe një bazë miqsh për të më mbështetur shumë shpejt dhe pa vonesë. Gjithsesi ata që më kundërshtojnë ose nuk u pëlqej apo me urrejnë, duhet të fajësojnë vetëm veten e tyre sepse bërtasin me ujqit dhe nuk kanë mundësi tjetër të më sulmojnë sepse injorojnë historine e lashtë ose janë të paaftë ose egoistë/egocentrikë dhe sidomos nuk kanë prova apo argumente bindëse për të më kundërshtuar ose minuar tezën time. Janë edhe xhelozë (një nga mungesat e tjerë të disa shqiptarëve) sepse nuk kanë mundur dhe nuk po mundën dot të bëjnë atë që unë kam bërë gjatë më shumë se pesëdhjetë vjet : kalon karvani dhe qentë lehin. Mendimet e tyre, kritikat, diatribat apo ofendimet e tyre nuk më shqetësojnë aspak, por më trishtojnë kur shoh një pjesë të "elitës" shqiptare që sillen kështu.
Z.H.
4. Pse të ashtuquajturit Akademikë shqiptarë, merren më shumë për të rrëzuar, apo për ta shpërfillur idenë tuaj, sesa me argumentet tuaja, me anë të cilave, ju keni vërtetuar idenë? (Besoj e kuptoni, se e kam fjalën për origjinën tonë Pellazgo – Ilire – Shqiptare)
M.A.
4. Pseudoakademikët tanë shqiptarë nuk kanë absolutisht asnjë provë apo argument për të mbrojtur mendimet e tyre : ata u përqendruan te "Ilirët" dhe me sa duket nuk i lexuan autorët e lashtë dhe vepra të ndryshme si veçanërisht “Iliada dhe Odisea”, të cilët nuk e dinin se këto ishin poema epike të “traditës gojore parahelene” dmth “pellazge” meqë autorët e lashtë nuk njihnin paraardhës të tjerë të Helenëve përveç Pellazgëve...që nuk ishin stërgjyshërit e tyre pasi Herodoti thoshte shpesh : “Para ardhjes së Helenëve në Pellazgji…”...pra nënkupton që ishin të huaj (edhe shumë fakte të tjerë) ! Një studiues, ose historian, hulumtuës, gjuhëtar ose një ekzegjet tjetër duhet të dijë të lexojë midis rreshtave, të ndiejë, të analizojë, të kontrollojë faktet dhe dëshmitë, të krahasojë... dhe të verifikojë nëse ka të drejtë apo jo.
Në shkrimet e lashta nuk kishte “qytetërim miken” dhe të vetmit Mikenas që autorët e lashtë njihnin ishin “banorët” e qytetit të Mikenës në “Argosin Pellazgjik” ! Përveç kësaj, pseudo-akademikët ndoqën nga afër ideologjinë komuniste, e cila, nga frika e mospëlqimit të grekëve, dekretoi se paraardhësit e vetëm të Shqiptarëve ishin "Ilirët" dhe i lanë Pellazgët,”de facto”, si paraardhës të helenëve/greqëve, të cilët asgjë në Shkrimet e lashta nuk konfirmon se Grekët ishin me origjinë pellazge... absolutisht asgjë. Ishin pushtuesit e parë grekë që monopolizuan emrin e Pellazgëve (sikur të ishin të parët e tyre), përvetësuan kulturën, gjuhën, legjendat dhe mbi të gjitha Mitologjinë të cilën e manipuluan për t'i shërbyer interesave të tyre si pushtues dhe për të justifikuar "një autoktoni të pajustifikuar". Ndërsa Herodoti pohon se mbretërit e parë të Athinës ishin “egjiptianë”, si dhe në Iliadë nuk përmendet emri i Helenëve dhe i Dorianëve, as përmendja e qytetërimit miken, etj, etj. Kur politika përzihet apo nderhyen në Historinë, arrijmë në të tilla devijime, absurditete, etj.
Sa për Ilirët, emri i tyre u shfaq vetëm te autorët antikë rreth shekullit të VII para Krishtit. Trakët ishin shumë më të vjetër se Ilirët dhe Frigjët më të vjetër se Trakët, etj. Kini kujdes, të gjitha këto etnonime ishin vetëm emrat e fiseve pellazge të një etni të vetëm që flisnin të gjithë të njëjtën gjuhë dhe kishin të njëjtën kulturë : është si në një familje me shumë fëmijë me emra të ndryshëm për me një mbiemë të vetëm (llagap). Këtu gabuan shumica e autorëve antikë dhe modernë (ata të Antikitetit nuk dinin të dallonin gjuhët e sidomos dialektet midis tye : gjuhësia nuk ekzistonte!) : këta emra i konsideronin si “etnonime” (ndersa ishin vetëm emra!) kur ata ishin vetëm emra “fisesh” jo emra (etnonime) jo emra popuj. Ilirët nuk ishin një popull, por pjesë e "popullit pellazg" të përbërë nga shumë fise të ndryshme dhe të pavarura që u përhapën në të gjithë hapësirën të Evropës Juglindore dhe ishujt e Cikladës dhe të Egjeut dhe Azisë së Vogël. Herodoti i quan “popull i pavarur”, domethënë “të lirë”, popull “I...lirë”. Aty të gjithë gabuan sepse, për shembull, "Autariatët" nuk quheshin Ilirë por Autariatë si "Enkeletë" (si të tjerë) dhe të gjitha ishin FISE “të lirë” (Ilirë), nganjëherë të përbërë nga "principata » ose « mbretëri të vogla » : ishin të huajt që i quanin "Ilirë". Ata flisnin të gjithë të njëjtën gjuhë dhe kishin të njejtën kulturë dhe tradita. Një gjuhë është çimentoja e një populli.
Z.H.
5. Kam lexuar që autorë të ndryshëm, pa një status të përcaktuar, bëjnë rolin e kritikës denigruese të studimeve tua, ju e shikoni këtë si sukses tuajin, apo trishtoheni për arësye që do të m’i thoni ju?
M.A.
5. Po... kjo shpreh një sukses flagrant për mua, sepse kur dikush kundërshton një tezë, duhet të japi provat e të kundërtën dhe argumente bindëse jo me fjalë bosh dhe paaftësi në këtë lëmë. Është një e shtënë në errësirë ! Unë në vend të tyre do të turpërohem (dhe një ditë – do vije shpejt- do të akuzohën vetëm për “TRADHTI” ndaj jo vetëm kombit Peljazgo-iliro-trako-shqiptarë por ndaj Historisë) për qëndrimin e pajustifikuar që ata mbajnë. Së fundi, të gjithë ata që e quajnë veten historianë në Shqipëri apo Kosovë nuk janë absolutisht specialistë të Antikitetit sepse në asnjë vend shqipfolës nuk ka "katedër" të Historisë së "Antikitetit". Unë tashmë i jam përgjigjur me vendosmëri dikujt që vetëm po thoshte marrëzi, të pavërteta dhe gënjeshtra…si dhe shuuu..më të tjerë. Për sa me duket Shqipëria po bëhet, për fat të keq, si një republikë bananesh. Ndonjëherë më vjen turp ta quaj vetën shqiptar kur shoh, dëgjoj dhe lexoj lloj-lloj lajthitje, paqartësi, gabimesh dhe mungesë profesionalizmi !
Z.H.
6. A mendoni ju, që shkak i genocidit tonë shekullor, është mospranimi i Feve dhe të duket normale që sot në këtë Shqipëri të vogël, janë mbjellë e kanë mbirë si kërpudha të gjitha Fetë dhe Sektet fetare? Si e komentoni thirrjen që bën Kadare popullit shqiptar, “të kthehet i Krishter”, për të përqafuar origjinën tonë të Krishtere, apo ka qëllime gllabëruese nga Fetë Krishtere!?
M.A.
6. Jo nuk janë fetë që kanë qenë gjenocid për Iliro-Shqiptarët. Gjenocidi i Shqiptarëve nuk është shkaku i feve të ndryshme. Që në shekullin e parë të erës sonë Shqipëria është kristianizuar : katolikë në veri dhe ortodoksë në jug. Deri në epokën osmane nuk ka pasur kurrë probleme fetare në Shqipëri. Problemet filluan pas pushtimit osman. Islami u imponua me forcë ose detyrim apo dhunë ndaj atyre që refuzonin konvertimin në fënë Islame ndërsa atyre që e pranonin konvertimin (shpesh për të mos paguar një taksë të veçantë e rezervuar për ata që nuk donin të konvertoheshin) Perandoria osmane ishte më e butë dhe laksistë : shumë Shqiptarë u bënë të famshëm (tradhtarë që bashkëpunuan me Osmanët). Por karakteristika e Illyro- Shqiptareve është “gjumi letargjik” nga pushtimi romak në -168 para erës sonë, Bizantët dhe Osmanët deri në 1912 me përjashtimin të kohës të Gjergj Kastriotit (25 vjet pavarësi) dmth 2080 vjet – 25 vjet = 2055 vjet sundim të huaj pa e lujtur gishtën : për më tepër kjo ka shkaktuar emigrimin massiv nëpër botë (edhe sot nuk ka ndryshuar ky problem !). Shqiptarët duhet të fajësojnë vetëm veten e tyre.
"Gjenocidi" i kombit shqiptar filloi me pushtimin romak të Ilirisë në -168 p.e.s., i cili pushtim prishi gjithçka në gadishullin e Evropës Juglindore të njohur më vonë me emrin "Ballkan" (“gadishull ilirik” është shpikje shoviniste shqiptare : shumë harta janë të rrëme). Termi "Ballkan" i referohej vetëm një mali në Bullgarinë e sotme, “Stara Planina”, të cilin turqit e quanin "Kodza Ballkan”. Ky rajon përcaktonte vetëm një mal të Bullgarisë (vendi i "Trakës së lashtë Pellazge") jo një gadishull. Në lashtësi Grekët e quanin "Haemos" (Αίμος) dhe latinët "Haemus". Ky emër “ballkanik” u përhap me vazhdim në kohën e pushtimit osman : emër i dëshmuar nga shekulli i 14-të. Pra, nga ardhja e Romakëve tre të katërtat e hapësirës pellazgo-trako-ilire pësuan tronditje të mëdha : një hapësirë që shkonte nga të dy brigjet e Danubit deri në Greqi dhe nga Adriatiku në Detin e Zi. Ajo që ishte e dëmshme për këto treva pellazgo-trako-ilire është se "fiset trako-ilire” (jo shqipëri që nuk ekzistonte ende sepse ishte Gjergj Kastrioti që krijoi shtetin dhe flamurin "shqiptar") u konstituuan "rival" të pavarur : principata ose mbretëri të vogla të cilat nuk ishin të BASHKUARA. Kjo është ajo që i humbi përfundimisht dhe që rreth shekullit të VII me ardhjen e hordhive serbo-kroate, bullgare e më pas hungareze përfunduan asimilimin e tre të katërtave të trojave pellazgo-trako-ilire.
Hapësira të asaj kohë e quajtur sot “Shqipëri” është vendi i parë shqipfolës që është kristianizuar nga Shën Pali në shekullin e parë pas erës sonë (shumë përpara Italisë sepse kaloj nëpër Shqipëri para se të shkonte në Romë) dhe vendi mbeti i krishterë deri në ardhjen e Osmanlijve në shekullin e 15-të. Problemi fetar u shfaq vetëm me ardhjen e Osmanëve jo përpara. Në Shqipëri nuk ka pasur kurrë luftë fetare, sepse midis Shqiptarëve kishte ende kujtime të traditave të vjetra pagane dhe lutja ndaj Zotit (Zeusi...jo Allah !) ishte bërë diçka e zakonshme : më kujtohet ajo çfarë më tha nëna ime, se në rajonin e Matit ku lindi, të krishterët shkonin për t'u falur në xhami dhe muslimanët në kishë ! Vetëm pas rënies së komunizmit, prozelitët turq dhe arabë filluan predikimet e tyre dhe ndërtimin masiv të xhamive dhe çerdheve (medrese) : fillimi i problemeve !
Për sa i përket Kadaresë, jam dakord me të, sepse feja myslimane nuk mund ti përshtatet mentalitetit apo traditave stërgjyshore pellazgo-iliro-shqiptare...dhe gjenetikës shqiptare. Nga ana tjetër me krishterimin do të kishte më pak probleme dhe më shumë prosperitet sepse me Osmanët kishte më tepër mjerim !
Z.H.
7. Kur fillon një studim për një temë të caktuar, mendoj që kjo temë buron nga shqetësimi i shpirtit për t’i dhënë përgjigjen e duhur vetes, si përfaqësues i një populli që i është mohuar të jetë vetvetja… dua të pyes: Sa i përfshirë në kohë dhe në emocione jeni ju gjatë kësaj periudhe kohore gjer të gjeni përgjigjen!
M.A.
7. Vegimi i parë që pata rreth moshës dhjetë vjeç kur babai më tha një ditë: “kujto or bir se ne Shqiptarët e kemi prejardhjen nga “Pellazgët e lashtë”! Në atë kohë unë kisha shqetësime të tjera përveç kujdesit për paraardhësit e mi. Por në moshën pesëmbëdhjetëvjeçare kur shfletova për herë të parë poemën epik “Iliada”, në këngën XVI, vjersha 233/236, zbulova se “Zeusi ishte mbret, dodonas dhe pellazg”! Habi e madhe : Zeusi nuk ishte grek, kisha gjithmonë menduar se ishte grek ! Menjëherë m'u dukën fjalët e babait se ishin profetike ! Vazhdova të lexoja dhe mësova se Pellazgët ishin "hyjnorë" dhe mendova se kjo ishte normale pasi Zeusi ishte “mbret pellazg”. Pastaj një gjë që çon në një tjetër zbulova se kishte dy gjuhë : ajo e "Perëndive", pra e pellazgëve dhe ajo e "Njerëzve", domethënë (përfundim logjik) ajo e pushtuëseve Helenë. Dhe më në fund zbulova se Helenët dhe Dorianët nuk u përmendenin në Iliadë si edhe Mikenasit. Kështu që të gjitha këto i regjistrova jo vetëm me habi të madhe, por me gëzim të papërshkrueshëm. Prej andej isha 200% i bindur se Pellazgët ishin vërtetë paraardhësit e Shqiptarëve : pa bërë në atë kohë asnjë studim të thëllë ! Pastaj shumë kohë më pas kur mbërrita në Paris në fillim të vitin 1961 (isha 23 vjeç) fola me babain tim për ta falënderuar për atë që më kishte mësuar dhe që doli të ishte absolutisht e saktë. E pyeta se ku i kishte burimet. Aty më tha se një nga anëtarët e “Rilindjes Shqiptare” (është prej tij që ata mësuan historinë e Pellazgëve) mjeku “Gjergj Adhamidi (1859-1939)” që kishte një nga miqtë e tij “Andon Zako Çajupin” (1866-1930). Adhamidhi ishte i pasionuar për Historinë së Antikitetit meqenëse e njihte në mënyrë të mirëfilltë greqishten, gjë që e kishte mundësuar të lexonte Iliadën drejt në tekst. Ai vdiq një vit pas lindjes sime. Sapo mbërrita në Francë, kalova kohën duke kërkuar shumë libra për të mësuar më tepër për “Pellazgët” (u bë një mendim i ngulët!). Kështu filloi aventura ime ndaj studimeve dhe hulumtimeve, të cilat më çunë në bankat e Sorbonës për të paraqitur tezën time për Pellazgët më 3 janar 2012, gati 60 vjet më vonë (pas djalërinë time). Për ta kuptuar më mirë theksoj se babai im i lindur në Shqipëri (Rremull 1897-Paris 1976) mbërriti në Kajro rreth vitit 1907, i marrë nga motra e tij Tana Canameti në Egjipt, e cila e rriti dhe edukoi pas vdekjes së nënës së tij në Shqipëri (ajo ishte nga Familja Preni në Mat).
Z.H.
8. Ju jeni studiues i mirfilltë dhe duke mbrojtur tezën e prejardhjes sonë Pellazgo – Ilire, si mendoni ju, ka mundesi që greqishtja e vjetër të jetë pellazgjishtja, se s’ka kuptim që siç thonë, se greqishtja e vjetër ngjason me gjuhën e malësisë??? Me thënë të drejtën, unë dyshoj dhe shkaku që u krijua greqishtja moderne, ka qenë frika se mos identifikohet me kohën kjo gjë dhe delë që s’ka komb grek, por janë pjesë e kombit shqiptarë? Unë e kam thënë shpesh, se të gjithë filozofët dhe mendimtarët grekë, janë me origjinë shqiptare. origjinë që ishin të detyruar ta mohojnë si pasojë e inkuizicionit fetar… si mendoni ju?
M.A.
8. Jo ! Gjithçka që thoni e dëgjoj pothuejse ditë për ditë nga shumica e pseudohistorianëve dhe disa amatorë që nuk i kanë studiuar dhe analizuar plotësisht (ose aspak) shkrimet e autorëve grekë dhe që nuk kanë bërë një ekzegjezë të Historisë Para-Helene të Greqisë, as të Iliadës që ishte një poemë epik të traditës "gojore" pellazge dhe nga e cila shumica e antroponimeve, etnonimeve, oronimeve, eponimeve, teonimeve (shihni Leksikun tim të përbërë nga më shumë se njëqind fjalë) shpjegohen, edhe sot, falë Gjuhës shqipe dhe veçanërisht ajo "gege" që nuk është dialekt por gjuha e lashtë e vërtetë e Pellazgëve (e lënë menjänë Gegërishtën dhe kjo ka qënë një mashtrim i madh nga të njejtit pseudo-gjuhëtarë apo amatorë). Jonianët (këtë e vërteton edhe Herodoti) si dhe Eolët/Aeolët ishin Pellazgë përpara se të bëheshin helenë/grekë. Iliada dhe Odisea u "shkruan” (pasi ishin të traditës gojore pellazge) dhe u botuan në kohën e Pisistratit në mesin e shekullit të gjashtë para erës sonë : të shkruar nga jonishtja dhe në një masë më të vogël eolishtja këto dy poema të përkthyër (falë pellazgëve dygjuhësh dhe logografëve grekë) në gjuhën e sapokrijuar greke (gjuhë shkencore...jo popullore...që u bë gjuhë e pushtuësve) dhe e përbërë kryesisht nga pellazgjishtja e lashtë dhe elemente të tjerë të gjuhës së tyre (çfarë nuk përkthyhet në gjuhën shqipe është automatikisht gjuhë e huaj dmth ajo e pushtuesve). Kjo gjuhë pra u bë gjuha e Helenëve që donin absolutisht të asimilonin qytetërimin pellazg (gjuhën, legjendat, mitologjinë, etj.) dhe të provonin se ishin autoktonë. Në të vërtetë për të vërtetuar autoktoninë e tyre Helenët krijuan një "Përmbytje" (Nuhi...grek...kjo kujton origjinën e tyre Semito-Egjiptiane !) që mori emrin "Deukalion" i cili me gruan e tij Pirrhën krijuan qytetërimin e tyre që mori emrin e djalit të tyre të madh Hellên. Kështu në mënyrë tinëzare dhe butësisht ata u imponuan si vendas të vendit që pushtuan, të cilin e përthithën plotësisht dhe që për shekuj me radhë janë përpjekur të zhdukin çdo gjurmë të Pellazgëve të cilëve ua kanë uzurpuar dhe përvetësuar plotësisht qytetërimin : një përmbytje që zhduk çfarë ekzistonte më parë (qytetërimi Pellazg) për të ringjallur një qytetërim të ri i “quajtur Helen !
Pse gegërishtja është më tepër e afërt me jonishtën (e quajtur greqishte e lashtë) dhe jo me "toskërishtjen" ? Sepse në ato kohëra të largëta ishte Pellazgjishtja e lashtë (jonike/gegë) ajo që flitej në gjithë sferën pellazge para ardhjes së Helenëve. Dialekti toskë është shumë më i vonshëm se gegërishtja. Rhotacizmi dhe elemente të tjerë i ngjajnë rotacizmit grek. Kjo është arsyeja pse gjuha e Pellazgëve gjendet sot në veri dhe në lindje të Shqipërisë (d.m.th. "malokët" aq të përdhosur nga Hazret Enveri !). Ja pse në kohën Komuniste u institucionalizua ”dialekti tosk” (gjuhë e elitës të asaj kohë) si gjuhë zyrtare në vitin 1972. Ky është “linguicidi” i parë (sapo kam krijuar një neologjizëm !) në gjithë historinë evropiane. Ja Historia e vërtetë që shumica e Shqiptarëve nuk e besojnë dhe habiten se si Gjuhë “jonishte i përngjan Gegërishtës” (që është larg Greqisë ! ) që mbeti nëpër Malet të paarritshme të veriut dhe veri-lindjës (pa ndikim nga fqinjëve, një gjuha që mbeti mjaft e pastër) kur ajo ishte gjuhë e ter hapsirës pellazge nga Danubi/Istros-i (Ishtri-u quhi në kohet e lashta “sepse ishte i shtri dhe i gjërë”) deri në Kretë (që rrjedh nga fjala “Kre” nga e cila rrhedh “Kreu” dmth “udhëheqës, shef” (ishte një qëndër pellazge) ! Historia që kam studiuar si edhe gjuhë pellazgo-shqiptare, mos u mbetet hatri Akademisë dhe disa kundërshtarë të tjerë, janë si zakonisht matematika : shpjegojnë gjithçka !
Këtu do të shpjegoj veçmas problemin që disa Shqiptarë i qasen gjuhës greke e cila pësoi një evolucion dhe modifikime gjatë shekujve. Greqishtja e vjetër, siç e kam shpjeguar tashmë, është me origjinë pellazge. Helenët e parë e përvetësuan këtë gjuhë duke e rregulluar dhe modifikuar për t'i shërbyer interesave të tyre si pushtues të rinj. Greqishtja moderne (në greqisht: (νεο ελληνική γλώσσα / neo ellinikí glóssa. "Gjuha moderne greke", ose thjesht (νέα ελληνικά / nea elliniká) është kulmi i kësaj periudhe të gjatë të evolucionit gjuhësor që nga epoka e Aleksandrit të Madh (Epiro-Maqedonishtja me origjinë pellazge : ishte Aristoteli, mësuesi i tij, që i mësoi greqishten). Greqishtja moderne rrjedh nga “Koine”, vetë një trashëgimtare e drejtpërdrejtë të greqishtes së lashtë. Koine-a aleksandriane, gjuha e komunikimit e përdorur nga Aleksandri i Madh dhe pasardhësit e tij në kolonitë që ata themeluan, prandaj pëson ndryshime që mund të klasifikohen në katër periudha kryesore :
• Një periudhë maqedonase dhe romake (nga vdekja e Aleksandrit në 323 para Krishtit deri në 642 pas Krishtit) : greqishtja e zakonshme është thjeshtuar.
• Një periudhë e dokumentuar dobët (nga shekulli i 6-të deri në shekullin e 11-të) gjatë së cilës fjalori grek u ndikua nga latinishtja vulgare.
• Periudha mesjetare greke (nga shekulli i 12-të deri në rënien e Kostandinopojës më 1453) : greqishtja e lashtë pushoi së përdoruri në shkrim, fjalori u pasurua dhe procesi i riparimit analogjik modifikoi ndjeshëm konjugimin e foljeve.
• Periudha e pushtimit turk (nga shekulli i 15-të deri në 1821).
Gjuha aktuale është një variant i quajtur "greqisht e përzier" ose "μεικτή δημοτική", është në fakt gjuha popullore, në kuptimin e "demotikut", i pasuruar me disa huazime leksikore e gramatikore nga “katarévusa”, e ashtuquajtura gjuhë e "pastruar" etj...kjo është një temë shumë e gjatë për t'u shpjeguar këtu. Së fundi, duhet të dini se shumë gjuhë kanë ndjekur këtë lloj rruge. Në Francë, për shembull, francezët sot nuk e kuptojnë frëngjishten e vjetër. Shqipja dhe baskishtja janë dy gjuhët e vetme në Evropë të iziluara dhe të pamposhtuara. Veç kësaj, Baskët janë me origjinë pellazgjike (shihni librin tim të parë « Shqipëria… » : kam deshifruar rreth 90 fjalë falë shqipes. Ndaj i këshilloj të gjithë këtyre amatorë dhe pseudo-gjuhëtarë a pseudo-historianë çirakë që është më mirë për ta të mos flasin se sa të flasin marrëzi dhe të mos e reduktojnë gjithçka në shovinizmin e tyre të tepruar e qesharak.
Z.H.
9. Dua të më sqaroni idenë se populli ynë ka qenë pagan, apo hyjnor? Çfarë do të thotë “pagan”, po “hyjnor”? Këtë e pyes për të sqaruar publikun, se dëgjoj shpesh edhe nga historiaë që herë na quajnë paganë, herë hyjnorë, a ka ndryshim mes tyre?
M.A.
9. Tani sipas studimeve dhe hulumtimeve të mia bëhet e sigurt se elitat të Antikitetit grek ishin Pellazg “dygjuhësh” të nënshtruar ndaj autoritetit të pushtuesve Helenë, ku Pellazgët me kalimin e kohës u bënë troç “Helen”, dhe humbin gjithçka. Porfiri, biografi i studiuesit të madh Pitagora i Samosit, pohon se Pitagora (-580-495 para erës sonë) ishte djali i një tirrheno-pellazg nga ishulli Lemnos dhe se ai e quajti Zeusin "Zan / Zani" njëllojtë me gegërishtën aktuale (në toskërisht “Zë, Zëri”, falë rhotacizmit). Për këtë mund të shkoj shumë larg në shpjegimet të cilat do të konfirmojnë më tej atë që sapo thashë, por për fat të keq do të ishte shumë e gjatë për ti përshkruar këtu (shikoni librat e mi). Çfarë thonë apo pohojnë të gjithë këta pseudohistorianë, amatorë apo të paditur nuk më interesojnë fare, por mi bëjnë flokët të kreshpërohën.
Unë do të bëj një sqarim mënjanë të shkurtër (shumë i rëndësishëm) për Zeusin. Përveç çfarë sapo thashë, legjenda e Zeusit është një histori e vërtetë e shndërruar në legjendë. Në të vërtetë Zeusi ishte një "mbret pellazg" i hyjnizuar gjatë jetës së tij, siç u tregua më lart. Kur dikush lexon midis rreshtave dhe analizon nga afër këtë legjendë (si të tjerat për këtë çështje) si dhe të gjitha tekstet e autorëve antikë, kupton (për ata që dinë të shohin dhe të kuptojnë) se "qëndra e Zeusit” e vendosur në malin Olimp (kjo është legjend sepse në realitet qëndra e mbretit Pellazgos” ishte në kryeqytetin “Argos” i rajonit i quajtur “Argosi pellazgjik”) me këta dymbëdhjetë perëndi" është thjesht një transpozim i një "mbretëri të vërtetë" në një "legjendë". Në të vërtetë "Zeusi" ishte një "Mbret" (i konfirmuar në Iliadë, por që asnjë autor nuk e ka bërë lidhjen me një "mbret të hyjnizuar!) që u bë Zot. Në realtet i shndërruar në legjendë me bashkëperëndi (si ministra që secili ka një funksion). "Mbretëria e tij legjendare" në malin Olimp është vetëm "kopja e përshtatshme" e një historie të vërtetë. Kjo mbretëri (si në realitet) përbëhet nga një superzot (Zeusi) dhe njëmbëdhjetë nënperëndi (bashkëperëndi politeistë), pra gjithsej "dymbëdhjetë" : kishte po aq burra sa gra (siç kërkonte regjimi matriarkal i Pellazgëve dhe jo ai i Helenëve që kishin një regjim “patriarkal”: Helenët/Grekët nuk patën kurrë mbretëreshë !). Secili prej këtyre nën-zotave kishte një funksion të përcaktuar. E gjithë kjo është një kopje e përshtatshme e mbretërisë tokësore të Pelasgos-it, mbretit Pellagos-it në kryeqytetin dhë qëndrën e tij “Argos-i” (rajoni që quhi “Argos pellazg”), i hyjnizuar nga populli i tij dhe i shndërruar “në super-perëndi Zeus” të një feje “politeiste” dmth shumëzotash. Deri tani nuk kam hasur në studimet dhe kërkimet e mia në një autor që të ketë adoptuar “hipotezën” time e cila është bërë “qartësi” falë studimeve të mia të thelluara të mbështetura me prova dhe argumente bindëse dhe të pakundërshtueshme. Gjithçka mund të shpjegohet falë studimeve serioze : kjo është arsyeja pse mu deshën më shumë se 50 vjet për të studiuar historinë e paraardhësve tanë Pellazgët ! Pra, le të ndalojmë hamendjet, së foluri përçart dhe fjalët të pakuptimta.
Z.H.
10. Kam lexuar, se shumë njerës sot nuk besojnë në Fe, as te kisha, as tek xhamia… as te prifti, as te hoxha… sipas mendimit tuaj, këta njerës kanë humbur besimin në Zot, apo në këto institucione që siç ka thënë Jezusi, kur shkoi në tempull se: “E keni kthyer tempullin në shpellë kaçakësh”, se aty bëhej tregëti, pra ishte shndërruar në një institucion fitimprurës, se në një farë mënyrë këto institucione fetare janë çerdhe orgjishë, krimesh, spiunazhi të veshura me velin hyjnor të shkrimeve të shenjta!
M.A.
10. Duhet theksuar se “nocioni” i Zotit është kompleks sepse ka mënyra të ndryshme për të interpretuar besimin ose jo në Zot. Ka nga ata që edhe sot besojnë në ekzistencën e Zotit dhe praktikojnë ritet e natyrshme të fesë së tyre dhe që besojnë fort në Zotin (Judaizmi, Krishterimi dhe Islami). Ka disa që besojnë në Zot, por nuk praktikojnë fenë. Ka nga ata që nuk besojnë fare në ekzistencën e Zotit apo në fe (ateistë). Dhe së fundi janë agnostikët që besojnë në një Zot (pa specifikuar se cili është : univers, jashtëtokësor apo diçka tjetër që i tejkalon njohuritë dhe mundësitë tona shkencore dhe intelektuale aktuale). Fetë kanë krijuar luftëra që nga fillimi jo vetëm midis feve të ndryshme, por luftërave midis besimtarëve të së njëjtës fe. Sot ekziston fenomeni i fanatizmit të ekstremizmit mysliman (selefizmi, vehabizmi dhe vëllazëria muslimane) i cili prish paqen dhe pacifizmin në vende të ndryshme të botës. Udhëheqësit e sekteve të caktuara fetare nuk kanë asgjë për t'u zili udhëheqësve të vendeve të caktuara: diktatorëve, despotëve, mafiozëve, profitorëve, etj. Nga ana tjetër, unë që nuk jam as besimtar, as ateist, por agnostik, më vjen keq që nuk ka mjaftueshëm besimtarë normalë dhe të moderuar, sepse një fe e mirëmenaxhuar mund të jetë një çiment i rëndësishëm mes qytetarëve të botës : një institucion i lidhur te morali, ndershmëria, pacifizmi, solidariteti, dashuria e ndërsjellë, etj. Pse ? Sepse ka njerëz që shoqëro-psikologjikisht kanë nevoj të BESOJNË në diçka : besimtarët besojnë në fenë e tyre, ideologët në ideologjinë e tyre (komunistë, anarkistë etj.) dhe ata që, për X arsye, nuk ndihen mirë, janë në rrëmujë të thellë dhe padyshim jo mirë…do të strehohen, për siguri, në një fe, një sekt ose diçka tjetër. Më në fund dua të shpjegoj këtu pse jam agnostik ? Sepse nuk e shpjegoj dot mosekzistencën e zotit sepse nuk kam as provën më të vogël të prekshme për të dhe gjithashtu, për të njëjtat arsye, nuk mund ta shpjegoj ekzistencën e tij ! Kjo, për momentin, është përtej njohurive tona aktuale dhe truri ynë pavarësisht nga niveli i inteligjencës apo njohuritë shkencore nuk është në gjendje të shpjegojë këtë mister. Si një shkencëtar dhe një mendje pragmatike, gjithmonë e bazoj veten në prova të pakundërshtueshme dhe të prekshme, përndryshe nuk do të kisha mundur kurrë të bëja kurrë atë që bëra gjatë jetës sime.
Do ta mbaj shkurt sepse është një temë shumë e gjerë ku nuk mund të hyj në detaje që janë shumë komplekse dhe të gjata për të folur këtu. Fetë janë shpikje njerëzore. Në të vërtetë, për të zëvendësuar paganizmin ose politeizmin, janë krijuar dhe shkruar të ashtuquajturat tekste të shenjta. Filloi me Judaizmin, disa njerëz të ndritur të cilit krijuan bazat rudimentare të fesë së tyre monoteiste dhe themeluan tekste fetare të përbëra nga disa libra të pëmbledhur në "Dhiatër të Vjetër". Këto tekste janë të përbëra nga fakte reale, por të rregulluara në mënyrë që të fshehet e Vërteta (këtë e bënë edhe pushtuesit grekë me origjinë semito-egjiptiane ndaj historinë e tyre në vendin e Pellazgëve autoktonë). Do të citoj vetëm një shembull sepse është origjina e dy feve të tjera. Rezulton se falë studimeve të shkurtra që bëra, hebrenjtë ishin thjesht "egjiptianë" ndjekës të monoteizmit (kultit i Atonit) i krijuar nga faraoni Amenhotep IV (i quajtur edhe Akhenaton). Pas zhdukjes së tij, pasardhësit e tij rifilluan fenë e tyre të meparshme dhe shfuqizuan monoteistët, më pas persekutuan ose dëbuan besimtarët e këtij kulti, mes të cilëve ishte "Moisiu" : fëmija natyrale i një princeshe të pallatit mbretëror, të cilin ajo e vendosi në një legen të veshur një shportë thurje të padepërtueshme nga uji dhe e lëshuar në Nil dhe e kapur pak më tej më tutje nga shërbëtorët e princeshës (për ta bërë të duket sikur ishte një fëmijë i lërë nga një qytetar i popullit). Moisiu u rrit nga Faraoni (Ramses II) dhe kur u bë burrë, faraoni e dërgoi në një manastir nga frika se ai do të merrte epërsinë mbi djalin e tij (Ramses III) sepse Moisiu tregoi cilësi të mëdha më të larta se ato të djalin tij. E shkurtoj duke thënë se një ditë ai kishte mbledhur një pjesë të madhe të ithtarëve të "monoteizmit" të cilëve u tha "ejani me mua do të shkojmë diku tjetër për të adhuruar Zotin tonë". Ata kaluan shkretëtirën dhe arritën në gadishullin “Sinai”. Së fundi, shtoj se shkrimi hebraik është një kopje "e stilizuar" e hieroglifeve egjiptiane. Nuk do të flas për krishterimin dhe islamin që rrjedhnin nga monoteizmi hebraik, sigurisht me shumë variante, por fryma monoteiste ishte thelbësore. Kështu lindin fetë monoteiste dhe kështu pushtuesit sulmuan vendet që ata i nënshtruanë në një mënyrë të rreme e ndërtuan historinë e tyre mbi kurrizin e vendasve të nënshtruar : siç çfarë bënë Helenët që pushtuan Pellazgjinë dhe nënshtruan popullin e saj. Fatmirësisht, një pjesë e këtij populli u strehua në malet e pathyeshme të rajonit dhe pasardhësit e këtij populli i quajtur sot Shqiptar ende ekziston sot dhe një nga fëmijët e tij zbuloi të Vërtetën e Stërgjyshërve të tij mbarë botës : Pellazgët.
Përfundim :
Deri sot askush nuk ka pasur mprehtësinë apo këmbënguljen për të zbuluar dhe deshifruar apo lexuar mes rreshtave të gjitha ato që janë thënë nga autorët e lashtë apo legjenda antike. Për mua në fillim ishte një hipotezë, por pas studimeve, analizave të thella, argumenteve bindëse apo të pakundërshtueshme dhe akumulimit të zbulimeve dhe deshifrimeve të ndryshme që kam bërë, kjo hipotezë u bë “një qartësi, një dukje sheshit”… dhe mbi të gjitha përfundoj me një tezë në Sorbonën e Parisit. Gjithçka mund të shpjegohet falë aftësitë, studimet serioze dhe të thelluara dhe një vullneti të hekurt : ja pse m'u desh një kohë kaq e gjatë (më shumë se 50 vjet) për të studiuar historinë e të parëve tanë Pellazgët ! Le të ndalojmë së rënkuari dhe duke thënë budallallëqe dhe që ata që nuk mundën të bënin atë që bëra unë, të mos lëndohen, të mos ofendohen dhe mbi të gjitha të mos jenë xhelozë. Ne të gjithë duhet të jemi krenarë që kemi gjetur rrënjët tona të Vërteta dhe krenarinë tonë në vend që të copëtojmë njëri-tjetrin ose të grindemi për asgjë... vetëm për të kënaqur një ego të shëmtuar. Disa herë nuk ka mister por padije ose verbëri.
