Njerzit-hiena , dhunusit e varreve dhe te monumenteve
Keto dite shtypi dha nje lajm aspak njerezor : U dhunua varri dhe memoriali i Mitat Frasherit , i ndodhur , ne radhet e frashellinjve , ne kodrat e liqenit te Tiranes . Nuk eshte hera e pare , qe shtypi jep lajme te tilla . Vecanerisht , pas viteve 90 te shekullit te kaluar disa shqiptare kane marre rolin e hienave . Jo tamam hiena , sepse nuk ushqehen me kufoma , por dhunojne varre , ose , per stoli , ose thjesht , per aventura politike .
Ne te tera rrastet dhunusit e varreve , jane hiena , te klasifikuara, nga zoologet ne rendin e ujqerve dhe ne familjen specifike te hienave . Vet uqrit , nuk ushqehen me kufoma , por krijojne kufoma , nga bota e gjalle . Ne kete kuptim dhunnusit e varreve , meritojne epitetin , njerzit – hiena . Fenomenet e dhunimit te varreve dhe monumenteve , qe u shpeshtuan , keto vite te tranzicionit , e cvleresojne , edukaten dhe kulturen popullore , sepse dihet me siguri , qe dhunusit e te vdekurve , nuk kane ardhur nga jashte shtetit . Jane krejt materjal vendi .
Sikurse te gjitha rastet shqiptare te dhunimit te varreve dhe moneumenteve u vishet nje aurole politike , simbas te ciles , ky hero , qe eshte derdhur ne bronx , nuk e meriton titullin e larte te heroit . Kjo eshte llogjike me pak se e hienes . Kjo kafshe e gjore , i dhunon kufomat , per mbi jetese .
Nje njeri normal , qe mban dokument identifikimi , duhet te protestoi , per identitetin e nje heroi , qe ai e quan te gabuar . Kaq mjafton detyrimi i njeriut- hiene , per te vendosur “drejtesine e munguar “, te heroit , qe zoteron sheshet publike .
Turmat e organizuara , rrezuan nga pidestralet “herojte” e rreme , te komunizmit . Ata lloj “ heronjsh “ i mori me vete rrezimi i sistemit . U rrezuan ne sy te popullit , jo fsheftas . Eshte kaq e vertete , sa ata lloj “heronjsh “ u harruan bashke me sistemin .
Ndryshe qendron e verteta me dhunusit e fshehte , qe e bejne vete gjyqin e heronjve dhe te deshmoreve . Sado e fosilizuar , mendja e ketyre hienave , gjykon se disa , prej heronjve dhe deshmoreve , nuk jane te tille . Por keto hiena , nuk jetojne ne pyll , por midis njerzve dhe njerzit , kane ze , sy , shqisa dhe organizma , qe gjykojne .
Hienat devijojne nga gjykimi llogjik dhe bien pre e ndjenjave inatcore , qe me e paka mund te quhen instikte vetqeverrisese. Populli ka respekt , per varret . Sikur ta dinte , qe dikur do te dukeshin , keto hiena , populli ka kenduar nje kenge : Hanko mos shkel , neper varre /Se te vdekurit i ngjalle /.
Gjykatesi popull , nuk lejon as te shkelesh mbi varr te dikujt . Dhunimi as qe presupozohet .
Te tille ishin dhunusit e varrit te mendimtarit te shquar shqiptar , i fundit i deres se madhe te Frashellinjve , Mitatit te pa vdekshem .
Mitati i ka dhene Shqiiperise , sa nje gjenerate e tere . Mitat Frasheri , parashikoi se c’do te ndothte ne Shqiperi , pas 50 vjetesh te luftes boterore dhe kjo eshte gjeniale !
Po ti dhunus varesh, c’i ke dhene fshatit tend te lindjes ?
Kur 90 % te shqiptarve , nuk shkkruanin emrin e tyre , Frashelliu hapi nje librari te madhe , mu ne mes te Tiranes , qe zhvilloi dhe vijon te zhvilloi mendjet e shqiptarve analfabete dhe me gjere. Nuk eshte vetem kjo . Eshte albanolog , me kombesi shqiptare .Mitati eshte ideollogu me i plotesuar , i te gjitha kohrave . Ku shquhet ? Ishte i pari , qe shquajti tendencen per pushtet , qe i dhane Luftes clirimtare , Enveri me shpurren e vet .
Enveri , dolli ne lufte , me nje synim personal dhe e realizoi me shoket e vet . Mbas luftes edhe ne lufte e siper , i eliminoi bashkeluftrtaret , sepse pushtetin e donte , per vet edhe ashtu e ushtroi , per gjysem shekulli . Vrau shoke dhe bashkepunetore , sa dhe kundershtare politike .
Cvendoja e trupit te Enverit , nga Varrezat e deshmoreve te kombit , ka ngjallur ca zera te vdekur se ishte dhunim varri . Kurre nuk duhet vendosur , kjo shenje barazimi . E para , ka vdekur , ne krevat te familjes dhe e dyta , ka cperdoruar pushtetin , duke i shkaketuar kombit mijra viktima te pa fajshem . E fundit , po jo nga rendesia : E izoloi Shqiperine , si ne asnje periudhe te ekzistences se shtetit .
I permenda keto fakte , qe hienat nuk ka pse bejne paralelizma historike . Duhet te nisesh , nga te gjallet , qe te dish te reapektosh te vdekurit . Hienave ju mungon kjo llogjike dhe u ka munguar qysh ne lindje . Konntravajtesit e ligjeve , kane nje motiv , sado te atrofizuar dhe shtazarak . Hienat jane fis me vete , jo si rend zoologjik , por karektere te percuduar , jasht arsyetimit te c’do llogjike . Ky instikt shtazor i bashkon te tera llojet e hienave , pavaresisht fizionimeve politike .
Nuk eshte e thene , qe shtetasit te jene te tere ne nje mendje . Me gjith keto argumente dhe te tjere , ka shtetare , qe e quajne hero, ate , qe nuk ka bere hije as per vete . Natyrisht kane te drejten e tyre , por nuk kane te drejte te marrin rolin e hienes . I tere populli nuk mund te jete historian . Kultura dhe bashkejetesa njerezore , ju drejtohen kopetenteve dhe historise , qe e ndajne shapin nga sheqeri . Zgjidhjet revolucionare , i ka perjshtuar llogjika kohore .
A jane hienat ( dhunusit e varreve ) revolucionare ? Mjafton , qe jane te dhunshem . Te veprosh ne fsheftesi , vetem , i ballafaquar me hijet e vdekjes , eshte dhuna me tinzare , qe njef bota . Te tille jane dhunusit e varrit te Mitatit , qe e ka ndertuar shteti , per nder te vepres se tij . Po ti dhunus , c’fare rregullon me forcen tende te erret tinzare ? Nuk kam degjuar , qe te jene denuar dhunusit e varreve dhe te monumenteve . Ndoshta policia e ka te mundur identifikimin . Si i thone fjales , “ai kale , qe zihet , ai e shin lemin . “ Te behet nje shembull , per te mos ekzistuar fenomeni “hiene “ , ne radhet e popullit , qe gjykon gjithnje objektivisht . Edhe vete gjykatesit e kane te veshtire te merren me penalitet te tille : I gjalli , qe dhunon te vdekurit !
Keto dite degjova ne shtyp , se perflitej vepra e Avri Rustemit . Diskutime te tilla , jane te ndershme dhe te shenderteshme . Keto lloj diskutimesh i sherbejne konkretizimit te historise dhe ne keto lloj gjykimesh merr pjese i gjithe populli , nuk kryen ne ilegalitet . Te tilla hamendesime publike , i gjykon historia .
Jetojme ne demokraci , madje funksionale . Kush te pengon te flasesh dhe te shkruash , ate , qe mendon , per kedo , pa kufizim ?
Pse te lindin ne koke te nxehta mendime te tilla te mbrapshta , qe jane kunder mendimit te shumices dhe te shkences historike ? Hienat nuk jane as historiane , as te ditur , jane vec hiena , qe kane per aleat naten dhe fsheftesine .
Illo Foto , ne NY , dhjetor 2022
