Në zgrip të Parajsës

Në zgrip të Parajsës

Tregim nga Fatmir Terziu

Këmba ndjeu një shenjë misteri. Preku dheun dhe ai misteri iu bë një ushtri mornicash nëpër trup. Veshët dukej se ishin të vetmet pjesë, që jepnin e merrnin në këtë armatosje të mistershme të kësaj ushtrie. Në mendje, sikurse ndodh në luftëra, kryefjala e mendimit është frika. Ai kishte frikë të ishte vetëm. Por, as ai nuk donte të telefononte askënd. Mendimi se duhej të fliste me dikë që do ta ngushëllonte me fraza banale dhe klishe të tipit „qenka shkruar ashtu“ dhe „jeta vazhdon“ e tmerroi. Kjo do ta bënte atë të ndihej edhe më keq.

Ai u pllaqit në dyshemenë e korridorit dhe qëndroi ashtu gjithë natën, duke ngulur sytë në derën e përparme. A ishte vdekja? Çfarë s'ndodh në kohëra të tilla… Po unë nuk jam…, këtu nuk ka luftë… Një pjesë e ndërgjegjes së tij e hodhi poshtë mendimin e vdekjes dhe shpresonte se ishte vetëm një makth i tmerrshëm nga i cili do të zgjohej. Dhe se në çdo moment dera do të hapet dhe nëna, dhe babai, do të hyjnë të buzëqeshur, si gjithmonë.

Dhe ata do ta përqafojnë atë.

Poshtë kumbullave tre llojëshe, aty ku mbante mend litarin e kolovitjes fëminore, dhe në ditët deri në kufi të pushimeve të verës, tani nuk kishte njeri. Dielli ra pas kreshtës së malit dhe Lumtharti ndjeu frikën e ikjes së frymës. Këtu nuk kishte asnjë njeri të gjallë. Ku do ta kalojë natën? Kishte ngrehur syve një thes gjumi, por nuk guxoi të hynte në asnjë nga shtëpitë e braktisura. Kush e dinte se çfarë e priste kur binte hija e natës. Po sikur të ketë fantazma? Lodhja e fluturimit të gjatë ia kishte dehur nervat dhe ndihej i pafuqishëm dhe i frikësuar.

Një qen lehu nga diku. Lumtharti u befasua dhe shkoi atje. Nëse ka një qen, ndoshta ka një njeri diku atje. Një ekzemplar i madh, jashtë racës që kishte fiksuar në kokën e tij, u hodh nga një oborr, duke lehur dhe duke u vetëushqyer me një kockë të madhe të ndonjë kafshe që kishte pasur fatin e saj të shkruar. A nuk do ta kafshonte?

-Murro, mjaft ke lehur sot! Kush u dogj për ne në këtë humbëtirë, hajde shko andej dhe hap sytë për ndonjë nga ata të malit, se po na bëjnë, medet tërë atë zullum, tek delet e dhitë. Qeni bëri sikur nuk donte ta dëgjonte. Dhe diçka ishte shprishur në atë marrëveshje palësh, ndoshta të pashkruar.

- Çfarë ka? - u dëgjua një zë.

Lumtharti ndjeu se më në fund, tek e fundit, tashmë nuk do të ishte vetëm. Mori frymë thellë nga ajri i pastër malor dhe buzëqeshi. Ajo heshtje ishte në kërkim. Heshtja, nuk mund të shprishej vetëm nga ai zë, eh nga lehja, ku mund të dëgjonte mendimet e tij, se në atë kohë, veshë e sy, duar e këmbë, madje dhe poret e lëkurës ishin në dhjetëfish detyrën jetike trupore. Mendja, si mendje, kapërcente me forcë ritualin e saj, në fakt atë që bënte edhe zemra e tij. Pa përqark, për aq sa mund të shihte. Kalldrëmet përgjatë rrugës së vetme ishin të mbushura me bar gjëmbaç dhe barëra të tjera të këqija. Nuk mund t'ua thoshte emrat atyre barërave në moment, ndërsa diçka e trazonte t'i përcillte me ato pak njohuri që kishte. Tani, në fillim të majit, ata ishin të gjelbërta, të ndezur dhe të ngatërruar keqazi në dantellat zjarrngjyrëshe të kadifeve të thata e të varura në një strehë.

Perëndimi i diellit ndriçoi muret e gurta të shtëpive të braktisura. Ata duhet të jenë të paktën dyqind a treqind vjeçare, mendoi Lumtharti. Disa nga çatitë po shkërmoheshin dhe nën qemerin e rënë, trarët e vjetër dilnin në mënyrë ogurzezë si dhëmbët e kalbur të një gjiganti.

Dritaret ishin të thyera, disa prej tyre rrëshqiteshin shkitazi mbi parvazë me një formë mjaullime dhe kërcisnin butë.

Oborret dukeshin si xhungla. Gjembat kishin pushtuar çdo hapësirë ​​të lirë. Iu duk se së shpejti gjëmbaçët do të mësyjnë me forcën e tyre të pakontrolluar që të mbulojnë edhe shtëpitë. Pse njerëzit e kishin braktisur këtë cep të parajsës? Ky mendim u trazua sërrish me atë që dëgjoi pak më parë. Por akoma ishte në zbërthim të plotë të asaj që shihte.

Një shtëpi e vogël mezi dukej sipër rrugës. Pllakat e gurit të çatisë, të gjelbra krejtësisht dhe me myshk, arritën gati te shpatulla e Lumthartit. Një dritare e vogël me perde të bardha verbuese dhe një tenxhere me qumësht të zier në prag vështronte me kureshtje poshtë tyre, tangon e lehtë e të këndshme që ua dirigjonte era e freskët.

Porta e vogël e oborrit u hap me një kërcitje të gjatë dhe doli një grua e moshuar, e mbështetur në shkopin e saj të vogël, mbi të cilin mbante shtyllën kurrizore të përkulur nga pesha e viteve.

- Po! Kemi mysafirë, Murro! - u gëzua plaka. - Do të ketë ndonjë letër nga andej, apo mos ndoshta na vjen ajo fatura. Po, jo dhe menjëherë iu drejtua gishtave të shikonte nëse ai, pra korieri i Bashkisë do të kishte datën të sillte deri aty faturën e dritave dhe pensionin njëherazi. Por, jo i dilte pesë a gjashtë gishta larg, e Murro nuk do të lihte për atë, se atë e njihte tashmë prej disa vitesh. E pastaj iu kthye njeriut që kishte behur aty në prag të derës. Nuk duhet të kesh frikë nga Murro, jam unë tani. Ai nuk iu turret njerëzve. Ai u leh njerëzve, sepse i pëlqen. Ai ka mall për njerëz, ndoshta më shumë se unë. Meqenëse ai nuk ka parë shumë njerëz ..., ka më shumë mall.

„Tungjatjeta, Gjyshe!“ Tha Lumtharti.

„Të priftë e mbara, more bir. Paske humbur rrugën?!“ Iu përgjigj gjyshja.

Lumtharti instiktivisht buzëqeshi dhe bëri sikur nuk e dëgjoi, duke shtuar, se pse i thoshte kështu.

- Këtu vijnë vetëm të humburit, - qeshi lehtësisht plaka. - Bir, çfarë të paska prurë të humbasësh në këtë vend të harruar edhe nga Perëndia? Po vjen nga Tirana?

- Nga më larg.

- A ka ndonjë më larg Tiranës? Kë po kërkoni?

- Asnjë.

- Epo, atëherë ju jeni këtu për ndonjë punë si ato të politikës. Nuk ka njeri në këtë fshat. Përveç meje, kohët e fundit nuk ka mbetur më njeri. Familjet e fundit u larguan me pasaporta bullgare javën që shkoi. Pritën se mos u kthehej ndonjë nga premtimet e fushatës së fundit të zgjedhjeve lokale, si i thonë, por asgjë. Dhe kështu në këtë fukarrallëk more bir, mblodhën plaçkat dhe ikën.

-Po pse me pasaporta bullgare?

-Kur ke dert në shpirt, eh, kjo është mesele e vjetër more bir.

Lumtharti zbriti shtatë shkallët e gurta dhe e gjeti veten në një oborr të vogël të rregulluar me aftësinë e një kopshtari me përvojë. Në bordurat kishte zymbyl, tulipanë dhe kadife të sapo lulëzuara. Pas tyre si në një katalog ishin disa shtretër zarzavate, të shtrirë drejt e drejt si me një fije. Në fund të oborrit ishte ngritur shtëpia prej druri e qenit Murro. Pranë saj ishte një ndërtesë që dukej si një stallë për kafshët shtëpiake. Lumtharti e përthithi me mall e me uri këtë pamje me sytë e tij të mbushur dhe me cipë të ujtë. Ai u përpoq të vuloste në mendjen e tij këtë bukuri të thjeshtë por mahnitëse.

- Hajde në shtëpi, bir - e nxiti plaka. „Ju duhet të jeni i uritur.“

Pjesa më e madhe e shtëpisë ishte në fakt nën nivelin e rrugës. Lumtharti përkuli kokën për të kaluar nga dera e ulët dhe hyri në një dhomë të vogël që shkëlqente nga pastërtia. Dërrasat e dyshemesë që kërcisnin ishin të mbuluara me qilima me modele që shkëlqenin në të gjitha ngjyrat e ylberit. Druri kërciste në vatër dhe sipër zjarrit një gorne balte zinte, duke e mbushur dhomën me aroma erëzash të harruara prej kohësh, e që ia mbushte mendjen ende pa e parë se do të ishte fasule me pastërma. Përpara oxhakut ishte një tavolinë e ulët prej druri me dy stola me tre këmbë. Dhe pas tyre qepë, speca të thata, erëza që vareshin nga trarët e tavanit.

- Urdhëro - buzëqeshi gjyshja. - Fasulja pllaçi më ka bërë shumë prodhim dhe tashmë është e zier. Le të ulemi për darkë.

Dhe ashtu në heshtje, të dy e shijuan ngadalë vaktin sikur të ishte një përvojë që ndodh një herë në jetë.

- Unë kam qenë në restorantet më të shtrenjta në botë - tha Lumtharti - por kurrë nuk kam ngrënë ushqim më të shijshëm.

- Është kështu, sepse këtu ne futim shpirtin në ushqim. Nuk është e lehtë të mbushësh barkun me diçka ashtu kot, ne lutemi dhe lutjet tona ndoshta nuk shkojnë më në qiell, por futen këtu ku ziejmë, ku na zien në fat, por shohim që të sjell gëzim. Mund të jetë diçka e varfër, por është nga zemra.

- Kjo është pikërisht ajo që nuk është në dispozicion në restorante - vuri në dukje Lumtharti. - Aty ushqimi është vetëm një element i konkurrencës mes shefave të kuzhinës.

- Por ti ke ngrënë gjithçka. Bravo, Lumthart. Këtu e gjitha është në zgrip të Parajsës. Doni t'ju derdh edhe pak?

- Dëshironi?

Gjyshja e mbushi sërish tasin me fasulen që Lumtharti e kishte ngrënë pesëdhjetë e tre vite më parë. E ashtu kaloi ajo natë derisa mëngjesi si fillim i solli në sy përplasjen e lehtë e të qetë të diellit mbi varret e mbetura në vetminë e tyre, sikurse e gjitha në atë vend. U ngrit dhe ashtu në nxitim e sipër u hodhi ujë syve dhe rendi për atje.

Mbi rrasat e gdhendura prej guri, e mbi disa bashllagë, lexoi disa nekrologji. Shirat dhe era kishin kursyer kujtimin e disa të vdekurve dhe Lumtharti mundi të dallonte disa emra që edhe pse ngatërroheshin gjuhërat e shekujve, i dukej se i njihte të gjithë. Fundja aty shihte dhe ndjente më thellë se si është thirrja e brendshme që të shpie tek këta emra. Tek këta rrënjë. Tek këta njerëz, ndoshta kishin menduar dhe ata të kishin trashëgimtarë. Ku janë? Ku janë ata njerëz të mirë? Pse e lanë vendlindjen e tyre të bëhet shkretëtirë?