Minush Hoxha: Insert nga ,,Dufi..."

Dhe duke vajtur drejtë cakut e mendoj se është e natyrshme të nisi me një histori  të shkurtër rrëfimin për këte:

Në vitet në të cilat viheshin  themelet e këtij shteti- tek përkrahja atë ide sëbashku me mijëra të tjerë,  me fuqinë modeste që kisha dhe guximin – këta-kreatorët e gjuruldisë që me vetëdije ose pa te, me interes ose pa te, nga frika, zilia ose malicioziteti, indiferent deri në idiotpati për katandisjen të mua ose edhe të kënaqur, më rrmihin dheun nën këmbë-sot, më rrihnin krihet me lavdërim për mënyrat e paraqitjes dhe dimensionin e mendimit tim -dje, unë tashmë kisha idenë fare të piqur që më  printe i vendosur ta çoja në fund. Është neveritse kjo apo jo!

E ajo ishte: dalja zot në të gjitha situatat studentëve-aktorëve kryesor të epopesë të më shumë shekujve,  moslënja vetëm në pamëshirën e gjakatarëve të pushtetit sërbë dhe, duke bërë këte përkrahja kauzën e shlirimit dhe mbërrijtjen e lirisë të popullit të Kosovës, mbrojtjën e dinjitetit të tij dhe ndihmesa ime modeste në mbrrijtjen e statusit të subjektit shtetëror, por edhe të vijimit të tyre të studimeve.

Kjo ide, pra kjo e lirisë që ishte bërë motiv dhe lajtmotiv i tërë aktivitetit dhe i tërë lëvizjeve,  tashmë kishte bërë moshë ngaqë ishte ngjizur tek mua që nga v.1959 dmth. që nga viti i parë i gjimnazit në mos dhe më parë.

Duke vepruar kështu doja t’i hiki turpit për sjelljën qyqare po dhe të ndalojë për aqë sa mundet një në pozitën  time shtypjen e popullit të Kosovës dhe përdhosjen e dinjitetit të tij.

Në argumentim të kësaj do jap një rast nga përvoja e v.90-ta (duhet të ketë qenë fundviti i  90-tes, atëherë pra kur pushteti sërbë kishte rrënuar autonominë e v.74):

Në zyrën e drejtorit mr.Ali Sylqa ishin prezentë:Bedrije Baxhaku- kryetare e organizates së studentëve- një person pa sherre e hile, Xhafer Berisha nga Dragashi i orientuar drejtë politikisht-tanimë që të dy  të diplomuar dhe ndonjë tjetër që nuk më kujtohet. Sapo firmosen kontratën për Brucoshiaden që do mbahej në Hotelin Karagaç në atë natë pra në  14 janar /një ditë para se të niste vakansi dimëror/ dhe iku shefi i Hotelit Memduh Gjakova, hyri zëvendësdrejtori i shkollës mr. Ivoviq. Ai tashmë kishte hyrë në rradhen e nacionalistëve të egër budalla dhe naivisht kishte pranuar detyren që të përndjekë koleget politikisht dhe në mënyra të tjera-duhet pranuar me një keqardhje të pavërejtshme-(më vonë kam mësuar se kishte humbur të birin e dëshirit nga plasja e një mine në një fshat të rrethinës së Pejës) dhe pasi u ul, pyeti Drejtorin Ali Sylqa: „Ali, ka midis të paraqiturëve për Brucoshiadë  sërbë e malazezë?“  (një nga pa numër pretekstesh i përditëshem për rrëzimin e statusit kushtetutues dhe të njësisë konstitutive të Kosovës në Federatën e atëherëshme).  Aliu me keqardhje uli kokën dhe ia  tha që jo. Me një ironi kërcnuese ia këtheu: E, Brucoshiadë nuk do të ketë!“. Heshtje. „Paj… ia tha Aliu…

Ky poshtrim para studentëve ishte i padurueshëm dhe të bënte të humbasesh toruan. “Dëgjo Ivoviq!-nuk u durova pa ia thënë aniqë pozita nuk ma lejonte: „Brucoshiadë do ketë dhe ate sonte në ora 8, dashte a s’dashte ti!”.   “Unë po them jo” ma këtheu. “Unë po them po!” ia përsërita dhe më pas ai doli.

Pastaj iu drejtova studentëve-kryetares Bedrije Baxhakut e ua thash: “ I bëni nga lloçi, druri dosido, por nja 6-10 studentë  sërbë e malazias, siguroni për këte mbrëmje…“

Brucoshiada u mbajtë …dhe morrem frymë thellë dhe këte që po e them do të mund ta dëshmonte  Bedrije Baxhaku nga Prizreni e Xhafer Berisha për të cilët  tani nuk dij saktësisht nëse aty gjënden.

(Ka një risk se më të dëgjuar të këtyre detajeve e rasteve, prokurorja do e zgjëroj hetimin me: veprimi kriminal-organizimi politik për qëllime arëmiqësore (përmbysja e rendit juridik e broçkulla të tjera) dhe tejkalim i autorizimit në kundërshtim me të gjitha ligjet, statutet dhe rregulloret e Shkollës e Universitetit, sikur e ka për zhargon t’a thot në kuazipropozimakuza.

Të vazhdoj:

E dija me ata nga hyrja e kësaj storie: nuk e kishin me zemër por  unë e bëja me zemër. I tërë patriotizmi i tyre ishte që të përkrahin guximin politik të dikujt tjetër. Kishin një kopraci të përçudtë në të bëra.  Po, ç’është e vërteta, kur të mbajmë para syve peshën e tyre, ndofta lka vend për një amnistim e falje se krahu intelektual dhe struktura morale e personit të tyre nuk i përballonte.  E dija se një dite, sikur është kjo sot, kur ka të bëjë puna me ata-e tëra do më dilte aventurë axhamiu, aventurë e  njëfarë fodullaq idealisti që i kishter ngjizur ate në familje e banga shkollore, e kot-fare e kot,  nga e cila do përfitonin mu ata  distancentët,  ata shuplakaxhinjtë e regjur të pasinqertë që me to herë herë të madhërojnë /kur ua do interesi/ e herë  t’a rrahin fytyren/ poashtu kur ua do interesi/.

E dija se: kur në seancën tashmë të drejtuar nga drejtuesit sërbë (mr. Ivoviq), do ua rrëmbeja atyre nga dora /sërbëve pra/ e thenë kushtimisht këte institucion e atu / sa për t’ua trazuar hesapin politik të tyre/ për t’mos lejuar të futet në sistemin sërbë të shkollimit të lartë, për ta mbrojtur dhe integritetin e Universitetit të Prishtinës për  të cilin kishte lëshuar një ofshamë me zemër  prof. Yll Zajmi, do më dilte punë gjëkoti. Po dhe unë kisha një dije për këte: e bëja për vendin tim dhe për dinjitetin tim e jo për ata!

Këte ofshamë profesori sipër e kishte bërë në zyrën e mësimdhënësve të SHLP të Gjakoves në fundvitin e 1991-shës.ku  ishin prezentë të gjithë drejtorët e SHL të Kosovës përveç e Pejës/. Kështu e tha ai  “ja Shkolla e Lartë e Pejës, fatkeqësisht, më mbetjen në sistemin sërbë të arsimit të lartë i futi një pyk dhe i bëri një çarje të rëndë trungut të Universitetit” .

Ç’të bëja dhe përse isha aty në mos për mbrojtje të dinjitetit të mësimdhënësve kukuriq, studentëve dinjitar  të Shkollës dhe të vetë qytetarëve të Pejës.  Dhe shih  ti ironinë, një dite, pikërisht ata që të celebronin për vendosmërinë e guximin, do të më akuzonin se kisha bërë punë të ndyera.

Nga SHLE e Pejës aty isha prezent unë pasiqë askush nga mësimdhënësit nuk kishin pranuar të mernin pjesë në një mbledhje që për kohën-ç’është e vërteta- ishte e rrezikshme. E rrezikshme se duke shkuar, duke u gjetur aty, duke u këëthyer ose kurdo tjetër e kudo tjetër, mund të rrihnin, të maltretonin, të burgosnin deri dhe të vritnin në mënyrë misterioze.  Kisha për shoqërim me vete dhe Valdet Hoxhen që më kishte vozitur deri aty për të mbërrijtur në kohë dhe e futa në zyren e mësimdhënësve ku ishin tok ata si dëshmitarë të rastit. Valdet Hoxhën që, sapo të përfundoj këthimi nga egzili i gjithmbarëshëm, ai-ai që kishte mbetur në punë tek sërbet, kishte bonuse e privilegje shumë më të mëdha se që i kisha unë. Dhe jo vetëm ai. Dhe kjo ma bëri të pakuptimtë angazhimin, ma bëri ate aventurë budallai...

Në atë mbledhje mernin pjesë Ferik Rama- drejtor  nga SHLP e Prishtinës, Xhemail Kasumi  nga SHLT të Ferizajt, Abdylazis Veseli nga SHLP “Skënderbeu” e Gjilanit, Yll  Zajmi nga SHLP të Prizrenit dhe Hilmi Shalqini e Syrija Hapçiu ish drejtor , Bajram  Olloni dhe ish drejtori Hilmi Hasimja nga SHLP e Gjakoves “Bajram Curri”. Rendi i ditës: si të shkohet më tej pas mbylljes nga pushteti  sërbë i shkollave të larta.

Atyre që u bie në dorë ky shkrim duke përfshirë hetuesin dhe prokuroren Gashi që „mbrojnë interesin shtetëror“ (ndonëse si hetues që janë do duhej ta dinin)  ua kumtoi një të dhënë që në atë kohë gadi askush nuk e dinte: Shkolla e Larte Ekonomike e Pejës ishte e vetmja e cila nuk ishte suprimuar me ligj nga pushteti sërbë dhe e vetmja që i ishte lejuar mësimi në gjuhën shqipe. Të tjerat ishin suprimuar, sakaqë kjo-me iniciativën dhe veprimin tim, sa për të shpëtuar fytyrën e dinjitetin dhe për ti hikur precedentit për të cilin pushteti sërbë ishte tejmase i interesuar, u shkëputem nga ai rrjet /sistem/

Akuza politike që ma kumtojë prof. Yll Zajmi ishte e rendë sa për një hemoragji në tru. Pulsi më ishte ngjitur lartë-lartë por ruaja gjakftohtësinë nga jashtë. Iu përgjigja nga fundi: ” Po ju flet njeriu më i informuar /jo drejtori por sekretari/  në këte shkollë: me përgjegjësi të plotë nga cilado të jetë e duhur se shkolla e lartë ekonomike-grupi në gjuhën shqipe, nuk është futur në sistemin sërbë të shkollimit të lartë“!

Më nguliten shikimin nga habia që të gjithë, se tashmë stafi mësimor i shkollës ishin bërë gaz i botës. ? Ishte e paparamendueshme të kaloja qytetit të mos të pshtynin nga pas dhe të të përcjellnin me „ Horrat! Trradhëtarët e komerciales!“

“Ç’suprizë e këndëshme! Ç’lajm i gëzuar!” e tha i tëri në shkëlqim prof. Yll Zajmi.  Drejtori i SHLP të Prizrenit.

“Jam unë Sekretari që kam informacionet nga dorë e parë” ia thash për ta qetësuar. “ Po drejtori, ose zëvendësi përse nuk erdhën të na e thonë këte” pyeti fare-fare natyrshëm dhe padjallëzisht.

“E po, t’a zëmë se janë të zënë me punë botore…” ia këtheva, duke i hikur përgjigjës së saktë.

Kohë më pas mr. Ivoviq- në atë kohë drejtor i SHLE të Pejës  /të cilit i takon merita për ndërprejen e të ardhures personale për plot 6 muaj dhe në një mënyrë për përjashtimin nga LKJ dhe nga vendi i punës të mua/, tashmë nën regjimin shkollor sërbë, konvokuan një séancë të Këshillit Mësimor të Shkollës me pikën e rendit të ditës: futja në sistemin sërbë të shkollimit të Shkollës së Lartë Ekonomike të  Pejës përmes anëtarësimin në Bashkësinë e Shkollave të Larta  të Sërbisë. Pas shpiegimit të rregullatives ligjore (Ligjit mbi Shkollimin e Lartë dhe të Statutit të Shkolles të punuar nga shërbimi normativ i Bashkësisë së Shkollave të Larta të Sërbisë)  që kishte ndodhur pas aprovimit të amendamenteve në Kushtetutën e Kosovës dhe të Sërbisë në 24.03.1989 /tanimë Sërbet kishin mbaruar festën e rrezimit të autonomisë se pikërisht me nenin 7 ishte rrëzuar boshti kurrizor i autonomisë së Kosoves/ dhe statutit të Shkollës së Lartë Ekonomike /për të cilin prore insiston hetuesi policor dhe aplikuesja e gjuruldisë  dhe regjisorja e drames më parë të konecptuar- prokurorja Gashi) përse nuk është zbatuar / dhe si rrjedhojë normale, ishte nxjerrë Ligji mbi Arsimin e Lartë të Sërbisë dhe tashti duhej që shkolla të futej në atë sistem dhe të anëtarsohej në atë asociacionin e shkollave të larta, duke dhënë një vendim për anëtarësim atypëraty.

Le të kuptohen gjërat drejtë: lë të jetë oportuniteti i mendimit tim çështje e historisë dhe e analizave serioze historiko-shkencore, por ishte e sigurtë se korrespondonte më kohën,  me objektivin dhe programin politik (i cili ç’është e vërteta, nuk kishte zënë vend në një të themi  dokument të botuar sado që ishte shkruar për këte, po kishte një platformë mbi të cilën qëndronte) dhe me vullnetin e popullit, të cilin sipas parimit „vox popullis-vox dei“ si parim pakontestueshëm i drejtë,  duhej respektuar e zbatuar. Më në fund, më duhej që personalisht  të mbroja përmes një veprimi interesin kombëtarë dhe krenarinë time.

Kur pas arsyetimit më të gjërë  e mendoj ai –pra Ivoviq- se kjo çështja u kalua pa vërejtje /për hirë të autenticitetit do e shkruaj në gjuhën në të cilën kam diskutuar e pastaj dhe shqip/ iu drejtova. “ Direktore, molim te za reć” dhe ai duke dijtur se si do reagoja paksa u shqetësua. Shikoj Vasa Medenicen-drejtuesin shpirtëror të tyre dhe Lazar  Radonjiqin-një kolegun tim me të cilin isha i afërt duke ua bërë të dijtur se dështojë plani i tyre dhe më dha fjalën. Qetë, sigurtë, rrjedhshëm dhe kuptueshëm se ndryshe nuk do kishte efektin e duhur ua thash: “U ime kolega Albanaca i u moje lićno ime, izjavljujem da smo mi Albanci odlućni i jednoglasni u odluci, da ne pristajemo da udjemo pod sistem višeg školstva Republike Serbije. Kao i do sada, możemo da uspostavimo saradnju sa sliċnim višim školama u Bgd i N. Sadu , Nišu i drugde, ali samo saradnju na ravnopravnoj osnovi i samo toliko. Ne radi nekog inata već usled ćvrstog ubedjenja da imamo pravo na ovo i da je ovakav postupak korisniji po nas” / shqip: në emër të kolegëve shqiptarë dhe në emërin tim, e deklaroj se jemi të vendosurt dhe të një mendjeje në vendimin të mos pranojmë të futemi në sistemin  e shkollimit të lartë të Republikes së Sërbisë. Sikur dhe deri tani, mund të vëmë bashkëpunimin  me shkolla të ngjajshme në Bgd, N.Sad,  Nish e gjetiu në baza të barazisë dhe vetëm kaq. Nuk e bëjmë këte nga inati, por nga bindja e qëndrueshme se e kemi këte të drejtë dhe se një veprim i tillë është më me dobi për ne”.

Afërsisht me këte kohë dhe këto rrethana, ardhi një inspektore e arsimit të lartë e Republikës së Sërbisë, e përcaktuar për inspektim nga Ministria e Arsimit.  Një vajzë e të tredhjetave me një elokuencë të theksuar me emërin Svetllana ndofta edhe tjetër.

Sipas kërkesës së Drejtorit i cili morri një rrugë zyrtare ndofta për Prishtinë ndofta për Beograd, e prita  dhe që ta dij gjëndjen në Shkollë, pas zhargonit zyrtarë, fare qetë ia thash: „Gospodićna, usled kurtoazije i ukusa lepog službenog ponašanja, ja prihvatam da službeno opštim sa vama ali, moram da Vam odmah saopštim, da sam zadužen da Vam prenosim da moje kolege Albanci i ja,  ne prihvatamo Vas kao prosvetnog inspektora, pa prema tome, koje god zakljućke budete izveli o poslovanju Škole, ne interesuju nas i nevažeći su za nas“ ( shqip: „Zonjushka, shkaku i kurtooazisë dhe shijes së sjelljes së mirë zyrtare, pranoj që të komunikoj zyrtarisht me Ju, por më duhet t’ua kumtoj  se jam i ngarkuar që t’ua komunikoj që koleget e mi shqiptarë dhe unë, nuk u pranojmë juve si inspektor arsimor, ndaj, çfardo kluzionesh që jepni për punën e Shkollës, nuk na interesojnë dhe janë të pavlera për ne“

Pas kësaj kishte dhe një mbledhje e dekanëve, prodekanëve dhe drejtorëve të shkollave të larta në një mësimdëgjimore të Fak. Filologjik  dhe ndonjë tjetër në të cilat mirrja pjesë unë dhe ndonjë tjetër, në të cilën trajtohej puna e më tej e Universitetit dhe regjistrimi i studentëve në vitin  akademik vijues.

Kjo në Fak. Filologjik është me interes për shkak të polemikes lidhur me regjistrimin e studentëve midis Prof. Mujë Rugoves-Rektorit të tanishëm të UP -atëherë mësimdhënës në Fakultetin e Shkenave Matematikore Natyrore vetëm njëherë të skuqur në jetën e vetë në fytyrë nga bojë që ia hedhen studentët në fytyr dhe Dekanit të Ndërtimtarisë /nuk më kujtohet emëri po ishte një intelektual dhe burrë i arsyeshëm/ në të cilën, ky i dyti fare i arsyeshem që të mos dilnin studimet një muzikë tallava e kafiterive të pista?/sikur e kërkonte sall demagogji Mujë Rugova/  dhe duke ndjejtë me saktësi rrethanat insistonte në numrin e kufizuar /sikur edhe unë/ kurse i pari për motive fundekrye demagogjike e përfitimeve personale (gjë që dhe ndodhi më vonë) pa kufizime me ç’rast i hedhi dhe një akuzë për pozicionin destruktiv politik- në të vërtetë, të dyshimtë bile që shpërfaqi (e që në sfond akuzonte për tradhëti ate). Më pas, tek dilnim nga salla e mësimit ia thash: ishte tejet joserioz popozimi yt. Deshi ta arsyetonte me inat ndaj pushtetit sërbë...

Krahas me këte thirra dhe një mbledhje në sallën e mësimdhënësve të Shkollës. Ishte kohë e veprimit si në-sikur quhej dikur „oruk revolucionin“  Raportova se çfarë kisha ndërmarrë dhe se, në takimin që kisha patur (më herët) me Rektorin Prof. Ejup Statovci- ai kishte qenë kategorik të zgjedhët drejtori dhe domosdoshmërisht meshkull për shkak të rrethanave (takimin e bëmë në një dhomë-zyrë të tij afër Qëndres Zejtare në Prishtinë).

Në mbledhjën sipër ua kumtova këte dhe insistova që ndonjë të pranonte postin e drejtorit.

E refuzuan vendosmërisht bile me kusht shpërndarjeje. Pëmëtepër kur iu  ofrua ai post prof.dr. Nexhat Muhaxheri ai hedonist i papërgjegjëshem për çfardo që prekej me interesin e përgjithëshëm dhe me interesin e studentëve,  e refuzoj në mënyrë cinike me lëvizje gishti tregues duke e drejtuar ate nga veshkat nga të cilat lëngonte, duke nënkuptuar se ishte ajo një punë e kulluar budallai  (për ta kërkuar më pas dy vitesh - tre kur u kalua sprova dhe nuk paraqitte rrezik kjo). Iu bë oferta dhe prof.dr. Shaban Shkolollit i cili e tha këte vërtetë sinqerisht e me modesti:

“ Ju e dini se udhëheqja nuk më shkon. Po të ishte një gjëndje normale-do të më propozonit...?”

Ia thash me humor sikur edhe iu bë oferta: “Në gjëndje normale nuk je i zoti, po në jonormale e të rrezikshme-po” (Më vonë doli se edhe në kohëra paqeje i shkonte të ishte drejtues sikur edhe u emërua pas kalkulimeve të turpshmne në qarqet universitare përherë më injorimin e interesit të universitetit e sa për të shtyer interesat personale të drejtuesve)

Zgjedhja e drejtorit nuk morri përfundimin e pritur. Askush nuk pranojë postin por me justifikime të ndryshme që në esencë përmblidheshin në një: frika nga rreziku nga pushteti sërbë dhe përse të trazonin  mendjen tek kotej e qetë në letargjinë e vetë. Përmëtepër pati dhe një thirrje për shpërndarje “nëpër sh’pija” sikur u tha aty të  stafit mësimor (se të administrates-përveç meje , nuk kishte-Zekije Vokshi, Valdet Hoxha e Muradije Gjkikolli kishin mbetur aty të punonin dhe ishin komoduar mirëfilli), me ç’rast reagova se, shkolla nuk është institucion privat i askujt dhe se kush nuk do që të punoj këtu, të mos vij fare tutje. Por puna do vazhdoj patjetër...

Tek ecnin me automakinë sëbashku me Valdet Hoxhen-tek punonte kontabilist në një biznes privat prof. Mehdi Gjakova-duke menduar vazhdimisht për një zgjidhje se ç’mu përkujtua dhe vajtën tek ai në zyrën e biznesit dhe ia shpieguam se asnjë-pikërisht asnjë nga mësimdhënësit, nuk pranuan postin e drejtorit kurse po ngecim me fillim nga puna dhe-tashmë jemi komprometuar /është viti 1992-fundshkurti/.

I bëra një ofertë për ta pranuar mbështetur në momentin politik  dhe duke e dijtur statusin e tij, gjetjen në zgrips politik të tij pas suprimimit të Kryesisë së Kosovës anëtarë i së cilës ishte ai, dhe paqartësitë politike që sillte e kaluara, do e sfidoj dhe me një probabilitet mirë të llogarritur e besova se do pranoj.  Në të vërtetë, më dukej se nuk kishte një tjetër zgjidhje për momentin . “ Po, unë jam aty honorar dhe nuk kam të drejtë të zgjedhëm drejtor sipas ligjit e statutit të shkollës” deshi të justifikonte refuzimin.

„ Sakt ama, meqë nuk ke më marrëdhënie pune në Kuvendin e Kosoves- në Kryesinë e tij, pas aprovimit të amandamenteve sërbe, përmes automatizmit ligjor shndërrohesh në mësimdhënës të rregulltë dhe këte e konfirmoj me aktvendim të Këshillit Mësimor të Shkollës /të kishte dijtur hetuesia për këte gjëndje, e dirigjuar nga makrot e pasvijes dihet se çfarë më kishte pritur: ia ka servirë, i ka manipuluar, është vënë në lajthim Mehdiu, ka patur besim te ai, etj. dhe do isha gjetur më të dy këmbët në një kallzim penal e akuzë komode të merakut dhe më të gjerë/.

Dhe, prof. Mehdi Gjakova, pas ndërrimit me Vendim të Këshillit mësimor të statusit në marrëdhënie pune, u vendos jëzëri drejtor i SHLE të Pejes. Ata që e zgjodhën shpëtuan nga sprova, ai shëptoj nga anatema e urrejtja politike, unë që të dalë rruges i paturpruar sikur edhe para fisit tim dhe bëra që të sigurohet tejekzistimi i Shkollës. Se ç’i doli papritmas Mehdiut një shteg nga do i iken mallkimit politik të opinionit e në veçanti studentve. Sikur e mendonin: ish Sekretari në Komitetin Krahinor nga u dha amini i amandamenteve sërbe, të vazhdoj rrugen nga ecte si sekretar.

Të gjithë morren frymë thell! Thellë, sepse rrethanat shumë të vështira, i frikësonin dhe asnjë nuk pranonte postin e drejtorit. E ishte mu kjo zgjidhje që hapi mundësinë që gjërat të ecnin nëpër  shinat e duhur. Gjërat lëvizën. Ngadalë opinioni davariti dyshimin përkitazi me orientimin e stafit të Shkollës, Universiteti  shpëtoj nga çarja e pykes së prof. Ylli Zajmit dhe shkeli mbi pretekstin sërbë se ska monolitizëm në Universitet, se gjetja  tok e njësive akademike-sikur e cilësonin-është bërë nga dorë e hekurtë dhe nën presion politik të drejtuesve shqiptarë politik dhe nuk është e saktë, se në zgjidhjet politike në realitet ka një alternativë e plogështi në opinion në lidhje me statusin e Kosoves, se mungon liria e mendimit dhe e deklarimit dhe tërë këte me shkronja të gëzuara të mëdha do regjistrohej në të gjitha mediat sërbe.

Nisi puna…

Që në fillim sigurova: protokolin kryesor dhe regjistrat ndihmës, në fillim dy libra amë, pliko për dokumentacion, makinën time të shkrimit, vulat për stampimin e dokumentave (gratis tek ndërmarrja librare „Dukagjini“), për pranimin e postes, regjistrimin dhe vërtetimin e semestrave dhe qysh në mars u vendosem në shtëpinë e re të pabanuar të prof. Mustafë Malokut.

Fillova vetëm ngaqë zyrtarët Valdet Hoxha. Zekije Vokshi e Muradije Gjikolli nuk e gjetën të mundshme të më bashkoheshin  për arsye fare personale përkundrejtë ofertës dhe një insistimi të butë që ua bëra. Ç’është e vërteta u ofruan për punën në orët e paditës por, në ato orë  nuk punohej me studentët.

Tek në fillimvitin e  1993-shit morrëm në punë Hasret Latifin në cilësinë e referentit për studentë, tash i pandehur për dy vepra penale.

Bëra orarin e provimeve për sesionin e prillit, orarin e ligjëratave ndërkohë që gjetëm dhe vendmbajtjen e ligjëratave në shtëpiat e qytetarëve, e instuitucione BFI, Xhamia e Kuqe, Xhamia e Gjylfatynit, Reshat Nurboja, Kishë Katolike, Pansionin e Motrave të Nderit, Mustexhep Ibrahimi,, Mustafë Bërbati,  Halil Bunjoshi /tek ky me qëra për 150,oo DM./ dhe në fund  cik përpara 24.03.1999 tek Osman Morina në Puhovc etj.-kudo dhe institucioni lëvizi nga vendi.

Prof. Mustafë Maloku e kishte menduar frekuentimin e studentëve të dobët mirëpo, sa ecen koha dhe mbërrijti tek tetori e më në thellësi, numri i studentve arriti në mbi 300 që u bë një ngarkesë e papërballueshme për te.

Duhej një mbidurim për atë frekuentim të tyre të cilët jo gjithëherë perceptonin momentin. Rubikoni u tejkalua dhe, pas kërkimit të ndonjë zyreje, gjetëm një në afërsi të Qëndres së qytetit-pikërisht tek Nazmi Demalija/ me qëra prej 70,oo DM./-një dyqan pa çati, shumë e ftohtë dhe e ekspozuar rrezikut nga që bri saj kalonin policët sërbë.

Ashtu dhe doli.

Në shkurt 1993 (08.) morren një paralajmërim nga studentët (Jeton Sokoli) se policët sërbë janë futur me dhunë në dëgjimorën e BIK-ut në Pejë dhe se kanë shoqëruar me dhunë studentët Sali Shalën, Brahim Tolajn (këtyre dyve ua kishin thyer dhëmbët nga të qëlluarat me grushta a kundak pushke), Nazmni Demalinë  dhe ndonjë tjetër dhe Drejtorin Mehdi Gjakova dhe Mehrije Hoti.

Dolëm shpejtë nga zyra Mustafë Maloku, Ibrahim Berisha dhe unë dhe pritnim ardhjën e Policisë tek kafiteria e Cenkes (Muhamet Haxhiut). Ndofta më tërhoqë vërejtjen për rrezikun, meqë kisha bërë mund të madh në krijimin e dokumentacionit të Shkollës, me një probabilitet shumë të lartë se Policia do më gjejnë aty, vajta  në  lokal ku mbanim administratën dhe në shpejtësi mora: listat e provimeve, dosijet e të diplomuarve, vulat që përdoreshin, librin e procesverbaleve, protokolin dhe një libër amë. Mbeten aty afro 700 dosije të hapura, të cilat më vonë mësova i kishte asgjësuar policia sërbe. Ika nga aty 3 minuta para se të vinin policia.

Në atë lokal ishte tejmase ftoftë. Në tetor-nëntor, tek bëja regjistrimin dhe vërtetimin e semestrave të studentëve deri në 5-6 pasdite, nga të ftohtit, gadi që më ngrinë gishtat. Se ndizja cigarën dot...

E dija se angazhimi im dhe i familjes sime për të siguruar kontinuitetin dhe mbijetesën e institucionit, kur i punoja të gjitha punët e administrates të raportuara rregullisht të organet drejtuese dhe të universitetit dhe të instancat financiare, kur ndihmoja në realizimin e protestave, pranimin e materialeve të protestave dhe i organizoja ato, një dite, kur të inauguroheshin në pushtet--ata që cilësonin me bravo kinse guximin tim- do paraqitnin gjithë kotësinë e asgjësinë e veprimit tim duke kërkuar dhe kokën time. Nga ata që më cilësonin me „bravo“  duke ndjejtur impotencën intelektuale dhe me deficit të lartë në integritetin moral, tek organet e hetuesisë do më poshtëronin me „ po, ai është...“ ose “ kinse...“ ose “gjoja se...“ janë regjistruar (lidhëset të përdorura tek hetimoret e prokurorit dhe hetuesisë policore).