"Kënga e Shqiptarit"
Përgatiti dhe përktheu Fatmir Terziu
"Kënga e Shqiptarit" (1826) shënon vëmendjen përshpejtuese të Clarence Mangan ndaj Evropës Lindore si si një interes aktual në vetvete dhe si një prizëm përmes të cilit ngjarjet irlandeze të asaj kohe mund të shprehen më ndjellëse dhe më efektive. “Kënga e Shqiptarit“ e botuar edhe në revistën „Nation“ më 15 gusht 1847, dhe në „Catholic Advocate“ (1912) është një poezi origjinale, që shfaqet nën nënshkrimin e „J .C .M." Poema është një bashkim kaleidoskopik i disa skenave kombëtare të revoltës dhe shqetësimit. Ai adreson kryengritjen shqiptare kundër Perandorisë Osmane duke iu referuar Luftës Greke të Pavarësisë, data titullore e vitit 1826 që tregon Rrethimin e famshëm të Misolongit (gjithashtu vendi i vdekjes së Bajronit, pasi nuk do të kishte ndonjë interes të vogël për Mangan). Duke cituar shembullin e fqinjit të Shqipërisë "Greqia e Lavdishme [...] Rilindur nga ai Gjumi i vdekur i droguar", poema duket se nxit revoltën nacionaliste: Eja, Karon, pra, dhe kurorëzo veprën tënde! Pak shpirtra heroikë që ti po lë mbijetuar janë akoma të fortë për t'i shkatërruar
E drejta e tyre e parëlindjes nga turku!
Vrit! Zgjati detyrën që ke arritur
A është bekuar një nga Fuqitë e Qiellit! (Mangan 2002, 340)
"Kënga e shqiptarit", pra, ulen disi shqetësueshëm në faqet e Kombit radikal, redaktorët e të cilit kërkuan ngritjen e baladave nacionaliste për të ndezur patriotizmin e lexuesve të tij - "racy of the tokës", siç thoshte motoja e gazetës, dhe shkruar nga poetë që “as nuk kanë frikë dhe as dyshim për vendin e tyre” (Kombi, 25 Mars 1843, 376). Mangan çifton masat e uritura shqiptare në një komunitet të imagjinuar që është shënuar nga vuajtje dhe vdekje sesa nacionalizmi heroik romantik i llojit të përkrahur nga revista. "Kënga e shqiptarit", është një evokim shumë kaustik i paradigmës perfeksioniste kombëtare, dhe, në mënyrën e saj të figuracionit - 'shigjetat e saj të panumërta' - duken si vetë-implikuese dhe vet-lidhëse”.
"Kënga e shqiptarit", ulet disi shqetësueshëm në faqet radikale, redaktorët e të cilës kërkuan ngritjen e baladave nacionaliste për të ndezur patriotizmin e lexuesve - "racës së tokës", si motoja e deklaruar, dhe shkruar nga poetë që "as nuk kanë frikë dhe as dyshim për vendin e tyre".
Kënga e shqiptarit
(1826)
Clarence Mangan
Pse, nga agimi deri në muzg,
Pse të dëgjojmë e qajmë lart e poshtë,
Mbi kodrat e kapura të Shqipërisë
Dhe nëpër grykat e saj të mbytura në babëzi?
Përmbytje, luftë, mos shkatërro tani - pa bubullima,
Asnjë rrufe nuk godet dhe vret.
Jo! Zjarri dhe Përmbytja të shtohen, jo tani!
Muslimani dominues nuk ka nevojë të luftojë
Kjo tokë e poshtëruar prej jush përsëri.
Stuhia fle në ballin e Govas,
Por Karon vjen - Karon i kobshëm,
Ai vjen me gjithë trenin e tij!
Uria e Mallkuar transportohet në karroca,
Dhe murtaja me shigjeta të panumërta,
Ndjekësit me petka të zjarrta: ata s'kursejnë
As grua, as fëmijë, as burrë!
Të vdekurit e goditur shtrihen pa tumë,
Përgjatë rrugëve të errëta dhe të zhveshura.
Poshtë në çatitë e shtëpive të djegura
Dielli i sëmurë, gjithë ditën e gjatë shkëlqen,
Më kot pleqtë kërkojnë dru,
Thundrat e nxehta të Neath Karon-it.
Mbi çdo hap gjen një korpus të freskët të trupit
Në një pellg gjaku.
Megjithatë, ka atje ushqim, por, merr dhe ha,
Dhe akoma ti vdes - therjet e mprehta të shpatës
Ty, hajdut i guximshëm! Pra, me mjete
Dhe fushë - në shteg, në rrugë,
Mes ujërave të bekuara të gjalla,
Famullia e shpirtrave pa numërim!
O Zot! Është një psherëtimë e frikshme -
Ky zjarr i uritur, i çmendur, urmë dragoi!
A ka pasur një tokë që tronditet më së shumti
Por gjiriz dhe majë dhe pisha,
Foshnje-kur, kur një agoni e tillë e zemëroi atë,
Ajo tokë vërtet humbi!
A kishte ndonjë tokë njerëzit e të cilit mund të mundnin
Shtrihuni poshtë pavioneve blu të Qiellit
Dhe gulçoni, dhe vdisni, skllevër të uritur!
Ndërsa ushqimi i artë i pjekur
Kjo mund të ketë ushqyer milionat e tyre,
Kalbur mbi varret e tyre!
Ajo tokë ishte e dënuar! Por, Greqia e lavdishme,
Jo i tillë je ti! Edhe tani ti ngrihesh
Rilind nga ai Gjumë i vdekur i droguar.
Dhe shpirti që mishëron Paqen
Cili më i gjatë, më i mençuri,
Dhe bisha u zhyt në fund!
Mbi kodrat e tua shoh,
Po ndizet si drita dhe zjarri, djerrina
Të veshur nga prurjet tona të perëndishme të lashta!
Unë dëgjoj atë britmë jubileu,
E cila, tregon se as Vdekja, as Rreziqet
Shuken për të lagur Zbrazëtinë!
Eja, Karon, dhe kurorëzo veprën tënde!
Pak shpirtra heroikë që ti le,
Mbijetesa ende është e fortë për të luftuar
Lindja e tyre me u nda nga turku!
Vrit! Zgjeroje detyrën që ke për të plotësuar
A është bekuar një nga Fuqitë e Qiellit!
„Helmeta të shkëlqyera“
