Kur Xhuxh – Bonsai i ngjizet ullirit
Nga Fatmir Terziu
Para disa vitesh në një nga supermarketet afër shtëpisë në Londër gjeta në shitje disa pemë ulliri. Njëra prej tyre ishte e dendur në kokrra jeshile. Dhe menjëherë renda tek ajo. Sa me fat mu duk vetja që të kisha tashmë në kushtet shtëpiake në mjedisin dhe temperaturën londineze një pemë ulliri, e cila më së shumti mund të kishte udhëtuar nga mjedisi mesdhetar. Po atë ditë ime shoqe, duke u kthyer nga shkolla ku jep mësim matematikën në Londër, kishte pëlqyer në një dyqan lulesh një Xhuxh-Bonsai. E kështu që nga ajo ditë ulliri edhe pse nuk ka më kokrra tani, dhe Xhuxh-Bonsai, që më duket akoma më i vogël se dita kur erdhi me saksinë e tij të zbukuruar, më duket sikur nuk janë më vetvetja. Dhe syri më shkon gjetkë sa herë që i shoh të dy mes luleve të shumta që ndodhen në shtëpinë time. Vetvetja?!
Të jesh vetvetja këto ditë është e barabartë me vetëvrasje sociale. Janë mijëra praktika të civilizuara të shpikura me qëllimin e vetëm për t'ju bërë të ndiheni rehat mes të tjerëve, dhe me kaq sukses, saqë përfundoni të pyesni veten nëse ai person i përsosur, me ndryshimin e shtrembëruar, jeni akoma ju, apo është ndonjë i huaj?
Rrafshi, siç e kuptoj unë, i jep perspektivë vetëm atyre që nuk kanë imagjinatë. Aeroplani gjithashtu nuk do të thotë barazi, por vetëm barazim. Ndoshta më saktë, si sipërfaqja e një varri, apo një kopshti anglez.
Në këtë kuptim, barazimi si praktikë shoqërore ka funksionuar me sukses në këtë mbretëri prej shekujsh. Aq i suksesshëm sa mund të them me siguri, saqë ekzistojnë dy lloje faktorësh shoqërorë, që në gjuhën vendase quhen Mowers dhe Meadows (Kositës dhe Livadhe).
Kositësit, Njerëz disi, e kanë kuptuar në mënyrë të përsosur se për të ruajtur Fushat, është e rëndësishme që Livadhet të punohen, rrafshohen dhe plehërohen rregullisht. Asnjë gjethe nuk duhet të guxojë të prish qetësinë e motrave dhe vëllezërve të saj, sikurse janë të kultivuar, asnjë fije bari nuk duhet të largohet nga rruga e lumturisë universale! Erërat dhe shirat janë planifikuar të godasin peizazhin sipas planit, me dëmtime mesatare dhe mundësi rikuperimi të shpejtë, por vetëm brenda normës së lejuar të rritjes!
Nëse këputni, për shembull, si një ballkanik pa u menduar mirë, në mes të një livadhi të zbutur anglez, menjëherë një kositës që përkujdeset do t'ju gudulis, duke synuar t'ju kthejë në një Xhuxh-Bonsai, ose në një Hibrid Lule, ose, në rastin më të mirë, në një Herbarium të tharë ndër speciet e rralla të patologjisë bimore. Epo, devijimet nga standardet mbahen edhe në laboratorët e kopshtarëve ekspertë, sepse me ta është e rëndësishme të eksperimentohet me procesin e reduktimit. Në fund të fundit, ne jetojmë në një ishull, askush nuk mund të rritet dhe ta lërë në hije Rrafshin si të dojë.
Se si mbijetova kaq shumë vite mes mëndafshit britanik, Ryegrass, (tip thekre) nuk e kam idenë! Nuk e di as si dukem kur qethem sikurse di vetë, ndër barëra që njoh, Xhim, George, Gemma dhe Gina të ndryshme, por sipas kodit tim bimor, Fatmir, e ndjej se fara ime e malit është e fortë dhe nga të rallat në rafinim, dhe që po bëhet gjithnjë e më rezistente! Duhet të kem larguar barërat e këqija me kohë, dhe po aq sa e kam thënë për mua toka është nëna ime amtare dhe ajo që mbaj në shenjat e gishtave të mi, ato shenja të tokës sime, këtyre të mbjellave me forcë, këtyre hibrideve shkencore, u duket si njerkë...
Një ditë teksa kisha ngulur sytë tek dy produktet në këndin e luleve të shtëpisë sime, vura re se në mes të Ullirit një degë e Xhuxh-Bonsait kishte hyrë mes degëve të ullirit, po bëhej njësh me trupin e tij, dhe syri im nuk e kishte parë, dukej tashmë mjaft e gjatë dhe ndoshta e tejfryrë nga humusi vendas. E kështu me një zgjatje të celularit i bëra një fotografi anësore, gjatësore dhe lartësore dhe shkova tek specialisti i luleve që ka disa diploma shkencore për këto lloje. E pyeta se si duhej të veproja se Ulliri dhe Xhuxh-Bonsai kishin ngjizur degë në trupat e tyre. Ai heshti një çast, pastaj hapi disa libra dhe pasi u mendua disi qetësisht, më tha duke shakatuar, se kishin rënë në dashuri. Por kjo tha ai është e rëndësishme, të ndiqet me vëmendje shkencore. Kështu unë do të vij të ndjek nga afër këtë mrekulli rastësore. Unë tunda kokën dhe u largova nga aty me një mendim më të thellë se më parë për të qënit vetvetja në ditët e sotme. Nuk mund të qetësohesha. Dhe ashtu mes një dileme të tillë mendoja ndoshta do të dalë ndonjë Ashlama e frytshme, (Ashlama-një fjalë që emërton fidanët e dhënë) ndoshta do të dalë prej kësaj ngjizjeje për një mrekulli tjetër shkencore, e do ti shtohet një diplomë tjetër zotërisë së bimëve, dhe pastaj do të kemi dhe një përrallë më shumë të rritjes së frutave globale!
