Fatmir Terziu: Rëndësi

Rëndësi

Tregim nga Fatmir Terziu

Isha një ditë në muze, duke shëtitur si njeri që kërkon kulturë, por që gjen ajër të kondicionuar. Papritur, syri m'u ndal te një fotografi e madhe në mur, një punëtor në fushën e mekanikës, me duar të lyera me vaj, vështrim serioz dhe një çelës anglez që dukej sikur po mbante gjithë industrinë mbi shpatulla. I afrohem dhe i them me zë të ulët, si të ishim të dy aty brenda fotografisë: - Hej, mos qesh! Edhe unë kam bërë praktikë në mekanikë kur isha i ri në shkollë. Madje në Kombinatin Metalurgjik!

Në atë moment, më dukej sikur punëtori nga fotografia më hodhi një vështrim provokues, si për të thënë: “Po ti, ç’dije nga mekanika?”

Kaq mjaftoi. Mendja ime s’donte më shumë. Ia fillova menjëherë: - Milimetra, centimetra, toleranca, çelik, alumin, densitet, fortësi Brinell, temperatura e shkrirjes, presion, bulona, dado, moment rrotullues…

Sa më shumë flisja, aq më shumë fotografia më dukej sikur po buzëqeshte. Punëtori “nisi të qeshte” në heshtje, ndërsa unë vazhdoja sikur isha në provim final.

- Po mirë, mirë! - më “thumboi” ai nga korniza - mekanik nuk bëhesh duke prekur memorjen tek fotografitë!

Qesha edhe unë. Biseda mori tatëpjetën e humorit. Në fund, i dhashë të drejtë: Mekaniku bëhet me duar të pista, jo me kujtime të pastra.

U rrotullova në anën tjetër nga muzeu me një buzëqeshje dhe me bindjen se, edhe pse nuk u bëra mekanik i madh, të paktën e kalova mirë duke debatuar me një fotografi. Por, duke u rrotulluar, ndjeva sikur fotografia më thirri prapë. U ktheva dhe e pashë edhe një herë punëtorin mekanik. Tani nuk më dukej më serioz, por si një shok i vjetër pune që të ngacmon në pushimin e drekës.

- Hajde, - më “tha” - po deshe, hyr prapë në praktikë. Fillimisht fshij vajin nga dyshemeja!

- Jo more, - i thashë - se tani jam specialist lapsi. Riparoj kujtime, jo makina.

Ai qeshi me gjithë dhëmbët prej hekuri. Një vizitor tjetër më pa çuditshëm, sikur po flisja me vete. Unë vetëm tundja kokën me shumë seriozitet, sikur po diskutonim një defekt të rëndë teknik si atëherë në shkollë të mesme, në praktikë.

Para se të ikja, i thashë fjalën e fundit: - Fundja, rëndësi ka që metalin e njoh… edhe pse nga larg. Fotografia heshti, por më la një mësim të artë. Nuk bëhesh mekanik duke prekur memorjen tek fotografitë, por as njeri pa humor duke marrë veten shumë seriozisht. Dhe kështu përfundimisht gati po dilja i mundur nga muzeu, me duar të pastra, kujtime të vajosura dhe me bindjen se ndonjëherë, edhe një fotografi di të bëjë shaka më mirë se njerëzit. Por, sapo u ktheva për herë të fundit, fotografia më pa drejt e në sy, me atë buzëqeshjen ironike që e kanë vetëm mekanikët dhe ish-mjeshtrat e uzinave, sidomos ata të turneve të treta, me përvojë.

- Mirë të gjitha këto, - më tha - po ke puthur?

U hutova një çast.

- Kam puthur, - i thashë - madje pa doreza mbrojtëse!

Ai shpërtheu në të qeshura.

- Atëherë paske bërë praktikë të vërtetë! Se puthja, more mik, është si ndezja e motorit në të ftohtë, nëse s’ke durim, ta fik dashuria në vend.

- Po ndonjëherë, - ia ktheva - i dhashë shumë gaz në fillim dhe motori u mbyt…

- Klasike! - më tha ai. - Dashuria nuk do nxitim, do ndjesë, ritëm… dhe ndonjë puthje në kohën e duhur.

U mendova pak dhe qesha.

- Pra, në fund, në dashuri kam qenë më mekanik sesa mendoja.

Fotografia u qetësua në kornizë, serioze përsëri.

- Mbaje mend, - më tha - makina riparohet, fshihet dhe mbetet e thatë, por puthja e gabuar… ajo mbahet mend gjatë. Ia ktheva me buzëqeshje, me kujtime të vajosura dhe me një përfundim të qartë. Nuk bëhesh mekanik duke prekur memorjen tek fotografitë e temës… por disa puthje, edhe sot, ende të ndezin motorin e zemrës. Dhe vetëm qeshja… buzëqeshja… Në atë çast, teksa po buzëqeshja me gjithë këto mendime për puthje e motorë zemre, realiteti më tërhoqi lehtë nga dora. Ishte mbesa ime. E mbaja për dore gjithë kohës, dhe ajo më shikonte me sytë e bukur, det i gjallë, kuriozë.

- Gjyshi, - më tha - pse po qesh vetëm?

U ula pak në nivelin e saj dhe i thashë: - Po flisja me një fotografi.

Ajo u kthye nga muri, e pa punëtorin mekanik dhe tha shumë seriozisht: - Ai duket sikur s’di të luajë fare. Qesha me zë këtë herë. Fotografia, po të mundej, do ishte dorëzuar.

- Ke të drejtë, - i thashë - ai di vetëm të rregullojë hekur, jo lodra.

Mbesa ma shtrëngoi dorën edhe më fort dhe vazhdoi të ecë, pa u interesuar fare për mekanikë, dashuri, apo puthje filozofike. Për të, bota ishte e thjeshtë, dorë për dore dhe përpara.

Para se të dilja nga muzeu, i hodha edhe një sy të fundit fotografisë.

- Sheh? - i thashë në heshtje, për hir të së vërtetës - kjo është praktika më e bukur e jetës.

Dhe aty e kuptova përfundimisht! Nuk bëhesh mekanik duke prekur memorjen tek fotografitë, nuk bëhesh dashnor me memorje të harruara, vetëm me teori e puthje të gabuara…, por njeri bëhesh kur dikush i vogël të mban dorën enkas ty, dhe të kujton çfarë ka vërtet rëndësi.