Diamata Zalta: I NDARË NË KATËRSH

NJE ANALIZE  PER LIBRIN ´´ I NDARE NE KATERSH´´ ne  greqisht te poetit LUAN XHULI

Nga Diamata Zalta

Sapo mora ne dore Librin e fundit te shkruar ne greqisht te poetit Luan Xhuli  me titull ´´ I NDARE  NE KATERSH ´´ - ´´ KOMENOS STA TESERA ´´

E dua shume poezine e tij dhe lashe cdo gje qe kisha ne dore  , me deshiren per tu zhytur ne mjediset e mrekullueshme te poezise se tij  ku shpirti lundron i lire ne dete ndjesish pa fund  deri sa mberrin ne bregun qe eshte fleta e shkruar .

Artisti  eshte dhe misionar i historise se kohes se tij , i shpirtit , i Artit . Ai behet cope te plotesoje ato pjese te pazllit per te qene i tere , e megjithate gjithmone I mungon dicka , dicka qe tenja e muzes ja sjell ne siperfaqe . Personalisht  e kam te veshtire ta percaktoj me nje fjali  vecantine e muzes se ketij autori , sepse ajo eshte aq gjithperfshirese sa stacionet e humbasin rendesine e tyre  , Autori ka nje shpirt aq dimensional dhe nje njerzillek kaq  te dukshem edhe ne te te shkruar pervec karakterit si njeri , saqe zbut cdo kore dyshimi per ta adhuruar si krijues me vlere  , cdo puhi dhimbjeje si lexues qe gjen veten  ,  dhe cdo ngjyre te erret moti qe mund te kete casti ne ndergjegjen e kujtdo qe e lexon .  Ka nje menyre te mrekullueshme te NGJITJES ky autor ,  , edhe pse dihet se nje emigranti i shfaqen udhes lloj lloj pengesash deri per te jetuar e jo me per te shkruar . Ai di ta beje edhe humneren  fushe pjellore ku mbjell shpresen , Jeton ne Greqi , Athine , prej shume kohesh  , me shume kohe se ka jetuar ne atdheun e vet , ndaj tashme  ndihet si me dy patridha , dy atdhe qe i do njelloj shume . Porse ne se i referohemi  njohjes dhe vleresimit te talentit te tij nga njerezit adapte njohes se poezise  , autoritete te Artit nga shteti fqinje  , te cilat sollen suksesin dhe shkelqimin me meritokraci . Keto te mira te medha Luani mundi ti korre ne atdheun e tij te dyte  , ne vendin e Demokracise se pare ne Bote  , te civilizimit dhe qyteterimit te hershem , ne ate te emigrimit te tij , diku nen rrezet e Parthenones dhe Akropolit te lashte . Tashme botimet e tij nuk njohin numer por Vleresim . Emri i tij njihet nga te gjitha Gazetat e Kryeqytetit Grek  , me shkrimet e publikuara ne faqet e tyre  apo librat e tij te disponueshem ne te gjitha librarite e vendit . E megjithate Luani mbetet i thjeshte dhe i perulur ndaj suksesit , sepse jo lehte erdhi ky sukses . Nder te gjithe emigrimet e shqipetareve , emigrimi ne greqi ka qene nder me te veshtiret . Por ashtu sic shkruan edhe vete , ai ka ditur te qendroje i qete perpara ererave te eleminimit , te dyshimit te te tjereve , duke patur besim ne lartesine e karakterit  , sepse brenda gjoksit mbante jo nje zemer por nje diamant te madh , dhe nder sy i dallohej qe heret ajo shkendija e vizionit dhe kembenguljes per nje jete me te mire . Ne nje nga poezite e tij Luani shprehet se diteve te para te emigrimit lotet e tij rridhnin ndryshk , porse ai e dinte se veshtrimi i tij pastrohej per te dalluar caqet e nje jete me te qete e me te pasur ne te mira . Dhe ja arriti . Te gjithe ne Krijuesit e Athines e mbare Greqise jemi krenare per avancimin me merite te shokut tone Devolli . Erdhi nje dite kur vete KOHA e zbuloi talentin e tij te rralle ,  e vendosi ne piedestal , dhe Luani vec uli koken para saj me premtimin se ka aq shume per te na dhene ende . Koha as te jep , as te merr ! Ama nuk te fal . Te jep hakun !Me thjeshtesine e njeriut te mencur , Luani mundi te qetesoje mendimet , e te shkruaje : ´´ Jam i qete , si ne ere nje gjethe e blerte ´´ dhe ´´ e gjelberta mbetet ne emrat e shokeve te mi , dhe gjithe te dashurve te mi ´´ .

E verteta tek Luani gjen nje strehe te pershtatshme , sepse ai ka trashegimi shpirtin e nenes , bujarine e babait , kujdesin e se shoqes , dhe embelsine e vajzave te tij . Sa e bukur kjo trashegimi ! Nganjehere sic ndodh me cdo poet ,  ndihet edhe ´´ i lire I burgosur ´´ qe mundohet te gjeje ndonje pjese te pazllit te jetes qe  I ka shpetuar pa u lemuar , porse shume shpejt e gjen te strehuar tek shpirti . Sepse po , shpirti i eshte shperblyer !

Autori i librit në gjuhën greke.

E arrire dhe plot kuptim te situr  poezia ´´ Denoj ´´

Autori qe vitet e njoma te jetes kish nje trup te bukur , per te cilin ne Karten e Studentit shkruhej 1.80 cm , sot ka kapur veten te eci me ngadale sokaqeve te Athines , me i renduar , duke drejtuar mesin , shpatullat , por duke pranuar njekohesisht se as vete Zoti se pranon plakjen e tij . Arsyeja ? Sepse ai ka shpirt femije  !Te tille optimizem , vetem njerezit e Medhenj e kane . Ikja e te dashurve heret , eshte plaga e tij me e dhembur . Ai thote se lotet kane shterrur  se kriposuri ditet e tij .

Eshte vertete bukur te ecesh vargjeve te ketij poeti ku poezia cel si lule ne pllajat e gjelberuara te ndjenjes se ketij artisti te madh  dhe behet buqete per ne lexuesit . Sa bujari e bukur shpirterore kjo ! Lexoj , e ka caste ku me duket se shperthen arome fushash te dashuruara me Qiellin , afrohen cicerima  zogjsh te dashuruar me shiun e vjeshtes , shperthen ngjyre dielli nga mimozat e lagura  . Ne poezine ´´ Mos me pyet . . . ´´ autori i jep poezise gjak dhe fryme si te njeriut , e ben ate gjallese , ai shprehet : ´´Me poezine nuk kam fjetur kurre , por ajo mbetet e dashura e vetme qe me jep nga vetja kaq nur ´´

Karakteristika e pare e menyres se te shkruarit te Luan Xhulit eshte Thjeshtesia  , e dyta Shpirti i Madh , por ajo qe poeti e ka padiskutim pa kufi eshte Talenti i vecante . Autori nuk e ndjen veten Nje , ai eshte i ndashem  , ka perkatesi ne te tjere qe jane dhe vete Dashuria e tij : Ndihet si nje frut i ndare ne katersh , dy copat e para vajzat , njera gruaja dhe e katerta eshte pjesa qe e ndan me vetmine e tij krijuese . Dashuria e drejton ate me ze mendimesh  , me ndalesa pritjesh , me bukuri Zanash enderore  por dhe Diaj te hershem . Nuk ngaterrohet kurre me ngjyrat e dikujt tjetri , i mjafton mjalti i vet ne gjak . Metafora te lidhura si vargje ari  i kendojne stineve te jetes , zogjve , por edhe kraheve te thyer te shpreses  , se ikja eshte e dhimbshme , por jo dorezim !

´´ Lojra te castit ´´ - i japin fryme poezise se tij , larg grindjes me veten . Eshte permbytje Dashuria thote diku ne poezine ´´ Dashuria e poetit ´´ , s´ka me thatesire ne pranine e saj , drita ka me shume rreze , dhe veshtrimi ka aq deshira , zgjimi s´ka lodhje  , as stacione , eshte stine lulezimi ku riperterihet jeta vete . Per Dashurine nuk mjafton kurre te shkruhet vetem nje poezi . Udhetari mund te vije verdalle edhe ne nje udhekryq pa dalje por ama ajo eshte aq e rralle dhe e cmuar per poetin sa ai mendon se ajo tendos vitet , zhubros kalendaret , injoron shifrat , dhe ashtu sic jemi hidhemi neper endrra ku moti i mire na kujton veren e nxehte dhe nje hektar det  , shiu na lag e na mban te njome , per te mos u ndjere kurre dege e nje peme te thare . Lidhur me thjeshtesine e vargut te poetit kujtoj poezine ´´ UNE´´

´´ Thone se moti ne vendin tim  ka mbetur i vranet e se nuk do te ngrohet …dhe une jam biri i nje lumi qe lan mekatet e te tjereve ´´

Nuk eshte vetem bardh e zi shpirti i nje poeti , ai i mban te gjitha ngjyrat , vec e vec si dhe te nderthurura mes tyre , i mban te arkivuara ne sirtaret e shpirtit . Dhe ato gjejne momentin te celin si ato lulet e mrekullueshme ne majen e gjethes tulore te nje kaktusi me gjemba . Se mbaruari se lexuari kete liber te shkruar me nje greqishte te paster dhe aq te pasur . ndjehesh e shperblyer nga POETET . Luan Xhuli eshte nje prej tyre nga me te vecantet dhe me te pervecmit ne stilin e tij dhe i vertete ne gjithcka shkruan . Keto dite bibliotekat personale kane arsye te jene me te bukura dhe me krenare per permbajtjen e tyre duke perfshire si mik te vyer  librin me titull ´´ KOMENO STA TESERA ´´ - ´´ I NDARE NE KATERSH ´´ te Luan Xhulit  . Suksese ne vazhdim Luan  , shkelqen ne te gjitha drejtimet duke na bere krenar  , ne gjithe miqte e tu krijues te Athines .Familjen dhe Artin Shqip te Letrave edhe ne gjuhe te huaj .  Pa fund urime!