Daut Gumeni: ME URREJTJE NUK NDERTOHET

ME URREJTJE NUK NDERTOHET, AJO BIE RRËNIME,AQ ME PAK MUND TË BËHET POEZI

-TË PRODHOJMË SA MË PAK HISTORI TË SHTREMBËRUAR E SA MË SHUMË LETËRSI TË BUKUR SI TË PARËT TANË-

-Nga përshendetja në këtë mbremje e  Daut Gumenit-

Me bindjen e palekundur se pas gjithë atyre fjalëve të mira    që u thanë pa kursim    për mua në këtë mbremje , mua më takon vetem    të përshendes i gëzuar jo aq për levdatat    por për miqtë që m'u shtuan.Dhe do ta filloja përshendetjen time    të thjeshtë duke nisur nga pjesëmarrësit    kurreshtarë    për të arritur te zonja ambasadore    e nderuar e Republikës    së Shqipërisë    dhe përsonalitetet e tjerë të vendit mikpritës.    Të gjithëve u uroj shendet e gjithë të mirat    tok    me të dashurit e tyre , pasi që të gjithë    të pranishmit kanë marrë nga koha e tyre e çmuar    e ndaj dhe meritojnë    shumë me tepër gëzime e përshendetjet e mia

Gjithaq i bindur    jam se miku im i hershëm Kosta Jani , përkthyesi im i palodhur    në gjuhën greke, bëri një punë aq e mundishme    që duket sikur i ka hyrë detit me këmbë , meriton shumë me tepër se përgëzimet e mia , pasi na e bëri këtë mbremje me të kendshme , veçanërisht mua që si ballkanas i mirë    mundohem të kuptoj    nga gjuha greke vetëm aty-këtu ca fjalë paramere..

Sikundër më thenë qysh në krye se kjo mbremje    nuk do të ishte aq e shënuar    për mua e librat e mi    të përkthyer në gjuhën greke    nga miku im i mirë Kosta Jani , po që se devotshmëria    dhe dashamirësia    e tij    nuk do të kishte gadishmerinë dhe ndihmën e pakursyer    të vajzës e miqve të mi të hershëm    Jorgo dhe Anastasia Zhonga, të cilët më duken sikur    as sonte nuk e fshehin    dot krenarinë    e tyre    për vajzën që kanë rritur Të falemnderit Joana që iu shtove    vargut të miqve të mi.

Më duhet të falemnderoj    nga zemra    të gjithë shkrimtarët e miqtë e librit që marrin pjesë në këtë mbremje feste    për letërsinë    dhe gjuhën    e të dyja trevave tona fqinje shekullore. I falemnderoj nga zemra gjithë miqtë e mi të ardhur nga Tirana , e mbase për të mos kujtuar lodhjebn e rrugës , po citoj një strofë    nga poeti ynë filozof Lasgush Poradeci

Prej të bregosurave dete/Kam huar dhembje e zemërim/Që të buças në krisma jete/Prej buçimheshturit durim

Për miqtë .grekë edhe këtu doemos kërkova    ndihmën e përkthyesit e mikut tim aq të vyer dhe të mirë Kosta Jani.Nuk lashë pa e përmendur Kostën edhe si përkthyes    të kësaj strofe    të Lasgushit , sepse kemi mësuar    bashkë që në ato vite    të veshtira    të mos harrojmë kurrë    që njohja sa më e mirë    me bukurinë shpirteror    të njri-tjetrit    na shpëton nga keqkuptiimet e nga shemtimet që sjellin ato.

E kjo më kujton një thenie të urtë : Sekreti i gjenisë    njerezore    qendron në ruajtjen    e çiltërrsisë    së fëmijës edhe në moshën e pleqërisë.Sepse nuk thonë kot    që fuqia e vertetë    e qenies njerezore    është thjesht një përzierje    fatlume    durimi dhe kohe

Më vijnë vetiu në mendje    këtu    dy vargje të Naimit    tonë të paharruar    e të paplakur.

Edhe ëngjelli dhe djalli/Janë brenda tek i gjalli

Ndaj them    se duhet të qendrojmë larg keqkuptimeve    dhe ta shohim jetën    tonë e të fqinjëve    tanë    një udhë kaq të shkurtër    sa e kemi dhe të përpiqemi    të njohim sa më mirë    bukurinë shpirterore    të njeri-tjetrit , sepse    ashtu mendoj modestisht    që do ta jetojmë jetën    mjaft të ngjashme    me ato mbremjet    e buta të majit    , ku fëmijët    rendin gjithë gaz    pas xixëllonjave.Njohja me bukurinë shpirterore    të fqinjëve    na e bën me të lehtë    udhën për të njohur ca me tej    bukurinë shpirterore    të trevave me të gjera e, pse jo, edhe tiparet universale    të bukurisë se shpirtit    njerëzor    pa kufijtë    çitakë e mullakë    që na tregojnë herë-herë me të vegjel se sa jemi

Miqtë e mi , mbase është me e shendetshme    të pranojmë sheshit    mangësitë tona si qenie    jo të  përsosura , por gjithnjë me fuqi   për të mos harruar që mbahemi gjallë nga drita

Njohja sa më e plotë    e bukurisë shpirteror    të njeri-tjetrit na bën të permendemi nga ëndrrat genjeshtare dhe, sikur thotë poeti ynë i Maratonomakut të verejmë se të shumtën    e kohës jetojmë    në një botë    ku varrimi    është më i rendësishëm    se i vdekuri, ku dasma është më e rendësishme nga dashuria dhe ku dukja është më e rendësishme se dituria......Jetojmëherë-herë  në njëbotë ku amballazhi është më irendësishëm se përmbajtja.

E di që shumë prej atyre  që kanë dëgjuar  mbi ato që kam hequr  në jetë , mund të thonë me vete : Po ky pse na hedh degë me degë e nuk na thotë si ka duruar vuajtjet e burgut të tij të gjatë? Një zonjë e mirë  më preu dikur udhën dhe më tha pa e fshehur habinë: 'Mbremë, me ato që shkoqe  aq natyrshëm  në intervistën televizive , më ke bërë për të qarë . Dhe m'u kujtua  vetiu ajo  thënia troditëese  e komikut të madh  Çarl Çaplinit .. Eci shpesh  nëpër shi  që bota të mos m'i shoh lotët...T   ë makam ndjekur shpesh herë në televiyion  dhe jam habitur...me ato që ke vuajtur aq gjatë . Po si nuk të dëgjova të flasësh një herë  me urrejtje  as për ata që të kanë bërë keq? Apo të shprehesh  urrejtje të paktën  në librat e tu, me gjithë ato të zëza që ke vuajtur?. Ku e gjen gjithë atë durim  dhe i mbyllur në terr gjysmën e jetës.Nuk të kam dëgjuar të ankohesh kurrë!''

Dhe iu përgjigja zonjës aq zemërdhembsur: Një nga romanet e mi ka në faqen e parë kushtimin tim të thjeshtë  e të sinqertë''Nënës  dhe motrës time  që vuajten edhe burgjet e mia '' E megjithatë  ato të mirat e mia  nuk u ankuan kurrë për ato që hoqen , si ato  që hoqen për gjysëm  shekulli  të gjithë fatnëmurit  e vendit tim  nën një diktaturë  bejlçurinash të sëmurë  për pushtet të pakufizuar ! Atëherë, ku ta gjej  unë të drejtën  e ankimit, kur ato të duruarat e mia nuk u ankuan  as në vuajtjet   më të rënda? Pastaj kam bindjen  se me urrejtje  nuk ndertohet dot gjë mbarë.. Se urrejtja bie vetëm rrënime , nuk shkohet përpara . Aq më pak mund të bëhet poezi

Zonja ime e mirë- i thashë në fund të panjohurës zemërdhembsur- unë nuk kam  aq shumë parime  sa të ktherhen në perime pazari

...Sepse    më mjaftojnë    tre parime themelore    që mbase duhet të udhëheqin    njeriun    në jetën e shkurtër që kemi. Dhe ato janë të thjeshta si drita e diellit    e mjafton të bësosh    se duke ndjekur pa genjyer as të tjerët as veten tende..PUNA , DASHURIA    dhe MËSIMI ta bejnë jetën me të kendshme .Parime të thjeshta , zbatimin e të cilave    bësoj se ta bëjnë    me të lehtë bësimi i palekundur tek E DREJTA, E VERTETA dhe E BUKURA në gjithë veprimtarinë tende....

Meqë kam punuar në atë institucion një vit, se pastaj dhashë dorëheqjen e katërmbëdhjetë...i lashë për në fund falemnderimet  për përfaqësuesit e Autoritetit të Dosjeve, që kanë bashkëpërgatitur këtë takim. I falemnderoj edhe për ato që thanë  në një lemë që zgjon kureshtje, sepse  mbase më duhet  dhe mua të shpresoj  që krijuesit  e atij institucioni  të kujtohet një ditë  për ta venë realisht nëpunë , gjithnjë në dobi të shendetit tonë shoqeror.

Po e mbyll  këtë përshendetje  edhe m një propozim , që të mos  mbeten të pakënaqur  dhe ata që mund ta quajnë fjalën time  të hapur si shenjë  që më ka lënë i gjatë.Duke shpresuar  se dhe shembjet  që të këtë lënë Burgu i Burrelit në muret e vjetër  të shprehjers sime  pa doreza , them se mbase  do të na ndihmonte  për të njohur më mirë njerin-tjetrin  , organizimi i një shoqate  të Përbashkët të Përkthyesve  të të dy vendeve tona . E, po  se shohim fryte  nga ai krijim , ku përkthyesit më të mirë  të dyja paleve  të mbeshteten e të shpërblehen për punën e tyre , mbase pas tyre  mund të organizohen edhe shoqata të tjera  të përbashkëta të shkrimtarëve , të universiteteve , të muzeumeve e tjera

...Duke kërkuar falje atyre, shpresoj sa më të paktëve , që mund të jenë zhgënjyer    nga që nuk përmenda    asgjë nga përvoja    e të burgosurit politik, mëndoj ta përrfundopj    me një përgjigje për thenien    e kryeministrit    britanik Uinston    Çërçill: ''Ballkani    prodhon më shumë histori nga sa mund të konsumojë'' Përgjigja ime    do të ishte e hapët    si e gjithë kjo përshendetje    e thjeshtë: Duhet të na kujtoje më parë që të prodhojmë sa më pak histori të shtrembëruar    e sa më shumë letërsi    të bukur si të parët tanë