BUJAR QESJA: Nikolla Sudar 85 vjet dritë në fjalë dhe në kohë

BUJAR QESJA

Ka njerëz që nuk i mat koha me orë e kalendarë. Ata ecin mbi vitet si mbi gurë lumi, i lagur nga rrjedha, por i palëkundur. Nikolla Sudar është një nga këta njerëz.

Tetëdhjetë e pesë vjet jetë nuk janë thjesht një shifër e rrumbullakët, por biografi e gjatë e shpirtit, hartë ku janë shënuar udhë të vështira, kthesa historike, heshtje të rënda dhe fjalë që kanë mbijetuar.

Ky përvjetor nuk është një festë e zakonshme. Është ndalesë e mendimit, çast ku shoqëria dhe fjala kthehen pas, për të kuptuar se çfarë kanë marrë nga ky njeri dhe çfarë u ka lënë ai si trashëgimi.

Njeriu që u rrit bashkë me kohën

Nikolla Sudar i përket një brezi që nuk e gjeti jetën gati, por e ndërtoi mes mungesash, sakrificash dhe besimi. U formua në kohë të trazuara, kur fjala nuk ishte gjithmonë e lirë dhe mendimi duhej të ecte me kujdes. Pikërisht aty, në këtë terren të vështirë, u farkëtua karakteri i tij, i qetë, i qëndrueshëm, i matur, por kurrë i nënshtruar shpirtërisht.

Ai është nga ata njerëz që nuk bërtasin për të ekzistuar. Prania e tij ka qenë gjithmonë e heshtur, por e fortë, si shtyllë që mban një shtëpi pa u dukur shumë. Në çdo rol të jetës, si qytetar, si intelektual, si njeri i fjalës, Sudar ka qenë dëshmitar dhe pjesëmarrës, pa u shndërruar në monument i vetes.

Fjala si strehë dhe përgjegjësi

Në universin e Nikolla Sudarit, fjala nuk është zbukurim. Ajo është përgjegjësi morale. I përket atij brezi që besonte, se fjala mund të ndërtojë ose të rrënojë, të shpëtojë ose të dëmtojë. Prandaj e ka trajtuar gjithmonë me kujdes, me ndershmëri dhe me peshën që i takon.

Shkrimi i tij qoftë letrar, refleksiv apo publicistik, 50 librat e përkthyera nuk është i zhurmshëm. Nuk kërkon duartrokitje të shpejta, por lexim të ngadaltë. Është një shkrim që i flet mendjes, por sidomos ndërgjegjes. Në rreshtat e tij ndihet njeriu që ka jetuar, që ka parë, që ka humbur dhe ka besuar sërish.

Historia e parë nga njeriu, jo nga tribuna

Nikolla Sudar nuk e ka parë historinë si spektakël, por si përvojë njerëzore. Për të, epokat nuk janë vetëm data, por fate njerëzish. Ka ditur ta shohë historinë nga poshtë, nga jeta e zakonshme, nga njeriu i thjeshtë që mban mbi supe barrën e kohës.

Në këtë kuptim, Sudar është kronist i brendshëm i shoqërisë sonë, jo ai që shpall të vërteta absolute, por ai që ngre pyetje. Dhe pyetjet e tij janë gjithmonë njerëzore:

Çfarë humbëm?

Çfarë ruajtëm?

Çfarë ia dolëm të mos e shesim?

Filozofia e maturisë

Në moshën 85-vjeçare, Nikolla Sudar nuk flet nga maja e moshës, por nga thellësia e përvojës. Filozofia e tij nuk është akademike, por jetësore. Beson tek masa, tek ekuilibri, tek dinjiteti i njeriut që nuk e shet veten për një çast lavdie.

Sudar na kujton, se jeta nuk fitohet me shpejtësi, por me qëndresë morale. Se njeriu nuk matet me sa zë ka bërë, por me sa drejsi ka jetuar. Dhe se mosha nuk është plakje, por mbledhje kuptimesh.

Një trashëgimi që nuk zbehet

Në këtë 85-vjetor, Nikolla Sudar, nuk qëndron përpara nesh si figurë e së shkuarës, por si prani e gjallë e kujtesës sonë kulturore. Është nga ata njerëz, që nuk e konsumon koha, sepse nuk kanë jetuar për modën e çastit, por për vlerën që mbetet.

Breza të rinj mund të mos e njohin drejtpërdrejt, por do ta gjejnë në mendimin e matur, në fjalën e ndershme, në refuzimin e banalitetit. Dhe kjo është forma më e bukur e pavdekësisë, të jetosh në mënyrën si mendojnë të tjerët.

Urim për njeriun dhe për kohën e tij

Tetëdhjetë e pesë vjet jetë janë një privilegj. Por tetëdhjetë e pesë vjet me dinjitet, mendim dhe fjalë të pastër janë një bekim për të gjithë ne.

Gëzuar përvjetorin e 85-të Nikolla Sudar!

Jo vetëm për vitet që ke jetuar, por për kohën që ke ndriçuar.

Muzeu i Shijakut është vepër e juaja, siç është vepër burrash e zotërinj të vërtetë shijakasit bujarë që të dhanë strehim, nder, besë dhe Atdhe.

Binomi Shijaku dhe Niko Sudar, lavdi mbi lavdi, nder përmbi nder, krenari e kalur kësaj, kurora më e denjë i këtij 85-së vjetori.

Gëzuar "Mjeshtri i Madh"! Gëzuar "Fisnikëria Tiranase"!

Gëzuar mot e përmbi mot përvjetorët e lindjes i miri, i mrekullueshmi, eruditi i pacak, punëtori i pakonkuruar, historiani 24 karat dhe njerëzori NIKOLLA SUDAR!

Gëzuar 85 vjetorin e lindjes!