Besnik Fishta: Jeta e jashtëzakonshme e një pasionanti të filatelisë

Petraq K. Dini – Jeta e jashtëzakonshme e një pasionanti të filatelisë

Të hulumtosh korrespondencat filatelike të rralla dhe fatkeqësisht pak të ruajtura në Shqipëri  është një përvojë tejet interesante. Kërkimi në to shndërrohet në kënaqësi shpirtërore, kur përmes tyre zbulohet një realitet që dëshiron ta njohësh, dhe jo më pak, të rizbulosh virtytet e paraardhësve tanë filatelistë. Jo rrallë, në këto letërkëmbime shfaqet edhe emri i Petraq K. Dinit, një filatelist i shquar nga Korça. Distanca kohore prej disa dekadash nga aktiviteti i tij, si edhe disa kujtime e vlerësime që kam dëgjuar nga im atë, më nxitën dëshirën për të sjellë në vëmendje figurën e këtij pasionanti të filatelisë. Letërkëmbimet midis filatelistëve janë interesante në shumë këndvështrime.

Petraq K Dini    

Nga njëra anë, ato pasqyrojnë atmosferën e gjallë filatelike të kohës, dhe zbulojnë një kod të veçantë komunikimi midis filatelistëve brenda dhe jashtë vendit; nga ana tjetër, dëshmojnë se ky pasion nuk ndërtohej mbi përfitime financiare. Pa vështirësi, çdo lexues i këtyre korrespondencave do të kuptonte se, në prapambetjen e thellë të Shqipërisë në gjysmën e parë të shekullit XX, koleksionimi i pullave ishte një formë aspirate për qytetërim, për vetëemancipim kulturor dhe për njohje të botës. Kjo dëshmohej përmes marrëdhënieve të shumta që filatelistët krijonin, përmes ndërtimit të koleksioneve të pasura dhe përkushtimit për t’iu përgjigjur kërkesave të letërkëmbimeve, si brenda ashtu edhe jashtë vendit.

Jeta dhe formimi                      

                                       Poster i klubit filatelik ne te cilin P.Dini ishte menaxher

Petraq Kristaq Dini lindi në Sofje të Bullgarisë më 6 prill 1922. Familja e tij ndodhej atje pasi prindërit, Kristaqi dhe Dhimitra, pas një qëndrimi gjashtëvjeçar në Shtetet e Bashkuara, ishin zhvendosur në Bullgari për të ndjekur një jetë të re. Në Amerikë dhe më pas në Sofje, Kristaq Dini ishte aktiv në organizatat patriotike shqiptare, si shoqëria “Vatra” dhe “Dëshira”. Pas shumë përpjekjesh për të menaxhuar një restorant dhe birrari në Sofje, familja u kthye në Korçë, ku Kristaqi hapi një rrojtore me emrin simbolik “Rilindja”, si shprehje e angazhimit të tij atdhetar. Petraqi, ende i ri, nisi të punonte pranë të atit dhe me kalimin e viteve u bë një nga berberët më të njohur të qytetit. Thuhet se një ditë, një person nga familja Turtulli solli disa zarfa me pulla për t’i ekspozuar në vitrinën e dyqanit të tij, për shkak të vendndodhjes në qendër të qytetit – në "pjacë", siç quhej atëherë. Ky episod besohet të ketë qenë nisma e pasionit të Petraqit për filatelinë.

Filatelisti dhe koleksionisti

Pasioni për filatelinë e shtyu Petraqin të lidhej me koleksionistë të tjerë të vjetër të Korçës. Ai kërkonte prej tyre adresat e filatelistëve të huaj, duke qenë i vetëdijshëm për rëndësinë e letërkëmbimit ndërkombëtar. Kështu nisi një aktivitet filatelik intensiv që nuk u ndërpre deri në fund të jetës së tij. Shpesh shprehej: “Nuk ka vend në botë nga të mos kem marrë letra.” Pasioni u kthye në një udhëtim të vërtetë shpirtëror. Pas Çlirimit të Shqipërisë në vitin 1944, Petraqi ishte anëtar i 22 klubeve filatelike ndërkombëtare, përfshirë “Relations et Amities” (Belgjikë), C.C.P.D. (SHBA), “Suomi” (Finlandë), “Il collezionista” (Itali) etj. Në vitet 1938–1939, në Korçë u krijua klubi ndërkombëtar “Korça Exchange Club”, ku Petraqi mbante rolin e menaxherit. Edhe pse klubi nuk pati jetë të gjatë, për shkak të pamundësisë për të siguruar anëtarë të mjaftueshëm nga jashtë, këto vite përkojnë me pjekurinë e tij filatelike. Emri i tij shfaqej shpesh në revistat e huaja përkrah emrit Albania, duke dëshmuar përfaqësimin e Shqipërisë nga një koleksionist i vetëm. Ai interesohej pёr tematikё tё gjerё dhe koleksioni i tij plotёsohej me pulla nga e gjithё bota. Korrespondenca shumё e gjerё e ndihmoi tё njihte mirё nё mёnyrё perfekte gjeografinё e botёs. E gjitha kjo nёpёrmjet pullave dhe fotografive qё i vinin nga korrespondenca pёr kёmbime pullash nga çdo cep i globit. Tregohet njё histori interesante.

  Leterkembimet e I.Fishta me P.Dinit 

Duke qethur njё turist shqiptar nga Australia, Petraqi e pyeti atё nёse kishte udhёtuar nё filan linjё detare (ishin vitet 1945-1950). Po, ia ktheu turisti, kam udhёtuar. Petraqi i pёrmendi portet nё qytete tё ndryshme ku anijet e kёsaj linje ankoroheshin pёr tё zbritur e marrё pasagjerё. Edhe ju keni udhёtuar, sigurisht, nё kёtё linjё, e pyeti turisti. Po, iu pёrgjigj Petraqi. Madje atje, nё stacionin e udhёtarёve tё njё porti nё Detin e Kuq, mё kanё vjedhur edhe valixhen. Turisti i shprehu keqardhje tё thellё pёr kёtё ndodhi. Petraqi buzёqeshi dhe i tha turistit se kishte bёrё shaka, pasi ai nё tё vёrtetё jo vetёm qё s’kishte qenё aty ku i tha, por kufirin shqiptar e kishte kaluar vetёm njё herё nё Shёn Naum tё Ohrit dhe se gjithçka i kish treguar mё parё, ai e njihte nёpёrmjet njohurive qё kishte pёr gjeografinё e botёs, e cila qe rrjedhojё e korrespondencёs  filatelike qё kishte me tё huaj nga vende tё ndryshme. 

Roli në organizimin e filatelisë shqiptare

                           Leterkembimet nga gjithe kontinentet

Pas Luftës, një grup filatelistësh nga Tirana, Korça dhe Shkodra kërkuan ngritjen e klubeve të organizuara filatelike. Pas një përpjekjeje të dështuar në Tiranë më 1945, ndër nismëtarët e parë në Korçë ishte edhe Petraqi. Në vitin 1946, u tentua krijimi i klubit “Albania EC” për shkëmbime me jashtë, por autoritetet e kohës e ndaluan, duke e përcjellë çështjen tek Ministria e Brendshme. Vetëm në vitin 1949, nën shembullin e filatelistëve shkodranë, u krijua Klubi Filatelik i Korçës, me nënshkrues si Anastas Manoli, Petraq Dini, Miço Kacaku, Aleko Turtulli, Llambi Gjançi, Robert Ballauri etj. Ky klub u bë një qendër aktivitetesh filatelike: organizonte ekspozita, sesione shkencore, propagandonte filatelinë tek të rinjtë, dhe krijoi një komunitet të vërtetë koleksionistësh. Takimet zhvilloheshin në shtëpinë e kulturës, ku këmbeheshin mendime, katalogë, pulla dhe ide të reja. Petraqi, që tashmë zotëronte një nga koleksionet më të pasura të qytetit me tema si flora, fauna, pulla përkujtimore, zarfa dhe FDC nga shumë vende ishte pjesëmarrës i përhershëm dhe kontribuues aktiv. Ai u bë edhe një mentor për brezin e ri të filatelistëve korçarë, si Thoma Pepo, Robert Guri, Llambi Koçi, Kristaq Jorgji etj. Emri i tij u bë i njohur në të gjithë vendin, dhe korrespondenca e tij me filatelistë nga Shkodra dhe Tirana ishte e vazhdueshme dhe e frytshme.

Trashëgimia dhe vazhdimësia

Deri nё largimin e tij nga jeta mё 6 shkurt 1990, interesi pёr filatelinё, pasioni tij pёr kёtё fushё dhe kёmbёngulja e tij qё kёtё pasion ta pёrçonte te brezat e rinj ishin tё vazhdueshёm. Petraq K. Dini la pas një trashëgimi të pasur materiale e shpirtërore, e cila ruhet me kujdes nga familja. Djali i tij, Kristaqi, që jeton në Kanada, kujdeset me përkushtim për koleksionet, dokumentet dhe korrespondencën e të atit. Ai ndjek me interes zhvillimet në fushën e filatelisë shqiptare dhe botërore, dhe dëshiron që edhe fëmijët e tij ta trashëgojnë këtë pasion sepse, veç tё tjerash, kёshtu ata do tё shprehin nderim pёr gjyshin e tyre, i cili ka lёnё njё emёr tё veçantё dhe tё nderuar nё fushёn e filatelisё shqiptare.