Arif Eezi: ARTHUR RIMBAUD (Prozë poetike)

"Një stinë në ferr" është një vepër poetike e veçantë e Arthur Rimbaud, e dalluar për stilin e saj të prozës dhe thellësinë introspektive. E shkruar në vitin 1873, kjo përmbledhje shihet shpesh si një rrëfim autobiografik i krizës ekzistenciale të Rimbaud, duke reflektuar vuajtjet e tij personale dhe reflektimet filozofike.

         Vepra eksploron tema komplekse si rebelimi kundër konventave shoqërore, kërkimi i identitetit dhe marrëdhënia e trazuar e autorit me spiritualitetin. Rimbaud futet në një vetëanalizë intensive, duke u lëkundur midis dëshpërimit dhe shpresës, refuzimit dhe pajtimit. Proza e tij poetike, e pasur me figuracion dhe simbolikë, e fton lexuesin në një udhëtim emocional përmes kthesave dhe përdredhjeve të shpirtit njerëzor.

Teksti karakterizohet nga një shkrim i guximshëm, në të cilin autori shpreh ndjenjat e tij me një ndershmëri egër dhe një qartësi çarmatosëse. “Një stinë në ferr” është një dëshmi e gjallë e kreativitetit dhe kompleksitetit të Rimbaud, duke ofruar një depërtim unik në botën e tij të brendshme dhe perceptimin e tij për botën.

         Përmbledhja mbetet një vepër kyçe e letërsisë franceze, magjepsëse në thellësinë dhe modernitetin e saj të përjetshëm. Autori Arthur Rimbaud, i lindur më 20 tetor 1854 në Charleville, është një nga figurat më enigmatike dhe me ndikim në poezinë franceze.

         Që në moshë të re, ai shpalosi një talent të jashtëzakonshëm për të shkruar, duke kompozuar poezi me pjekuri të habitshme. Takimi i tij me Paul Verlaine në vitin 1871 shënoi fillimin e një marrëdhënieje të trazuar që ndikoi thellësisht në veprën e tij. Rimbaud, poeti i mallkuar par excellence, hodhi poshtë konvencionet letrare të kohës së tij, duke eksperimentuar me gjuhën dhe format poetike.

Vepra e tij, megjithëse e shkurtër, karakterizohet nga një intensitet dhe origjinalitet që ka frymëzuar shumë artistë dhe shkrimtarë. Në vitin 1875, vetëm 21 vjeç, Rimbaud braktisi poezinë dhe filloi një jetë endjesh dhe aventurash nëpër botë.

Ai përfundimisht vendos në Harare, Abisini (Etiopia e sotme), ku ndoqi aktivitete tregtare. I sëmurë rëndë, ai u kthye në Francë në vitin 1891 dhe vdiq në Marseille më 10 nëntor të atij viti. Pavarësisht karrierës së tij të shkurtër letrare, Rimbaud la një gjurmë të pashlyeshme në letërsinë moderne dhe veprat e tij vazhdojnë të magjepsin me guximin dhe thellësinë e tyre.

ATHENA

© Teksti elektronik ATHENA, Arthur RIMBAUD (1854-1891),

Një stinë në ferr, versioni pdf

Skanimi më poshtë riprodhon të pandryshuara drejtshkrimet ("ritmet"), shenjat e pikësimit dhe shenjat diakritike ("très-loin") të botimit origjinal të vitit 1873, paraqitja e të cilit është ruajtur, me përjashtim të ndërprerjeve të faqeve. Vetëm gabimet e dukshme tipografike janë korrigjuar - François. Bon.

Skanimi: François BON (F.Bon@wanadoo.fr).

NJË STINË NË FERR

BRUKSEL

LIDHJA TIPOGRAFIKE (M.-J. POOT DHE KOMPANIA)

37, rue aux Choux, 37

-

1873

*****

"Dikur, nëse më kujtohet mirë, jeta ime ishte një festë ku hapeshin të gjitha zemrat, ku rridhnin të gjitha verërat.

Një mbrëmje, e ula Bukurinë në gjunjët e mi. - Dhe mu duk e idhët. - Dhe e ofendova.

U armatosa kundër gjykimit moral. Kam ikur. Oj shtriga, o mjerim, oj urrejtje, juve ju është besuar thesari im! Ia dola ta zhduk nga mendja ime tërë shpresën njerëzore. Me tërë gëzim për ta ngulfatur, kërceva shurdhëshëm prej bishe mizore. I thirra xhelatët që, duke vdekur, të kafshonin nga dashuria qytat e pushkëve të tyre. I thirra dajakët të më zinin frymën me rërën, me gjakun. Fatkeqësia ishte zoti im. U shtriva në baltë. U tera nga ajri i krimit. Dhe bëra shaka me çmendurinë.

Dhe pranvera më solli të qeshurën e tmerrshme të idiotit.

Megjithatë, kohët e më të fundit, duke u ndodhur në prag të bërjes së incidentit të fundit! mendova të kërkoj çelësin e festës së lashtë, ku ndoshta mund të ktheja oreksin.

         Bamirësia është ky çelës. - Ky frymëzim vërteton që unë ëndërrova!

                  "Ti do të mbetesh hienë, etj.", bërtet djalli që më kurorëzoi me lulekuqe aq të dashura.

"Ngadhënje vdekjen me të gjithë orekset tua, egoizmin tënd dhe të gjitha mëkatet vdkjeprurëse[1]."Ah! mora tepër sosh: - Por, Satan i dashur, ju

përgjërohem, një bebëz syri më pak të irrituar! dhe në pritje të ardhjes së disa ligësive të vogla që janë me vonesë, ju që doni te shkrimtari mungesën e aftësive përshkruese ose udhëzuese, po ju zgjidhi nga disa faqe të shëmtuara të fletores sime të të dënuarit me ferr.

GJAKU I KEQ

Nga paraardhësit e mi, galët,  trashëgoj sy të bardhë-blu, tru të ngushtë dhe ngathtësi në mundje. Veshjet e mia më duken po aq barbare sa të tyret. Por unë nuk i lyej flokët e mia me gjalpë.

         Galët ishin më të paaftit të epokës së tyre për rjepjen e  kafshëve, djegëjen e barërave e kohës së tyre.

Për ta, unë kam: idhujtari dhe dashuri për padevotshmëri; - oh! të gjitha veset, zemërimi, epshi, - madhështore, epshi; - në veçanti gënjeshtra dhe përtacia.

I urrej të gjitha zanatet. Padronë dhe punëtorë, çdo fshatarë, të neveritshëm. Dora me stilolaps ia vlen sa dora me parmendë. - Çfarë shekulli krahësh! - Kurrë nuk do t’ia marr dorën. Pastaj, robëria shpie shumë larg. Ndershmëria e kërkimit lëmoshë më trishton. Kriminelët më neveritin si të kastruarit; unë jam i paprekur dhe është njësoj për mua.

Por! kush e bëri gjuhën time kaq të pabesë sa ta ketë udhëhequr dhe ruajtur deri tash përtacinë time?

Pa përdorur as trupin tim për të jetuar, dhe më dembel se një bretkosë, kam jetuar gjithandej. Nuk ka familje në Evropë që nuk e njoh. -Dua të them familje si e imja, të cilat i besojnë në gjithçka Deklaratës së të Drejtave të Njeriut. -Kam njohur çdo djalë familjesh!

         Sikur të kisha paraardhës në ndonjë moment të historisë franceze!

Por jo, asgjë.

Është mjaft e qartë për mua se gjithmonë kam qenë një racë inferiore. Nuk mund ta kuptoj revoltën.

Raca sime  është ngritur gjithmonë vetëm për të plaçkitur, si ujqërit ndaj një bishe që ata  nuk e kanë vrarë.

Më kujtohet historia e Francës, bijës më të madhe të Kishës. Do të kisha bërë bujkun në udhëtimin për në Tokën e Shenjtë; i kam në kokë rrugët në fushat e Shvabisë, pamjet e Bizantit, fortesat e Solym-it; kultin e Marisë, butësinë ndaj të kryqëzuarve që zgjohen brenda meje midis një mijë fantazmagorive profane. - Jam ulur, lebroz, mbi vazo të thyera dhe hithrat, rrëzë një muri të gërryer nga dielli.

- Më vonë, si kalorës i vjetër gjerman, do të kisha ngritur kamp nën netët e Gjermanisë.

Ah! dhe: unë vallëzoj shabatin në një lëndinë të kuqe, me plaka dhe fëmijë. Nuk mbaj mend më larg se këtë tokë dhe krishterimin. Nuk do të pushoj së pari veten në këtë të kaluar. Por gjithmonë i vetëm; pa familje; madje, cilën gjuhe flisja? Nuk e shoh kurrë veten në këshillat e Krishtit; as në këshillat e Zotërinjve, - përfaqësues të Krishtit. Ç’isha unë në shekullin e kaluar? E njoh veten vetëm sot. S’ka më endacakë, s’ka më luftëra të paqarta. Raca inferiore ka mbuluar gjithat - popullin, siç thonë, arsyen; kombin dhe shkencën.

Oh! shkenca! Ne e kemi kthyer të tërën. Për trupin dhe për shpirtin, - si mbështejte të domosdoshme, - e kemi mjekësinë dhe filozofinë, - ilaçet e grave të vjetra dhe këngët popullore të aranzhuara. Dhe argëtimet e princave dhe lojërat që ata ndalonin! Gjeografinë, kozmografinë, mekanikën, kiminë!...

         Shkenca, fisnikëria e re! Progresi. Bota ecë! Pse të mos sillej?

Është vizioni i numrave. Ne shkojmë te Shpirti. Është shumë e sigurt ky orakull që po them. E kuptoj, dhe duke mos ditur si të shpjegohem pa fjalë pagane, do të doja të heshti.

__________

Gjaku pagan kthehet! Fryma është afër, pse Krishti nuk më ndihmon, duke i dhënë shpirtit tim fisnikëri dhe liri. Mjerisht! Ungjilli ka kaluar! Ungjilli! Ungjilli. Pres Perëndinë me lakmi. Nga gjithëmonë kam qenë i një race inferiore.

Ja ku jam në plazhin armorikan. Le të ndriçohen qytetet në mbrëmje. Dita ime mbaroi; po e braktisë Europën. Ajri i detit do të më djegë mushkëritë; klimat e lashta do të më rexhin. Të notoj, të bluaj bar, të gjuaj, veçanërisht pirje duhani; pirje të likerëve të fortë si metali i zier, - siç bënin paraardhësit tanë të dashur rreth zjarreve.

Do të kthehem, me gjymtyrë të hekurt, lëkurë të errët, syrin e tërbuar: me maskën time, do të më gjykojnë nga një race e fortë. Do të kem ar: do të jem i papunë dhe brutal. Gratë mjekojnë këta të gjymtuar të egjër që kthehen nga vendet e ngrohta. Unë do të përfshihem në çështjet politike. I shpëtuar.

Tash, jam i mallkuar, e urrej atdheun tim. Gjëja më e mirë është një gjumë shumë i dehur, në plazh.

_____________

Nuk do të ishkoj. - Le t’i bie prap shtigjeve të këtueshëm, i ngarkuar me vesin tim, vesi që ka shtyrë rrënjët e tij të vuajtjes në anën time, që nga epoka e arsyes - e cila ngrihet në qiell, më rreh, më përmbys, më zvarrit.

Pafajësia e fundit dhe marrja e fundit. Gjë e vendosur. Jo për të sjellur njerëzve neveritë dhe tradhtitë e mia.

         Përpara! Ecja, barra, shkretëtira, bezdia dhe zemërimi.

Kujt do t’i lëvderohem? Cilën bishë duhet adhurruar? Çfarë imazhi të shenjtë do të sulmoj? Cilat zemra do të thyej? Çfarë gënjeshtre do të them? Në cilin gjak  do të eci? Mirëpo, duhet ruajtur nga drejtësia. – Jeta  e vështirë, thjesht një topitje, - i ngritur, grushtin e tharë, kapakun e arkivolit, për t’u ulur, për t’u ngulfatur. Kështu, aspak pleqëri, as rreziqe: terrori nuk është francez.

-- Ah! Jam kaq i bratisur saqë i ofroj cilit do imazhi hyjnor hove drejt përsosmërisë.

O vetëmohimi im, o bamirësia ime e mrekullueshme! në këtë tokë, ende! De profundis Domine (Thellësi, Zot, paslme), a jam budalla!

_____________

Që fëmijë, e admiroja të dënuarin kokëfortë, mbi të cilin mbyllet gjithmonë burgu; vizitoja hanet dhe vendet e banimit që ai do t’i kishte shenjtëruar me qëndrimin e tij; me idenë e tij shihja qiellin blu dhe veprën e lulëzuar të fshatit; nuhata fatalitetin e tij në qytete. Ai kishte më shumë forcë se një shenjtor, më shumë mendje të shëndoshë se një udhëtar - dhe ai, vetëm ai! për dëshmitar të lavdisë dhe arsyes së tij.

Rrugëve, netëve të dimrit, pa strehë, pa rroba, pa bukë, një zë shtërngoi zemrën e ngrirë: "Dobësi apo forcë: ja ku je, kjo është forca. Ti nuk e di ku po shkon ose pse po shkon, futu kudo, përgjigju gjithçkaje. Nuk do të të vrasin më shumë sesa po të ishe një kufomë." Në mëngjes kisha shikimin kaq të humbur dhe një dukje kaq të vdekur, sa që ata që takova ndoshta nuk më panë. Në qytete, balta papritmas më dukej e kuqe dhe e zezë, si pasqyra kur llampa qarkullon në dhomën tjetër, si një thesar në pyll! Me fat, bërtita unë, dhe pashë një det me flakë dhe tym në qiell; dhe, majtas, djathtas, të gjitha pasuritë që digjesjin në flakë si një miliard bubullima.

Por orgjia dhe shoqëria e grave më ishin të ndaluara. As edhe një shoqërues. E pashë veten para një turme të acaruar, përballë skuadrës së pushkatimit, duke qarë për fatkeqësinë që nuk mund ta kuptonin, dhe duke e falur! - Si Jean d'Arc! - "Priftërinj, profesorë, zotërues, gaboheni që më dorëzoni në duart e drejtësisë. Unë nuk kam qenë kurrë nga ky popull; nuk kam qenë kurrë i krishterë; jam nga raca që këndoi nën tortura; nuk i kuptoj ligjet; nuk kam ndjenjë morale, unë jam një brutal: ju po gaboni..."

         Po, i kam sytë mbyllur nga drita juaj. Jam një bishë, një zezak. Por mund të shpëtohem. Ju jeni zezakë të rremë, ju maniakë, të egër, koprracë. Tregtar, ti je një zezak; gjykatës, ti je një zezak; gjeneral, ti je një zezak; perandor, e kruar e moçme, ti je një zezak: ke pirë nga këta likerët e pataksuar, nga fabrika e Satanit. – Ky popull është i frymëzuar nga ethet dhe kanceri. Të gjymtët dhe të moshuarit janë aq të respektueshëm sa që kërkojnë t’i ziejnë. - Gjëja më e zgjuar  është të largohesh nga ky kontinent, ku çmenduria endet për t’u furnizuar me pengje këta të mjerë. Po hyj në mbretërinë e vërtetë të fëmijëve të Cham-it.

A e njoh ende natyrën? A e njoh veten?

A e njoh ende natyrën? a e njoh veten? - Asnjë fjalë më. I varros të vdekurit në barkun tim. Britma, daulle, valle, valle, valle, valle! As nuk e shoh orën kur, me zbarkimin e të bardhëve, do të bie në hiç.

         Uri, etje, britma, vallëzim, vallëzim, vallëzim, vallëzim!

___________

Të bardhët zbarkojnë. Topi! Duhet t’i nënshtrohesh pagëzimit, të vishesh dhe të punosh.

Mora goditjen e fundit në zemër. Ah! Nuk e kisha parapa!

Nuk kam bërë fare keq. Ditët do të më jenë të lehta, do të kursehem nga pendimi. Nuk do të kem pasur vuajtjet e shpirtit pothuajse të vdekura nga e mira, ku ngritet drita e ashpër si qirinj funerali. Fati i birit të familjes, një arkivol i parakohshëm i mbuluar me lot të kthjellët. Shfrenimi është padyshim budallallëk, vesi është budallallëk; kalbësia duhet hidhur mënjanë. Por ora do të ketë arritur vetëm në pikën ku do të bjerë vetëm ora e dhimbjes së vërtetë! A do të rrëmbehem si një fëmijë, për të luajtur në parajsë, në harrim të gjithë pakënaqësisë!

         Shpejt! A ka jetë të tjera? - Gjumi në pasuri është e pamundur. Pasuria ka qenë gjithmonë pronë publike. Vetëm dashuria hyjnore jep çelësat e shkencës. Shoh që natyra është vetëm një spektakël i mirësisë. Lamtumirë utopive, idealeve, gabimeve.

Kënga e arsyeshme e engjëjve ngrihet nga anija shpëtuese: është dashuria hyjnore. - Dy dashuri! mund të vdes nga dashuria tokësore, të vdes nga përkushtimi. Kam lënë shpirtra, dhimbja e të cilëve do të shtohet me largimin tim! Ju po më zgjodhni mua midis të mbyturve në anije; ata që mbetën,  a nuk janë miqtë e mi?

Shpëtojini!

Arsyeja më ka lindur. Bota është e mirë. Do ta bekoj jetën. Do t’i dua vëllezërit e mi. Këto nuk janë më premtime fëmijërie. As shpresa për t’i shpëtuar pleqërisë dhe vdekjes. Zoti e bënë forcën time dhe unë e lavdëroj Zotin.

__________

Mërzia nuk është më dashuri. Tërbimet, shthurjet, çmenduria, të cilave unë ua njoh të gjitha impulset dhe shkatërrimet, - e gjithë barra ime lënë mënjanë. Le ta vlerësojmë pa marramendje shkallën e pafajësisë sime. Nuk do të isha më në gjendje të kërkoj ngushëllimin e një rrahjeje. Nuk besoj se po nis një martesë me Jezu Krishtin për vjehrr timin. Unë nuk jam rob i arsyes sime. Thashë: Zot. Dua liri në shpëtim: si mund ta vazhdoj atë? Shijet e kota më kanë lënë. Nuk kam më nevojë për përkushtim apo dashuri hyjnore. Nuk më vjen keq për shekullin e moralit të ndjeshëm. Secili ka arsyen e vet, përbuzjen dhe bamirësinë e vet: Unë e ruaj vendin tim në krye të kësaj shkalle engjëllore të logjikës së shëndoshë.

Sa i përket lumturisë së vendosur, familjare apo jo... jo, nuk mundem. Jam shumë i padisiplinuar, shumë i dobët. Jeta lulëzon nëpërmjet punës, e vërtetë e vjetër: unë, jeta ime nuk është mjaftueshëm e rëndë, ajo fluturon dhe noton shumë lart mbi veprimin, këtë pikë të dashur të botës.

         Meqenëse po bëhem një vajzë e moshuar, të cilës i mungon guximi për të dashur vdekjen!

         Sikur Zoti të më dhuronte qetësinë qiellore, ajrore, lutjen, - si shenjtorët e lashtë. - Shenjtorët! Të fortët! anakoretët, artistët që nuk nevojiten më!

         Farsë e vazhdueshme! Pafajësia ime do të bënte të qahet. Jeta është një farsë që duhet ndjekur nga të gjithë.

______________

Mjaft! Ja ku është ndëshkimi. – Në marsh!

Ah ! mushkëritë digjen, tëmthat gjëmojnë! nata rrokulliset në sytë e mi, në këtë diell! zemra... gjymtyrët...

Ku po shkohet? në luftë? Unë jam i dobët! të tjerët po përparojnë. Mjetet, armët... koha!...

Zjarr! zjarr mbi mua! Atje! ose dorëzohem. - Frikacakë! - Do të vras ​​veten! Hidhem në këmbët e kuajve.

Ah !...

-Do të mësohem me të.

Kjo do të ishte jeta franceze, shtegu i nderit !

NATA E FERRIT

Gëlltita një gllënjkë të famshme helmi. - Tri herë e bekuar qoftë këshilla që më erdhi! - Më digjen të brendshmet. Dhuna e helmit më përdredh gjymtyrët, më deformon, më mposht. Po vdes nga etja, po më zihet fryma, ​​nuk mund të bërtas. Është ferr, dënimi i përjetshëm! Shikoni si ringritet zjarri! Po digjem siç duhet. Ik, djall!

Kisha vështruar transformimin në mirësi dhe lumturi, shpëtim. A mund ta përshkruaj pamjen, ajri i ferrit nuk vuan nga himnet! Ishin miliona krijesa simpatike, një koncert i ëmbël shpirtëror, forca dhe paqa, ambicie fisnike, çfarë di unë?

         Ambiciet fisnike !

Dhe edhe kjo është jetë ! - Nëse mallkimi është i përjetshëm! Një njeri që dëshiron të gjymtojë veten është i mallkuar, apo jo? Mendoj se jam në ferr, pra jam aty. Ky është zbatimi i katekizmit. Unë jam skllav i pagëzimit tim. Prindër, ju keni shkaktuar fatkeqësinë time dhe keni shkaktuar tuajën. I pafajshmi i gjorë! - Ferri nuk mund t'i sulmojë paganët. – Edhe ajo është jetë! Më vonë, kënaqësitë e mallkimit do të jenë më të thella. Një krim, shpejt, që unë bie në hiç, sipas ligjit njerëzor. Hesht, po hesht!... Është turp,fajësimi këtu: Satani thotë se zjarri është i përçmueshëm, se zemërimi im është tmerrësisht i marrë. - Mjaft!... Gabime që njerëzit më pëshpërisin, magji, parfume, falsifikime, muzikë fëmijërore. - Dhe të mendosh se unë posedoj të vërtetën, se shoh drejtësi: Kam një gjykim të shëndoshë dhe të prerë, jam gati për përsosmëri... Mburrje. - Lëkura e kokës sime po thahet. Mëshirë! Zot, kam frikë. Kam etje, kaq etje! Ah! fëmijëria, bari, shiu, liqeni mbi gurë, drita e hënës kur kambanorja binte dymbëdhjetë... djalli është në kambanore, në këtë orë. Mari! Virgjëreshë e Shenjtë!... - Tmerri i budallallëkut tim.

Atje, a nuk janë shpirtrat e ndershëm, që më dëshirojnë të mirën... Ejani... Kam një jastëk mbi gojë, ata nuk më dëgjojnë, janë fantazma. Dhe pastaj, askush nuk mendon kurrë për tjetrin. Mos u afroni. Ndjej erë djegieje, kjo është e sigurt.

Halucinacionet janë të panumërta. Vërtet, kjo është ajo që kam pasur gjithmonë: s’ka më besim në histori, harresën e parimeve. Do të hesht për këtë: poetët dhe vizionarët do të ishin xhelozë. Jam një mijë herë më i pasuri, le të jemi koprrac si deti.

Oh, kjo! Ora e jetës u ndal pak më parë. Unë nuk jam më në botë. - Teologjia është serioze, ferri është sigurisht poshtë - dhe parajsa sipër. - Ekstazë, makth, gjumë në një fole flakësh.

Vetëm djallëzi ka në adressë të katundit... Satani, Ferdinandi, vrapon me farat e egra... Jezusi ecë mbi ferrat vjollcë, pa i kërrusur ato... Jezusi ecte mbi ujërat e tërbuara. Fanari na e tregoi atë në këmbë, i bardhë me gërsheta kafe, anash një vale smeraldi...

Do t’i zgjoj të gjitha misteret: misteret fetare ose natyrore, vdekjen, lindjen, të ardhmen, të kaluarën, kozmogoninë, hiçin. Unë jam një mjeshtër i fantazmagorisë.

Dëgjoni!...

Unë kam të gjitha talentet! – Këtu nuk është askush dhe është dikush: nuk do të doja ta përhap thesarin tim.

 - A duan këngë zezake, valle houri? A duan që unë të zhdukem, të zhytem në kërkim të unazës? A duan? Do të bëj ar, ilaçe.

Më besoni, pra, besimi ngushëllon, udhëzon, shëron. Ejani të gjithë, - madje edhe fëmijë të vegjël, - le t'ju ngushëlloj, le të përhapë dikush për ju zemrën e vet, - zemrën e mrekullueshme! – Burra të varfër, punëtorë! Unë nuk kërkoj lutje; vetëm me besimin tuaj, do të jem i lumtur. - Dhe le të mendojmë në mua. Kjo më bën pak të pendohem për botën. Jam me fat që nuk vuaj më shumë. Jeta ime nuk qe gjë tjetër veçse një çmenduri e ëmbël, është për keqardhje.

Bah! Le t’i bëjmë të gjitha grimasat e imagjinueshme.

Definitivishte jemi jashtë kësaj bote. Asnjë zë. Takti im është zhdukur. Ah! kështjella ime, Saksonia ime, pylli im me shelgje. Mbrëmjet, mëngjeset, netët, ditët... A jam i lodhur!

Duhet të kisha ferrin tim për zemërim, ferrin tim për mburrje, - dhe ferrin e përkëdheljes; një koncert ferresh.

Po vdes nga lodhja. Ky është varri, po shkoj te krimbat, tmerri i tmerrit! Satan, mashtrues, ti do të më tretësh me magjitë e tua. Kërkoj. Kërkoj ! një goditje piruni, një pikë zjarri. Ah! për tu ringjallur! Të hedhim sytë mbi deformimet tona. Dhe ky helm, kjo puthje një mijë herë e mallkuar! Dobësia ime, mizoria e botës! Zoti im, mëshirë, më fshihni, po qëndroj shumë keq! - Jam fshehur dhe nuk jam ai.

         Është  ky zjarri që ngrihet me të mallkuarin e tij.

___________

DELIRIUMET

I

VIRGJËRESHA E ÇMENDUR

___

BASKËSHORTI I FERRIT

Le të dëgjojmë rrëfimin e një bashkjetuesi të ferrit:

O Bashkëshort hyjnor, Zoti im, mos e refuzoni rrëfimin e shërbëtores suaj më të mërzitur. Jam e humbur. Jam e dehur. Jam e papastër. Çfarë jete!

Më fal, Zot hyjnor, më fal! Ah! më fal! Vetëm lot! Dhe edhe vetëm lot më vonë, shpresoj!"

Më vonë, do ta njoh Bashkëshortin hyjnor! Unë linda e nënshtruar ndaj Tij. - Tjetri mund të më mundë tani!

"Tani, jam në fund të botës! Oj miket e mia!... jo, jo miket e mia... Kurrë deliriume apo tortura të ngjshme... A është kjo, budallallëk!

Ah! unë vuaj, bërtas. Unë me të vërtetë vuaj. Megjithatë, gjithçka më lejohet, e ngarkuar me përbuzjen e zemrave më të përbuzshme."

Më në fund, le ta zbulojmë këtë sekret, edhe nëse e përsërisim edhe njëzet herë tjera - aq të mërzitshme, aq të parëndësishme!

Unë jam skllave e Burrit të skëterrës, ai që i humbi virgjëreshat çmendura. Ky është vërtet ai djalli. Ky nuk është hije, nuk është fantazmë. Por unë, që kam humbur urtinë, që jam e mallkuar dhe e vdekur për botën, - ata nuk do të më mbysin! - Si t’ua përshkruaj atë! As nuk di të flas më. Jam në zi, po qaj, kam frikë. Pak freski, Zot, nëse doni, nëse vërtet doni!

Unë jam e ve... - Isha  e ve... - por po, dikur isha shumë serioze, dhe nuk isha  lindur për t'u bërë skelet!... - Ai ishte pothuajse fëmi... Delikatesat e tij misterioze më kishin bërë për vete. Harrova tërë detyrën time njerëzore për ta ndjekur. Çfarë jete! Jeta e vërtetë mungon. Ne nuk jemi në botë. Unë e di ku shkon ai, duhet. Dhe shpesh ai zemërohet me mua, unë, shpirti i gjorë. Djalli! - ai është Djall, e dini, ai nuk është njeri.

         Ai thotë: "Nuk i dua gratë. Dashuria duhet të rishpiket, ne e dimë këtë. Ato mund të duan vetëm një pozicion të siguruar. Pozicioni i fituar, zemra dhe bukuria lihen mënjanë: mbetet vetëm përbuzja e ftohtë, ushqimi i martesës, sot. Ose shoh gra, me shenja lumturie, të cilat mund t'i kisha bërë shoqe të mira, të përpira para së gjithash nga egërsira aq të ndjeshme si turra zjarri..."

E dëgjoj, duke bërë  nga turpi lavdi, nga mizoria një joshje. "Unë jam nga një racë e largët: etërit e mi ishin skandinavë: ata shponin brinjët, ua pinin gjakun." - Do të prehem në gjithë trupin, do të bëj tatuazhe, dua të bëhem i shëmtuar si një mongol: do ta shohësh, do të bërtas nëpër rrugë. Dua të çmendem fare nga tërbimi. Mos mi trego kurrë stoli ari, do të zvarritem dhe do të përpëlitem mbi qilim. Do të doja që pasuria ime të lyhet me gjak kudo. Kurrë nuk do të punoj..." Shumë netë, demoni i tij meqë më kapte, ne rrotulloheshim, unë luftoja me të! - Natëve, shpesh, i dehur, ai vendosej në rrugë ose në shtëpi, për të më trembur për vdekje. - "Do të më presin qafën me të vërtetë; do të jetë e neveritshme." Oh! ato ditë kur ai dëshiron të ecë me një ajër krimi!

Ndonjëherë ai flet, me një lloj dialekti të butë, për vdekjen që të bën të pendohesh, mbi të pafatët që me siguri ekzistojnë, për punën e mundimshme, për largimet që të copëtojnë zemrat. Në strofullat ku deheshim, ai qante ndërsa shikonte ata na rrethonin, bagëti mjerimi. Ai tërhiqte pijanecët në rrugët e errëta. Kishte mëshirë për një nëne të keqe për fëmijët e vegjël. - Ai shkonte në katekizëm me mirësinë e një vajze të vogël. - Ai bënte sikur ishte i ndriçuar nga çdo gjë: biznes, art, mjekësi. - E ndoqja, duhet!

Shihja të gjitha dekoret me të cilat, në mendjen e tij, e rrethonte veten; rroba, çarçafë, mobilje: i huazoja armë, një figurë tjetër. Shihja gjithçka që e prekte, pasi ai do të kishte dashur ta krijonte vetë për veten e tij. Kur ai më dukej se kishte një mendje inerte, unë e ndiqja vetë në veprime të çuditshme dhe të ndërlikuara, larg, të mira apo të këqija: isha e sigurt se nuk do të hyja kurrë në botën e tij. Pranë trupit të tij të dashur në gjumë, e shikoja me orë të tëra natën, duke kërkuar pse ai donte kaq shumë të ikte nga realiteti.  Kurrë njeri nuk pati  një dëshirë të tillë. E njihja, - pa u friksuar për të, - se ai mund të ishte një rrezik serioz në shoqëri. Ndoshta ai ka sekrete për të ndryshuar jetën? Jo, ai vetëm po i kërkon ato, i përgjigjesha vetes. Shkurt, bëmirësia e tij është  magjepsje dhe unë jam e burgosura e tij. Asnjë shpirt tjetër nuk do të kishte forcë të mjaftueshme - forcë dëshpërimi! - për ta duruar atë - për t'u mbrojtur dhe dashur prej tij. Përveç kësaj, nuk mund ta imagjinoja atë me një shpirt tjetër: njeriu sheh Engjëllin e vet, kurrë Engjëllin e tjetrit - besoj. Isha në shpirtin e tij si në një pallat të cilin a kanë zbrazur për të mos parë një person aq pak fisnik sa ju: kjo është e tëra. Mjerisht! Varesha shumë  prej tij. Por çfarë donte ai me ekzistencën time të mërzitshme dhe frikacake? Nuk do të ma kthente me më të mirë nëse nuk do të më vriste! E zhgënjyer keqas, ndonjëherë i thoja: "Të kuptoj." Ai ngriste supet. Kështu, pikëllimi im duke u ripërtërirë pandalur, dhe u gjetur më e shmangur nga  sytë e tij, - si te të gjithë sytë që do të donin të më fiksonin, nëse nuk do të isha e dënuar përgjithmonë me harresë nga të gjithë! - isha gjithnjë e më e etur për mirësinë e tij. Me puthjet dhe përqafimet e tij miqësore, ishte vërtet një qiell, një qiell i errët, ku hyra dhe ku do të doja të lihesha, e varfër, e shurdhër, memece, e verbër. Tashmë po mësohesha me të.Unë shihja në ne si dy fëmijë të mirë, të lirë të shetisnim në Parajsën e trishtimit. Ishim në harmoni. Të prekur thellë, punonim së bashku. Por, pas një përkëdheljeje depërtuese, ai thoshte: "Kështu, kjo do të duket qesharake, kur unë të mos jem më këtu, ajo nëpër të cilën ke kaluar.

Kur të mos i kesh më krahët e mi rreth qafës, as zemrën time ku të pushosh, as këtë gojë mbi sytë e tu. Sepse një ditë do të më duhet të iki shumë larg. Pastaj duhet t'i ndihmoj të tjerë: është detyra ime. Edhe pse është pak e shijshme... , shpirt i dashur... " Menjëherë parandjeva veten, të mposhtur nga marramendja, të nxituar në hijen më të tmerrshme: vdekjen. E bëra të më premtonte se nuk do të më braktiste. E bëri njëzet herë, këtë premtim të dashnorit. Ishte po aq e kotë sa unë t'i thoja: "Të kuptoj."

         Ah! Nuk kam qenë kurrë xheloze për të. Ai nuk do të më lërë, mendoj. Çfarë do të bëhet me të? Ai nuk ka asnjë të njohur; ai nuk do të punojë kurrë. Ai dëshiron të jetojë si një somnambul. A do t’i jepnin atij të drejtë vetëm mirësia dhe bamirësia e tij në botën reale? Ndonjë çast, harroj keqardhjen në të cilën kam rënë: ai do të më bëjë të fortë, do të udhëtojmë, do të gjuajmë në shkretëtira, do të flemë në kalldrëme qytetesh të panjohura, pa përkujdesje, pa dënime. Ose do të zgjohem dhe ligjet e zakonet do të kenë ndryshuar, - falë pushtetit të tij magjik, - bota, duke mbetur e njëjtë, do të më lërë në dëshirat, gëzimet dhe moskokëçarjen time. Oh! jeta e aventurës që ekziston në librat për fëmijë, për të më shpërblyer, kam vuajtur kaq shumë, a do të ma japësh atë? Ai nuk mundet. Nuk e di idealin e tij. Më tha se ka keqardhje, shpresa: kjo nuk duhet të më interesojë. A flet ai me Zotin? Ndoshta do të duhej t’i drejtohem Zotit. Jam në thellësitë e humnerës dhe nuk di më si të lutem. "Po të mi  shpjegonte hidhërimet e tij, a do t'i kuptoja ato më shumë sesa talljet e tij? Ai më sulmon, kalon orë të tëra duke më bërë të turpërohem për gjithçka që më ka prekur në botë, dhe indinjohet nëse unë qaj." E sheh ti këtë djalë të ri elegant, duke hyrë në shtëpinë e bukur dhe të qetë: ai quhet Duval, Dufour, Armand, Maurice, çka di unë? Një grua është përkushtuar të dojë këtë idiot të lig: ajo ka vdekur, ajo është me siguri një shenjtore në qiell, tash. Do të më bësh të vdes ashtu siç e bëri atë grua të vdesë. Ky është fati ynë, zemrat bamirëse... » Mjerisht! Ai kishte ditë kur të gjithë burrat që vepronin i dukeshin lodra të iluzioneve groteske: ai qeshte tmerrëshëm, gjatëkohë. - Pastaj ai i kthehej mënyrat e tij të një nëne të re, të një motre të dashur. Nëse ishte më pak i egër, do të shpëtonim! Por butësia e tij gjithashtu është vdekjeprurëse. Unë i nënshtrohem atij. - Ah! Jam e çmendur!

"Ndoshta një ditë ai do të zhduket mrekullueshëm; por duhet ta di, nëse ai duhet të ngjitet në parajsë, që të mund të shoh pak nga ngritja në qiell të dashnorit tim!"

Një familje e çuditshme!

_____________

DELIRIUMET

II

ALKIMIA E FJALËS

Imja. Historia e njërës prej marrëzive të mia.

Që moti mburresha se zotëroja të gjitha peizazhet e mundshme dhe më dukeshin të papërfillshëm të famshmit e pikturës dhe poezisë moderne.

Më pëlqenin pikturat budallaqe, mbi dyer, dekoret, pëlhurat akrobatësh, mbishkrimet, ndriçimet popullore; letërsia e demoduar, latinishtja kishtare, librat erotikë pa drejtshkrim, romanet e gjysheve tona, përrallat, librat e vegjël të fëmijërisë, operat e vjetra, refrenet qesharakë, ritmet naive.

Ëndërroja kryqëzata, udhëtime zbulimi për të cilat nuk ka raportime, republika pa histori, luftëra fetare të shtypura, revolucione morale, zhvendosje racash dhe kontinentesh: besoja në të gjitha magjitë.

Shpikja ngjyrën e zanoreve! - A e zezë, E e bardhë, I e kuqe, O blu, U e gjelbër. - Rregulloja formën dhe lëvizjen e secilës bashkëtingëllore dhe, me ritme instiktive, lavdëroja veten të kem shpikur një folje poetike të qasëshme, një ditë a një tjetër, në çdo kuptim. E rezervova përkthimin. Fillimisht ishte një studim. Shkrova heshtje, netë, shënova të pashprehshmen, caktova marramendjet.

__________

Larg zogjve, kopeve, grave të fshatit,

         Çfarë pija unë, i gjunjë në këtë fier

          I rrethuar nga drunj të butë lajt

 Në një mjegull të ngrohtë e të gjelbër pasditeje?

Çfarë mund të pija në këtë Oazë të re,

- Vidha pa pagure, bar pa lule, qiell i mbuluar me re! - Të pi

nga këto enë të verdha, larg kasollës sime të Dashur? Pak

liker të artë që të bën të djersitesh.

Bëja një tabelë hanesh plot me lugë,

- Një stuhi erdhi të ndjek qiellin. Në mbrëmje

Uji nga pyjet humbej në rërat e virgjëra,

Era e Zotit hidhte kube akulli në pellgje;

Duke qarë, shihja ar - dhe s’ munda të pi. –

_____________

Në orën katër të mëngjesit, në verë,

Gjumi i dashurisë zgjat

 ende. Poshtë pemëve

 avullohet aroma e mbrëmjes së festuar.

Atje, në kantierin e tyre të madh

Në diellin e Hespérides,

Tashmë ziejnë- me mëngë këmishe.

Marangozët.

Në Shkretëtirat e tyre me myshk, të qeta,

Ata përgatisin panelet e çmuara

Ku qyteti do të Pikturojë

qiej të rremë.

         O, për këta Punëtorë sharmant

         Nënshtetas të një mbreti të Babilonisë,

Venusi! braktisë për një çast të Dashuruarit të Cilit

shpirti i është nën kurorë.

Oj Mbretëresha e Barinjve,

Sillu raki punëtorëve,

Forca e tyre qoftë në paqe Në

 pritje të banjës së tyre në det në mesditë.

_____________

Vjetërsia poetike kishte një hise të madhe në alkiminë time të fjalës.

U mësova me halucinacionin e thjeshtë: shuumë sinqerisht, shihja një xhami në vend të një fabrike, një shkollë daullesh bërë nga engjëjt, karroca nëpër rrugët e qiellit, një sallon në fund të një liqeni; përbindëshat, misteret; një titull kënge popullore satirike ngjalli tmerre para meje!

         Pastaj i shpjegova sofizmat e mia magjike me halucinacione fjalësh!

Përfundova së kuptuari si të shenjtë çrregullimin e mendjes sime. Isha djerrakohës, pre e një etheje të rëndë: kisha zili lumturinë e kafshëve, - vemjet, të cilat përfaqësojnë pafajësinë e limbës, gjumin e virgjërisë!

Temperamenti im acarohej. Po i thoja lamtumirë botës në llojet e romancave:

KËNGA E KULLËS MË TË LARTË

Le të vijë, le të vijë,

Koha në të cilën dashurohemi.

Kam duruar aq

Sa që harroj përgjithmonë.

Frikat dhe vuajtjet

Kanë shkuar në qiej.

Dhe etja e dëmshme

Errëson venat e mia.

Le të vijë, le të vijë,

Koha në të cilën dashurohemi.

           Si livadhi

Dorëzuar harresës,

I rritur dhe lulëzuar

Me temjanë dhe egjër,

Nën gumëzhimën e egër

         Të mizave të ndyra.

Le të vijë, le të vijë,

Koha në të cilën dashurohemi.

E doja shkretëtirën, pemishtet e djegura, dyqanet e zbehta, pijet e vakëta.  Zvarritesha nëpër rrugicat e qelbura dhe, me sy të mbyllur, i ipesha diellit, perëndisë së zjarrit.

"Gjeneral, nëse ka mbetur ndonjë top i vjetër në fortifikatat tua të rrënuara, na bombardo me blloqe dheu të thatë. Në pasqyrat e dyqaneve plot shkëlqim! në sallone! Bëje qytetin të hajë pluhurin e vet. Oksido ullukët. Mbushi  budoaret me pluhur rubini ndezës..."

Oh! mushkonja e dehur në urinuarin e hanit, e dashuruar në lavrën e tokës, dhe të cilën e tretë një rreze dielli!

URIA

Nëse kam shije, mezi është

Përveç dheut dhe gurëve.

Unë drekoj gjithmonë me ajër,

Me shkëmb, me qymyr, me hekur.

Uritë e mia, kthehuni. Kullotni, uri,

Livadhin i tingujve.

Tërhiqni helmin e gëzuar

Të barërave të këqija.

Ha guralecët që i thejnë,

Gurët e vjetër të kishave; Gualecët

nga përmbytjet e lashta,

Bukën e mbjellë në luginat gri.

_________

Ujku ulërinte nën gjethe,

Duke pështyrë puplat e bukura

Të  vaktit të tij prej shpendësh:

Ashtu si ai unë konsumohem.

Sallatat, frutat

Presin vetëm vjeljen;

Por merimanga e gardhit

Ha vetëm vjollca.

Të flej! Të ziej

Në altarët e Solomonit.

Lëngu rrjedh mbi ndryshkun

Dhe përzihet me Kidronin.

Më në fund, o lumturi, o arsye, e largova nga qielli kaltërsinë, që është e zezë, dhe jetova, shkëndijë të artë të dritës natyrë.

         Me gëzim, mora një shprehje qesharake dhe të hutuar sa më e mundshme:

Ajo u gjet!

Çka? Përjetësia

Është deti i përzier Me

diellin.

Shpirti im i përjetshëm,

Vështro zotimin tënd

Pavarësisht natës së vetmuar

Dhe ditës në flakë.

Pra çlirohu

Nga votat njerëzore,

Nga impulset e zakonshme!

votat sipas...

- Kurrë shpresë.

Pa shpresë.

Shkencë dhe durim,

Tortura është e sigurt.

S’ka të nesërme,

Prush sateni,

Afshi yt

Është detyra.

Ajo u gjet!

- Çka? - Përjetësia. Është

deti i përzier Me diellin.

______________

U bëra një operë e mrekullueshme: pashë se të gjitha qeniet kanë një fatalitet lumturie: veprimi nuk është jetë, por një mënyrë për të humbur pak forcë, një nervozizëm. Etika është dobësia e trurit. Në çdo qenie, disa jetë të tjera dukeshin se më takojnë. Ky zotëri nuk e di çfarë bën: është një engjëll. Kjo familje është një kasolle qensh. Përpara disa burrave, fola me zë të lartë me një moment nga njëra prej jetëve të tyre të mëparshme. - Kështu, unë e desha një derr.

Asnjëri nga sofizmat e çmendurisë - çmendurisë që e mbyllin - nuk është harruar nga unë: mund t'i përsëris të gjitha, unë e kam sistemin.

Shëndeti im qe kërcënuar. Terrori po vinte. Më bija në gjumi disaditësh, dhe, i  zgjuar, vazhdoja të shoh ëndrrat më të trishtueshme. Isha i pjekur për vdekjen, dhe nëpërmjet një rruge rreziqesh dobësia ime më çonte në skajet e botës dhe në Cimmérie, vendi e hijes dhe e vorbullave. M’u desht të udhëtoj, për të shpërqendruar magjitë e mbledhura në trurin tim. Mbi detin, të cilin e desha sikur të më kishte larë nga një njollë, pashë të ngrihej kryqi ngushëllues. Isha mallkuar nga ylberi. Lumturia ishte fataliteti im, pendimi im, krimbi im: jeta ime do të ishte gjithmonë shumë e madhe për t'iu kushtuar forcës dhe bukurisë.

Lumturi! Dhëmbi i saj, i ëmbël për vdekje, më paralajmëroi që në këndimin e gjelit, -ad matutinum, në Christus venit, - në qytetet më të errëta:

O stina, o kështjella!

     Cili shpirt është pa të meta?

       Unë kam bërë studimin magjik Të

       lumturisë, të cilës askush nuk i shpëton.

   Lëvduar atij, çdo herë

        Këndoftë gjeli gal.

        Ah! Nuk do të kem më ëndje:

        Ai ka marrë kontrollin e jetës sime.

         Kjo magji mori shpirt dhe trup Dhe

          shpërndarë përpjekjet.

O stina, o kështjella!

         Ora e ikjes të tij, mjerisht!

         Do të jetë ora e vdekjes.

O stinë, o kështjella!

____________

Kjo ka dodhur. Sot di si ta përshëndes bukurinë.

E PAMUNDURA

Ah! kjo jetë e fëmijërisë sime, rruga kryesore në të gjitha motet, mbinatyrshëm e kthjellët, më e jointeresxhi se lypësi më i mirë, krenar që nuk kisha as atdhe as miq, çfarë marrëzie ishte. - Dhe unë vetëm sapo e vë re!

         - Kisha të drejtë që i përçmoj këta burra që nuk do të humbnin mundësinë e një përkëdheljeje, parazitë të pastërtisë dhe shëndetit të grave tona, sot kur ato janë kaq pak dakord me ne.

         Kam pasur të drejtë në të gjitha përbuzjet e mia: meqë unë iki!

Unë iki!

Unë shpjegohem.

Edhe dje psherëtisja: "Qiell! a jemi mjaft prej nesh të mallkuar në tokë! Kam kaluar kaq shumë kohë në trupën e tyre! I njoh të gjithë. Ne gjithmonë e njohim njëri-tjetrin; e neverisim njëri-tjetrin. Bamirësia është e panjohur për ne. Por ne jemi të sjellshëm; marrëdhëniet tona me botën janë shumë të konvenueshme." A është kjo e  çuditshme? njerëzit! tregtarët, naivët! - Ne nuk jemi të çnderuar. - Por të zgjedhurit, si do të na pranonin? Por ka njerëz që janë keqdashës dhe të gëzuar, të zgjedhur të rremë, meqenëse na duhet guxim ose përulësi për t'ju afruar atyre. Ata janë të vetmit të zgjedhur. Ata nuk janë bekues !

Me të gjetur dy grimca arsye - kalon shpejt! -  shoh që shqetësimet e mia vijnë nga mosimagjinimi që jemi në Perëndim. Kënetat Perëndimore! Jo se besoj se drita e ndryshuar, forma e shteruar, lëvizja e humbur... Epo! ja që mendja ime dëshiron absolutisht të marrë mbi vete të gjitha zhvillimet mizore që mendja ka pësuar që nga fundi i Orientit...

Mendja ime mbanë mëri!

… Dy grimcat e mia të arsyes kanë mbaruar ! - Shpirti është autoritet, ai do që unë të jem në Perëndim. Do të më duhej ta heshtë atë për të përfunduar siç doja.

I dërgoja djallit pëllëmbët e martirëve, rrezet e artit, krenarinë e shpikësve, zellin e plaçkitësve; u ktheva në Lindje dhe te mençuria e parë dhe e përjetshme. -Duket se është një ëndërr e një plogështie të vrazhdë!

Megjithatë, pak mendoja për qejfin e shpëtimit nga vuajtjet moderne. Nuk e kisha vënë re fare mençurinë bastarde të Kuranit. -Po a nuk ka një torturë të vërtetë në atë që, që nga kjo deklaratë e shkencës, krishterimi, njeriu luan me veten, ia vërteton vetes të dukshmen, mbushet me kënaqësinë e përsëritjes së këtyre provave dhe jeton vetëm kështu! Torturë delikate dhe qesharake; burimi i rrëmujave të mia shpirtërore. Natyra mund të jetë e bezdisur, ndoshta! Z. Prudhomme lindi me Krishtin.

A nuk është kjo sepse kultivojmë mjegull! Ne hamë ethe me perimet tona të ujshme. Dhe dehje! dhe duhan! dhe injorancë! dhe vetmohimet! - E gjithë kjo a është mjaft larg mençurisë së Orientit, atdheut primitiv? Pse është një botë moderne, nëse shpiken helme të tilla!

Njerëzit e kishës do të thonë: Kjo është e kuptueshme. Por ju doni të flisni për Edenin. Asgjë për ju në historinë e popujve lindjorë.- Është e vërtetë; për Edenin po mendoja! Çka don të thotë për ëndrrën time, kjo pastërti e racave të lashta!

Filozofët: Bota nuk ka moshë. Njerëzimi thjesht lëviz. Ju jeni në Perëndim, por të lirë të jetoni në Lindjen tuaj, sado e lashtë që mund të ju duhet të jetë - dhe të jetoni mirë atje. Mos u mposhtni. Filozofë, ju jeni nga Perëndimi juaj.

Mendja ime, ki kujdes. Asnjë përpjekje e dhunshme për shpëtim. Praktikë! - Ah! Shkenca nuk ecë aq shpejt sa duhet për ne!

- Por vë re që mendja ime po fle.

Po të ishte ai gjithmonë zgjuar që nga ky moment, ne shpejt do të ishim te e vërteta, e cila ndoshta na rrethon me engjëjt e saj duke qarë!...- Nëse do të kishte qenë zgjuar deri në këtë moment, kjo është sepse unë nuk do t'i isha dorëzuar instinkteve të dëmshme, në një epokë të lashtë!... - Po të kishte qenë ai gjithmonë  mirë i zgjuar, unë do të lundroja me mençuri të plotë!...

         O pastërti! Pastërti!

Ky është minuti i zgjimit që më dha vizionin e pastërtisë! - Nëpërmjet shpirtit njeriu shkon te Zoti!

 Fatkeqësi zemërthyese!

RRUFEJA

Puna njerëzore! është shpërthimi që ndriçon humnerën time herë pas here.

"Asgjë nuk është kotësi; drejt shkencës dhe përpara!" bërtet Eklesiastiu modern, domethënë Gjithkush.

E megjithatë, kufomat e të ligjve dhe dembelëve bien mbi zemrat e të tjerëve... Ah! shpejt, pak më shpejt; atje, përtej natës, ato shpërblimet e ardhshme, të përjetshme... a u shpëtojmë atyre?...

- Çka mund të bëj për të? E di punën; dhe shkenca është shumë e ngadaltë. Se lutja galopon dhe drita gjëmon... po e shoh mirë. Është tepër e thjeshtë dhe është shumë vapë; do të ia dalin edhe pa mua. Unë kam detyrën time, do të jem krenar për këtë si shumë të tjerë, duke e lënë mënjanë. Jeta ime është shteruar. Hajde! le të bëjmë sikur jemi dembelë, o mëshirë! Dhe ne do të ekzistojmë duke u argëtuar, duke ëndërruar dashuri monstruoze dhe universe fantastike, duke u ankuar dhe grindur për pamjet e botës, akrobat, lypës, artist, bandit, - prift! Në shtratin tim të spitalit, aroma e temjanit më erdhi përsëri, aq e fuqishme; rojtarë të erëzave të shenjta, rrëfyes, martir...

Atje mu kujtua edukimi im i ndyrë i fëmijërisë. E çka pra!... Shkoj te njëzetat vittet e mia, nëse të tjerët shkojnë në njëzet vjet...

Jo! Jo! tash revoltohem kundër vdekjes! Puna duket shumë e lehtë për mburrjen time: tradhtia ime ndaj botës do të ishte një ndëshkim shumë i shkurtër. Në momentin e fundit, do të sulmoja djathtas, majtas...

         Pra, - oh! - i dashur shpirt i shkretë, përjetësia,a nuk do ishte e humbur për ne !

MËNGJESI

A nuk pata dikur një rini të mrekullueshme, heroike dhe përrallore, për ta shkruar në fletë ari, - shumë fat! Me çfarë krimi, me çfarë gabimi, e kam merituar dobësinë time të tanishme? Ju që pretendoni se kafshët qajnë nga pikëllimi, se të sëmurët dëshpërohen, se të vdekurit ëndërrojnë keq, përpiquni të tregoni për rënien dhe gjumin tim. Unë, unë nuk mund ta shpjegoj veten më shumë sesa lypësi me lutjet e tij të vazhdueshme Ati dhe Ave Maria. Nuk di të flas më!

         Megjithatë, sot besoj të kem mbaruar lidhjen me ferrin tim. Ishte me të vërtetë ferri; i moçmi, ai të cilit i hapi portat biri i njeriut.

Nga e njëjta shkretëtirë, në të njëjtën natë, sytë e mi gjithmonë të lodhur zgjohen drejt yllit të argjendtë, gjithëmonë pa lëvizur Mbretërit e jetës, tri magjitë, zemrën, shpirtin, frymën që lëvizin. Kur do të shkojmë, përtej brigjeve dhe maleve, për të përshëndetur lindjen e punës së re, mençurisë e re, ikjen e tiranëve dhe demonëve, fundin e bestytnisë, për të adhuruar - të parët! - Krishtlindje në tokë!

Kënga e qiejve, marshi i popujve! Skllevër, mos të mallkojmë jetën.

LAMTUMIRË

Vjeshtë, tashmë! - Por përse të pendohemi për një diell të përjetshëm, nëse jemi të përkushtuar ndaj zbulimit të qartësisë hyjnore, - larg njerëzve që vdesin gjatë stinëve. Vjeshta. Varka jonë, lart në mjegullat e palëvizshme, kthehet drejt portit të mjerimit, qytetit gjigant me një qiell njollash zjarri dhe balte. Ah! rrobat e kalbura, buka e lagur nga shiu, dehja, mijëra dashuritë që më kryqëzuan! Nuk do të mbarojë kurrë kjo goule[2] mbretëresha e miliona shpirtrave dhe trupave të vdekur dhe që do të gjykohen. E shoh veten përsëri, me lëkurën e gërryer nga balta dhe murtaja, flokët dhe sqetullat e mia plot krimba  dhe krimba edhe më të mëdhenj në zemër, të shtrirë midis të panjohurve të pamoshë, të pa ndjenja... Mund të kisha vdekur aty... Përkujtim i tmerrshëm! E urrej mjerimin.

         Dhe tmerrohem nga dimri sepse është stina e rehatisë!

- Ndonjëherë shoh në qiell plazhe të pafundme të mbuluara me kombe të bardha të gëzueshme. Një anije e madhe prej ari, sipër meje, valëvit flamujt e saj shumëngjyrësh në flladin e mëngjesit. Unë kam krijuar të gjitha festat, të gjitha triumfet, të gjitha dramat. Jam përpjekur të shpik lule të reja, yje të rinj, trupa të ri, gjuhë të reja. Kam menduar se kisha fituar fuqi mbinatyrore. Epo! duhet ta varros imagjinatën dhe kujtimet e mia! Një lavdi e bukur prej artisti dhe rrëfimtari më është hequr!

Unë! unë, që e quaja veten magjistar ose engjëll, i liruar nga çdo moral, jam kthyer në tokë, me  një detyrë për të kërkuar, dhe realitetin e ashpër për ta përqafuar! Fshatar!

         A jam i mashtruar? bamirësia a do të ishte motra e vdekjes, për mua?

Më në fund, do të kërkoj falje që jam ushqyer me gënjeshtra. Dhe le të shkojmë. Por asnjë dorë miqësore! dhe ku të gjej ndihmë?

Po, ora e re është të paktën shumë e ashpër. Sepse mund të them se fitorja është e imja: kërcëllimi i dhëmbëve, fishkëllima e zjarrit, psherëtimat e ndyra moderohen. Të gjitha kujtimet e ndyra zbehen. Edhe keqardhjet e mia të fundit zhduken, - xhelozitë për lypësit, banditët, miqtë e vdekjes, njerëzit e prapambetur të të gjitha llojeve. - I mallkuar, nëse hakmerrem!

Duhet qenë absolutisht modern.

Aspak himne: mbaje hapin e fituar. Natë e vështirë! gjaku i tharë më avullon në fytyrë dhe nuk kam asgjë pas meje përveç kësaj kaçubeje të tmerrshme!... Lufta shpirtërore është po aq brutale sa beteja e burrave; por vizioni i drejtësisë është kënaqësia vetëm e Perëndisë.

Megjithatë, është vigjilie. Le të pranojmë të gjitha vërshimet e fuqisë dhe butësisë së vërtetë. Dhe në agim, të armatosur me durim të zjarrtë, do të hyjmë në qytetet e mrekullueshme.

Për çka po flisja, për dorë miqësore! Një avantazh i mirë është se mund të qesh me dashuritë e vjetra gënjeshtare dhe t’i  godas me turp ato çifte gënjeshtare, - e kam parë ferrin e grave atje; - dhe do të më lejohet të njoh të vërtetën në shpirt dhe në trup.

ATHENA                                        Prill-Gusht 1873

[1] Shtatë mëkatet vdekjeprurëse, të quajtura edhe shtatë veset vdekjeprurëse, janë një klasifikim i mëkateve në traditën e krishterë. Ato janë krenaria, lakmia, epshi, zilia, grykësia, zemërimi dhe përtacia. Këto mëkate konsiderohen vdekjeprurëse sepse besohet se çojnë në mëkate të tjera.

[2] vampir femër (oriental)