Anjeza Musollari: Nga Anija "Vlora" te Shpresat e Realizuara.

Një Rrugëtim i Shqiptarëve drejt Lirisë dhe Integrimit

Historia e një populli nuk shkruhet vetëm nga datat e mëdha të shpallura me fanfarë, por edhe nga momentet kur dëshpërimi e shpresa përplasen me realitetin. Një nga këto momente për Shqipërinë ishte më 8 gusht 1991, kur anija tregtare “Vlora” u kthye në një simbol të gjallë të kërkimit të lirisë.

Mbi 20 mijë shqiptarë u gjendën në bordin e saj, jo për të lundruar, por për të ikur, për të shpëtuar nga rrënojat e një regjimi të rrëzuar, nga uria, izolimi dhe mungesa e të ardhmes.

Kjo ngjarje mbetet një nga eksodet më të mëdha dhe më të dhimbshme në historinë e Shqipërisë postkomuniste, dhe shërben sot si një kujtesë e fuqishme kolektive për një kohë të errët që nuk duhet harruar.

Të largohesh nga vendi yt nuk është kurrë një zgjedhje e lehtë. Por në gushtin e nxehtë të vitit 1991, kur Shqipëria sapo kishte dalë nga kthetrat e diktaturës komuniste, mijëra qytetarë zgjodhën të përballeshin me rrezikun e detit përballë rrënimit të jetës së përditshme.

Porti i Durrësit u kthye në një skenë kaotike, ku shqiptarët, të mbushur me ëndrra dhe frikë, hipnin me çdo mjet në anijen “Vlora”, që zakonisht transportonte mallra, por atë ditë transportoi shpresën e një kombi të tërë.

Në orën 19:00, “Vlora” u nis drejt brigjeve italiane, e mbushur përtej çdo kapaciteti, me njerëz që rrinin varur në skaje, në dritare, në çati. Ishte një udhëtim që zgjati një natë, por që për pasagjerët u ndje si një përjetësi, për shkak të mungesës së ujit, ushqimit dhe pasigurisë së plotë për të nesërmen.

Por Italia nuk priti si në mars të po atij viti. Në Bari nuk kishte përgatitje, nuk kishte strehë apo mirëseardhje. Udhëtarët e "Vlora"-s u përplasën me një realitet të ashpër: një stadium i tejmbushur, uri, dhe më pas, kthim mbrapsht. Disa u dërguan në Shqipëri me avionë ushtarakë, me zemrën copë dhe ëndrrat e vrara. Nga një "anije e shpresës", “Vlora” u kthye në një dëshmi të fortë të dhimbjes njerëzore dhe të nevojës për dinjitet.

Ngjarja e 8 gushtit 1991 është më shumë sesa një episod emigrimi. Është një gur themeli në ndërgjegjen historike të shqiptarëve, një simbol i fuqishëm i një populli që kërkonte lirinë me çdo kusht. Për Italinë, ishte një moment përballjeje me realitetin e emigracionit masiv. Sot, në portin e Barit, një skulpturë prej metali e cila përkujton atë ditë, si një “urë” mes dy brigjeve, mes dy popujve që u ndanë nga deti, por u bashkuan nga historia.

“Vlora” nuk ishte thjesht një anije. Ajo ishte dëshira për të nisur një jetë të re, për të jetuar dhe jo vetëm për të mbijetuar. Dhe kjo dëshirë, pavarësisht kthimit mbrapsht, nuk u shua kurrë. Përkundrazi, ajo i dha formë të ardhmes që shqiptarët nisën të ndërtonin, një jetë në liri.

Pasojat e drejtpërdrejta dhe fillimi i transformimit

Pas 8 gushtit 1991, emigracioni shqiptar mori përmasa masive dhe të qëndrueshme. Por ajo që e bën këtë periudhë unike është se nuk ishte thjesht një arratisje fizike, ishte një transformim mendor dhe shoqëror.

Hapja ndaj botës perëndimore solli përballje me vlera të reja demokratike, me sistemin kapitalist, dhe me mënyra të reja të jetesës. Emigrantët shqiptarë u bënë urë lidhëse mes Shqipërisë dhe Evropës, duke ndikuar në mentalitetin e familjeve që lanë pas dhe duke sjellë kapitale ekonomike, sociale dhe kulturore.

Vetëdija kolektive për rëndësinë e lirisë dhe të drejtave njerëzore u rrit ndjeshëm dhe u kthye në një motor ndryshimi.

Arritjet sot: Nga Shpresa në Realitet

Sot, më shumë se tri dekada pas asaj ngjarjeje, shqiptarët kanë arritur përparime të dukshme në disa fusha kyçe si: Integrimi në Evropë dhe Lëvizja e Lirë. Shqipëria ka firmosur marrëveshje të rëndësishme me BE-në dhe ndodhet në rrugën drejt integrimit të plotë. Lëvizja e lirë pa viza (nga 2010) ishte një moment simbolik që mbylli një cikël historik të izolimit.

Emigracioni si Forcë Ekonomike dhe Kulturore

Diaspora shqiptare në Itali, Gjermani, SHBA, Zvicër etje, është kthyer në një forcë që kontribuon në zhvillimin ekonomik përmes remitancave, investimeve dhe përvojës së sjellë nga jashtë.

Emigrantët janë integruar me sukses, duke arritur nivele të larta të edukimit, pjesëmarrjes politike dhe përfaqësimit në media e sport.

Shoqëria Shqiptare: Nga Mbijetesa në Ndërtim

Shqipëria ka bërë hapa përpara në ndërtimin e institucioneve demokratike, përkundër sfidave të vazhdueshme. Rinia shqiptare është më e lidhur me botën, më e arsimuar dhe më e ndërgjegjshme për të drejtat e saj.

8 Gushti – Jo Vetëm Kujtim, por Udhërrëfyes

Sot, skulptura metalike në portin e Barit nuk është vetëm një monument për të përkujtuar të kaluarën. Ajo është një urë simbolike mes së shkuarës dhe së ardhmes, një dëshmi që shqiptarët, përmes sakrificës dhe vendosmërisë, e kanë marrë fatin në duart e tyre.

Kjo ngjarje na kujton se: Liria nuk jepet, por fitohet me guxim.

Dinjiteti i një populli nuk shuhet kurrë, edhe në kushtet më ekstreme.

E ardhmja ndërtohet me memorie historike, por edhe me veprim konkret dhe përkushtim qytetar

Ngjarja e 8 gushtit të vitit 1991 është më shumë se një moment dramatik në historinë shqiptare. Ajo është themeli i një identiteti të ri kombëtar, një identitet që bazohet në kërkimin e lirisë, dinjitetit dhe progresit. Ajo ditë i dha formë rrugëtimit që shqiptarët vazhdojnë edhe sot: nga errësira e izolimit drejt dritës së një të ardhmeje evropiane.