Pema
Astrit Lulushi
Pema përkufizohet si një bimë që ka një kërcell ose trung të gjatë. Pra, është trungu që ndan pemët nga shkurret, lulet dhe bimët e tjera. Ka rreth tre trilion pemë në Tokë, që arrin në rreth 420 pemë për person. Pyjet mbulojnë rreth 30% të sipërfaqes së Tokës. Pema më e famshme në botë është Pema Bodhi, e vendosur në Bodh Gaya, Indi. Budistët besojnë se Pema Bodhi është vendi ku Buda mori ndriçimin. Pemët janë spermatofite ose bimë me farëra. Mund të duket e çuditshme, por organet seksuale të pemëve janë të dukshme - lulet e tyre. Protoshqipishtja *druwa, nga proto-indoevropianishtja *druh nga *dóru u bë dru. Krahasoni greqishten e vjetër drus me kuptimin pyll dhe Druid ishte prift që jetonte në pyll, magjistar ose falltar në fenë e lashtë; fjala është regjistruar për herë të parë nga mesi i shekullit të 16-të në burimet angleze dhe vjen nga latinishtja druidae, druides (drutë), nga galishtja, që lidhet me draoidh ‘tempull në pyll' . Sipas Plinit plak, dushku ishte pema e shenjtë e Druidëve, të cilët e prisnin atë ritualisht me një drapër të artë si pjesë e ceremonive të flijimit. Lidhja popullore e druidëve me pemët e lisit rrjedh kryesisht nga tregimi i Plinit. Përdorimi i Druidit për një anëtar të një grupi që pretendon se përfaqëson ose rrjedh nga kjo fe është regjistruar në fillim të shekullit të 18-të. Një pyll boreal është një pyll pishe në gjerësinë veriore që njihet shpesh me termin rus, taiga. Nuk ka pyje natyrore boreale në hemisferën jugore. Pemët e dushkut janë anëtarë të familjes së ahut. Me më shumë se 500 lloje, dushqet janë më të bollshme në Amerikën e Veriut: Meksika ka rreth 160 lloje dhe në SHBA rreth 90. Methuselah është emri i një peme pishe me qime në Kontenë Inyo, Kaliforni që besohet të jetë më e vjetra në botë treth 4,853 vjeç. Më shumë se gjysma e pyjeve të botës janë brenda kufijve të Rusisë, Kinës, Shteteve të Bashkuara, Brazilit dhe Kanadasë. Në të kundërt, shtetet sovrane të qytetit të Vatikanit, Monakos dhe Naurut nuk kanë pyje. Madhësia nuk është gjithçka. Edhe pse pemët priren të jenë më të mëdha se shkurret, kjo nuk është gjithmonë kështu. Dallimi kryesor është se shkurret nuk kanë një trung të vetëm. Rreth 15 miliardë pemë priten çdo vit në planet. Me ritmin aktual, do të duhen rreth 200 vjet për të prerë çdo pemë në planet. "Larja në pyll" është një formë e terapisë natyrore të shëndetit mendor ku një person thjesht kalon kohë në pyje. Aktiviteti është sanksionuar zyrtarisht nga qeveria japoneze, e cila e quan atë ‘shinrin-yoku’, rain forest, pylli i shiut përkufizohet si një pyll që ka një tendë të vazhdueshme, bimësi që varet nga nivelet e larta të lagështisë. Pyjet e shiut mund të jenë tropikale ose të buta. Sipas gjeologjisë, Toka është rreth 4.5 miliardë vjet e vjetër, por vetëm rreth 385 milion vjet më parë evoluan pemët e para të vërteta. Ju mund ta mendoni Australinë si pothuajse tërësisht shkretëtira dhe plazhe, por kjo është vetëm një pjesë e tablosë. Pyjet mbulojnë rreth 19% të sipërfaqes së tokës së Australisë. Një dru i vetëm pambuku mund të lëshojë 40 milionë fara në një sezon. Farat më pas mund të notojnë në ajër për ditë të tëra, shumë më gjatë se çdo lloj tjetër farë. Në mitologjinë norvegjeze/Vikinge, Ygg-drasil ishte emri i një peme gjigante të jetës. Ygg-drasil (druri i jetës) formoi trungun rreth të cilit bazoheshin botët e njerëzve, perëndive dhe gjigandëve. Mosha e të gjitha pemëve mund të përcaktohet duke parë unazat e tyre të rritjes përmes një seksioni kryq të trungjeve të tyre. Heqja e lëvores mund të deformojë unazat. Pylli më i famshëm i Brazilit është pylli i shiut i Amazonës, por nuk është i vetmi pyll i shquar në vend. Pylli i Atlantikut shtrihet përgjatë bregut lindor të Brazilit, duke u shtrirë në brendësi të Argjentinës dhe Paraguajit. Ekorajoni përfshin qytete të mëdha si Rio de Zhaneiro dhe Sao Paulo dhe është shtëpia e më shumë se 148 milionë njerëzve. Jo të gjithë anëtarët e familjes Arecaceae ose palmave janë pemë. Shumë palma janë në fakt shkurre dhe hardhi, por edhe palmat që konsiderohen si pemë, nuk kanë unaza pemësh. Pyjet e dafinës njihen për lagështi të lartë, por temperatura të buta. Ato gjenden në zona në të gjithë SHBA-në juglindore. Laurel, Misisipi është afër pyjeve të dafinës. Një pemë e vetme mund të thithë më shumë se 48 kilogramë dioksid karboni çdo vit dhe të lëshojë oksigjen përsëri në ajër. Kjo është arsyeja pse pemët janë të rëndësishme në zonat urbane. Aktori dhe ikona amerikane, Mr. T, zemëroi banorët e lagjes së tij luksoze Lake Forest, Illinois kur personalisht preu 100 pemë lisi në pronën e tij. Termi "xhungël" në përgjithësi i referohet pyjeve tropikale të shiut, gjë që është e çuditshme kur merret parasysh origjina e fjalës. Xhungla është fjalë sanskrite që do të thotë "tokë e thatë".
