Timo Merkuri: “Mezi u puthëm” – një puthje që s’tregohet me buzë, por me poezi

“Mezi u puthëm” – një puthje që s’tregohet me buzë, por me poezi

Si gjithmon befasues Fatmir Terziu. Dhe sot në poezinë “Mezi u puthëm”, nuk na rrëfen një puthje, por çuditërisht na e përfton atë përmes mjegullës së një realiteti të mbërthyer nga absurdi dhe zbrazëtia, ku ajo (puthja) është më shumë një luftë për të mbetur njerëzore sesa një akt dashurie.

Që në vargun hapës: "Mezi i puthëm. nën uniformën e detyrua" , lexuesi përballet me një univers të përmbysur: dashuria, ndjenja, afeksioni gjithçka është futur në kornizat e një “uniforme”, në një sistem që e përcakton edhe puthjen si akt të komanduar.Sigurisht që ky varg nuk flet për një moment zbori ushtarak, madje në mënyrën sesi shfaqet, vargu të lë pa frymë, sepse puthja, simboli më i pastër i afërsisë njerëzore, paraqitet si një veprim i ndaluar, i përvujtur, i mbuluar me censurë.Sigurisht që atëherë quhej gjest dhe veprim imoral të puthje në publik vajzën që doje, të fejuarën, nusen.

Poeti nuk e thotë drejt për drejt, por me një gjuhë të hidhur poetike, na bën të ndjejmë " mornicat e hiperbolës* ku gjithçka është e zmadhuar deri në grotesk: ndjenja e njeriut shndërrohet në një akt skenik, “zyrtar”, e jo më spontan. Puthja është një " shfaqje e huaj" larg çdo përjetimi të brendshëm, si një pjesë teatri ku aktorët luajnë ndjenjat që në fakt nuk mund t’i ndiejnë dot.

Një nga arritjet e veçanta të kësaj poezie është përplasja mes gjuhës së ngarkuar me figura të dendura dhe një realiteti të zbrazët, ku simboli i dashurisë është shndërruar në: " një motiv nën skenë", në një " vend pune" . Kjo metaforë godet thellë: dashuria e vërtetë është zhvendosur nga sfera e shpirtit në atë të detyrës, që funksionon si mekanizëm, jo si shpërthim ndjenje.

Nuk është rastësi që në mes të poezisë shfaqet një fletore, një hartim, një " bojë e gishtërinjve" që nuk shkruan më ndjenja, por "pompozitet" dhe që na kujton kohën kur hartimet i kushtoheshin detyrimisht partisë. Është një satirë e hollë dhe një elegji e trishtë për jetën që e ka zëvendësuar natyrën me formalitetin, afërsinë me letërsinë zyrtare.

Në këtë kuadër, përshkrimi se si " bija e gishtërinjve...mezi depërtonte, si gjarpëri nën rrogoz " është një pamje e shquar figurative: ndjenjat fshihen, zvarriten fshehurazi, dhe përpiqen të dalin përtej kontrollit, por gjithçka përmbyllet me " te të mbipopulluara në plazmë ebkafesë", një përfytyrim magjepsës i një trupi shoqëror të bllokuar, të lodhur, të shpërfytyruar.

Por si në çdo poezi të mirë, edhe këtu shfaqet një dritare. Puthja, megjithatë, nuk ka vdekur, ajo është ruajtur në letër. Aty ku ndjenja s’ka më trup, ajo shfaqet në tekst: " puthja e mbetur në kartolina, libra e ndonjë letër/ është poezia më e bukur e shkruar pa lutje"

Kjo është një ndër kulmet shpirtërore të poezisë: ideja se ndjenja e pastër, sado e shtypur, s’mund të shuhet. Ajo mbijeton në poezi, në gjurmët e kujtesës, në letrat që nuk kontrollohen nga regjimi i ftohtë i jetës së përditshme. Dhe është pikërisht poezia ajo që shpëton puthjen nga zyrtarizimi.

Në fund, poeti e bën thirrjen e vet më të thjeshtën, më të vërtetën, më të çliruarën: " nuk flet për fjalë, po flet për diçka tjetër

organike, natyrale, pra; Puthje "!

Ky kthim i rrufeshëm në natyrën e puthjes si instinkt, si ndjenjë e pashpjegueshme, e paideologjizuar, është triumfi i fundit i poezisë ndaj kufizimeve. Është edhe një vetëpohim: puthja nuk është thjesht temë e poezisë, ajo është vetë poezia.

Në këtë poezi, Fatmir Terziu ka arritur një ndërthurje mjeshtërore të ironisë, ndjeshmërisë dhe protestës së heshtur. Ai nuk na jep një histori dashurie, por një dramë të puthjes, një trishtim të afërsisë së munguar një lëndim të rebeluar për ndjenjat që refuzojnë të vdesin. Dhe kjo është një nga arritjet më të veçanta të poezisë së tij.

POEZIA:

Mezi u puthëm

Nga Fatmir Terziu

Mezi u puthëm nën uniformën e detyruar,

mezi udhëtuam mornicave të hiperbolës

mes të cilës puthja është një shfaqje e huaj

puthjet janë thjesht zyrtare

dhe një motiv nën skenë është bërë prej kohësh një vend pune,

mezi harrojmë se në fletoren e qepjes së këtij hartimi pompoz

boja e gishtërinjve pas çdo të shtune,

mezi depërtonte si gjarpëri nën rrogoz

të leshonte kuhje,

re, të mbipopulluara në plazmën e kafesë,

po a u rrëzua më tutje?

E kështu puthja e mbetur në kartolina, libra e ndonjë letër,

është poezia më e bukur e shkruar pa lutje,

nuk flet për fjalë, po flet për diçka tjetër,

organike, natyrale, pra: Puthje!