Robert Martiko: SA GJËRA TË MREKULLUESHME MUND TË ZBULOJË EDHE NJË POEZI E THJESHTË…

SA GJËRA TË MREKULLUESHME MUND TË ZBULOJË EDHE NJË POEZI E THJESHTË, TË LIDHURA ME TEMËN E RINOVIMIT TË NJERIUT

(Dy fjalë rreth poezisë "Me diellin puthem", të poetes Shpresa Fundo Gjergji - nga Shkrimtari Robert Martiko)

Poezia “Me diellin puthem” shpreh një lidhje të thellë dhe intime mes individit dhe diellit, duke e personifikuar këtë të fundit si një qenie me të cilën poeti ndërvepron në mënyrë të ndjeshme dhe shpirtërore. Ky personifikim krijon një atmosferë ku natyra dhe njeriu bashkëveprojnë në harmoni si dy elemente të rëndësishëm, duke reflektuar mbi ciklin e jetës dhe rilindjen e përditshme, jo vetëm të natyrës por edhe të njeriut. Pra ka një lidhje të ndërsjelltë, e cila përkon me vazhdimësinë.  

Në vargjet e para të poezisë, zgjohemi së bashku me poetin në një mëngjes të ri, ku falënderimi ndaj Zotit dhe puthja e diellit simbolizojnë një rilindje shpirtërore dhe fizike. Një dualitet që në poezi vjen i fortë dhe i lidhur ngusht me karakterin njerëzor. Ky moment sugjeron një cikël të vazhdueshëm të jetës, ku çdo ditë sjell mundësi të reja dhe një fillim të ri. 

Poezia vazhdon me një lojë flirtuese mes poetit dhe diellit, ku shkëmbimi i puthjeve dhe përkëdheljeve krijon një ndjenjë lumturie dhe dehjeje. Kjo marrëdhënie e ëmbël dhe sensuale me diellin pasqyron një dëshirë për t'u bashkuar me natyrën dhe për të përjetuar kënaqësitë që ajo ofron. 

Në aspektin filozofik, poezia mund të interpretohet si një meditacion mbi ndërveprimin mes njeriut dhe natyrës, dhe mbi mënyrën se si ky ndërveprim ndikon në përvojën tonë të përditshme. Puthja e diellit mund të shihet si një metaforë për pranimin dhe mirëpritjen e energjisë dhe dritës që natyra na ofron, duke na kujtuar rëndësinë e harmonisë me mjedisin që na rrethon. 

Kjo qasje rikujton idetë e filozofit gjerman Friedrich Nietzsche, i cili në librin “Kështu foli Zarathustra”, thekson fuqizimin e njeriut përmes rilindjes së përditshme dhe përqafimit të jetës me gjithë gëzimet dhe sfidat e saj. Po ashtu, në frymën e Walt Whitman-it në “Fije bari”, njeriu shihet si një krijesë që ndërthuret natyrshëm me natyrën, duke i thurur himn jetës, dritës dhe ekzistencës. 

Në këtë kontekst, mund të përmendet edhe filozofia e panteizmit të Baruch Spinozës, për të cilin natyra dhe Zoti janë një dhe i pandarë. Lidhja intime me diellin, në këtë këndvështrim, bëhet një mënyrë për të komunikuar me hyjnoren përmes përvojës së përditshme, gjë që te poezia e Fundos  shihet si e tillë dhe na e konfirmon. 

Një tjetër lidhje interesante vjen nga koncepti i “jo-dualitetit” në filozofinë lindore, veçanërisht në Vedanta, ku njeriu dhe universi nuk shihen si entitete të ndara, por si shprehje të një realiteti të vetëm. Puthja e diellit, në këtë dritë, përfaqëson njësimin e qenies individuale me energjinë universale. 

Nga letërsia moderne, mund të bëjmë edhe një paralelizëm me poezinë e Rainer Maria Rilke, ku njeriu përpiqet të gjejë përmes natyrës dhe përjetimeve të brendshme një kontakt më të thellë me misterin e ekzistencës dhe me Zotin. 

  “Me diellin puthem” është një poezi që eksploron marrëdhënien intime mes njeriut dhe natyrës, duke përdorur personifikimin dhe simbolikën për të shprehur ndjenja të thella dhe reflektime filozofike mbi jetën, ciklin e përjetshëm të ekzistencës dhe, mbi të gjitha, rilindjen shpirtërore. Përmes ndërthurjes së ndjeshmërisë personale me idetë e mëdha të filozofisë dhe letërsisë botërore, poezia fton lexuesin në një udhëtim të butë, por të fuqishëm drejt bashkimit me gjithësinë. 

 Ajo që ka shumë rëndësi, në mënyrë që gjithçka nga bota e filozofisë dhe e arteve, të mos jenë fjalë të kota, në një dekor të lulëzuar poetik, është se këto duhet të kenë kuptim në jetën ditore të gjithkujt. Prandaj mund të sjellim në vëmendje edhe konceptin e intuitës të filozofit Henri Bergson. Sipas filozofit të madh francez të shekullit të kaluar, për të kuptuar thellësinë e jetës dhe të ekzistencës nuk mjafton mendimi logjik dhe racional, por është e nevojshme të hyjmë në realitet përmes intuitës, një formë njohjeje e drejtpërdrejtë dhe e brendshme. Në kohën tonë, kur shoqëria përballet me një krizë të thellë të shkaktuar nga dominimi i makinave, teknologjisë dhe automatizimit, poezia “Me diellin puthem”,  na kujton nevojën urgjente për t’u rikthyer te përjetimi intuitiv i jetës dhe natyrës. Është një thirrje për të mos humbur lidhjen e thellë me botën që na rrethon, për të dalë nga ritmi mekanik dhe për të përqafuar jetën në mënyrë të plotë, të ndjerë dhe njerëzore.

Nga Shkrimtari Robert Martiko

Poem by Shpresa Fundo Gjergji

I Kiss the Sun

I wake,

morning unveils its golden hush.

With folded hands, I whisper thanks to God!

The sun leans in kisses me

to birth anew.

Life flows, an endless, pulsing song that comes to.

I flirt with the dawn,

a playful wink,

but he, sly, brushes my lashes with a kiss!

Then, teasing trails his warmth along my bliss…

I drown!

His scent enfolds me

and fills my soul.

Drifting

I know, time never stops,

… like an elusive notion!

In this magical reflection,

it is unseen!

But I even feel that his kiss and I,

a mirror’s twin.

My thoughts scatter into the universe

I keep his kiss in my eyes but I am still in confusion…

The time dimension of a perception unending,

aren’t we sailing in seas of rare illusion?!

Me diellin puthemZgjohem,mëngjesi zbardhi!Bëj shenjën e falenderimit në ZotDielli më puth për të rilindur,Jeta vazhdon me ciklin e saj të plotë…!Tentoj t’i shkel syrin,

Ai mbi qerpik me puth!

Me gudulis pastaj në gushë…

Dehem!

Kjo aromë më përkëdhel, më mbush!

Shëtis,

Koha me tik-takun s’ndalet!

Të përndjek si nocion i pakapshëm!

Dielli refleksion magjik…

Puthja e tij dhe unë sa të ngjajshëm!

Mendimet më thyhen në hapsirën universale,

heshtaz puthjen në sy e mbaj!

Koha dimension perceptimi që sndalet…

A mos vallë lundrojmë në një iluzion të rallë?!

Dr.  Shpresa Fundo Gjergji