Robert Martiko: Rreth poezisë “ËNDRRA TË TILLA S’ KANË NEVOJË PËR SHKALLË” - me autor Fatmir Terziun

ÇDO “KAPËRCIM” MES SHPIRTËRTORES DHE MATERIALES  ËSHTË NJË MUNDËSI PËR TË ARRITUR NJË KUPTIM MË TË THELLË TË EKZISTENCËS DHE TË VETES.

Rreth poezisë “ËNDRRA TË TILLA S’ KANË NEVOJË PËR SHKALLË” - me autor Fatmir Terziun

Nga Robert Martiko

Siç do të konstatohet më poshtë, kjo poezi, në thelb, është një udhëtim i brendshëm, një udhë që shpesh na fton të eksplorojmë thellësitë e shpirtit dhe të kuptojmë dimensionet e jetës që ndoshta janë të padukshme në një vështrim të shpejtë. Megjithatë, përtej asaj që shohim dhe ndiejmë në një nivel më të thellë, ndodhet një realitet i jashtëm, material, një botë që është ngulitur në përditshmëri dhe që kërkon nga ne të jemi të angazhuar me të.

Mund të vërejmë një tension midis këtyre dy botëve: asaj shpirtërore dhe asaj materiale. Ndërsa poezia na thërret të shkojmë përtej pamjes së jashtme, ajo gjithashtu mund të nënkuptojë se për të kuptuar të vërtetën e plotë të ekzistencës sonë, ne duhet të bëjmë një lidhje me atë që është konkrete dhe fizike. Ky mund të jetë një “kapërcim” i nevojshëm për t’u përballur me realitetin. Nuk është vetëm një udhëtim brenda vetes, por edhe një angazhim me botën që na rrethon.

Ky “kapërcim” është thelbësor. Poezia shpesh herë përfshin një përpjekje për të kaluar nga një realitet shpirtëror në një të materializuar, duke e kuptuar se këto dy nivele të jetës janë të pandara. Shpesh, ne kërkojmë thellësi shpirtërore dhe ndihmë për të kuptuar ndjenjat e brendshme, por gjithashtu duhet të jemi të vetëdijshëm për realitetin e botës që është përtej dhe që kërkon angazhim, një kërkesë që e sjell në jetë poezia në një mënyrë të veçantë.

Poezia, pra, na fton të reflektojmë dhe të përballemi me realitetin material që mund të duket i padëshiruar ose i padukshëm. Por, siç thotë filozofi Martin Heidegger, përvoja e ekzistencës sonë është gjithmonë e lidhur me botën materiale. Ne nuk mund të arrijmë një kuptim të plotë të vetvetes pa marrë parasysh se si ne ndikojmë dhe jemi të ndikuar nga bota që na rrethon. Në këtë kuptim, “kapërcimi” i shpirtërores në materiale, dhe anasjelltas, është një proces që kërkon ndjeshmëri, reflektim dhe një balancim të brendshëm të përvojës.

Poezia është më shumë sesa një mjet për të shprehur emocionet e brendshme; ajo është një mjet për të na ndihmuar të shohim dhe të kuptojmë se si të dyja këto botë: shpirtërore dhe materiale, janë të lidhura. Çdo “kapërcim” që bëjmë mes këtyre dy realiteteve është një mundësi për të arritur një kuptim më të thellë të ekzistencës dhe të vetes. Në këtë ndarje të brendshme dhe të jashtme, ndeshim një balancë që është jetësore për të kuptuar natyrën e vetë ekzistencës njerëzore.

ËNDRRA TË TILLA S’ KANË NEVOJË PËR SHKALLË

Nga Fatmir Terziu

Në ëndrrat e tilla nuk ka shkallë. Kambana e dëshirës,

kreshmja ime e qerpikëve i zbret, fle me to e dehur nga koha.

Mbi mua urat e harkuara të syve të tu imitojnë shatërvanë,

në plazmën e butë të lëmuar nga mosha,

këmbët e tua pasqyrojnë dy lumenj të bardhë,

sa mirë që kalëroj mbi maja e kodra,

e di që për ëndrra të tilla s’do duhen vërtetë shkallë.

Po buzët shpërthejnë ëndrrën si një shegë të plasaritur,

të vjelur nga miti më i lashtë i Fjalës,

e takat e tua si një shenjtor që hyn pa trokitur,

ti je një tulipan i përmbysur në atlasin e natës.

Fatlum që Prometeu s’ka shkallë t’u vjedh zjarrin syve,

djepi i hënës, shpejton gjumëdehur me sojin e përrallës,

i derdh yjet e tu nën kokën time …

U zgjova, u bëra Ti, u zhvesha nga ëndrra në moshë,

lëkura u tendos si një perde e najlontë.

Në sy u ekspozua piktura e paparë e Mjeshtrit

si një peri e vargëzuar brenda një rime

flokët e tu mbi jastëk një këngë e vjeljes së vreshtit

përjetësia më e gjatë e jetës sime.

Bula të detshme u kolovitën shkitazi në ballë

ëndrra të tilla s’kanë nevojë për shkallë.