Poezia e Met Dervishit, si musht i fjalës së bukur

Poezia e Met Dervishit, si musht i fjalës së bukur

Fatmir Terziu

Met Dervishi është një poet i fjalës së hershme të bukur. Fjalë të bukur, të cilën e gjeti rastin, pasi ashtu e kishte të shkruar „fatin“, që në vitet 1984 të gjendej në Veri (në Kukës në mos gaboj) tek nxënësit e tij, duke lënë kështu të hapur mundësinë e gjetjes së lokalizmave dhe fjalëve të ralla e të pasura të zonës, në shtysën e tij të racionimit, perfeksionimit dhe shtimit logjik të kuptimit të fjalës së tij poetike. Kështu shkroi ai në fakt poezinë e tij „Nëntë vjet“, duke rrëfyer me vargjet „U bënë nëntë vjet që u nisa në Veri për tek nxënësit,/nëntë vjet/ata më prisnin kur shtegëtojnë zogjtë për në jug,/nëntë vjet/në shtator lule s'ka, po buzëqeshja çel si lulet, nëntë vjet/me valixhe ndër duar, me libra dhe me merakun e nënës…“

Pos kësaj viti 1984 solli në sytë e publikut edhe „Kacekët e rërave“, një poezi që brenda fjalës së bukur vërtetoi se „qiellgërryes“, „shkulme“, „piskamë“, „ngjethje“, „kuisje“ e të tjera, i jepnin shijen poetike poezisë së tij. Autori shkroi „Kacekët e erërave furtuna e kohës i shqeu/me ngjethje fishkëllimash, me kuisje i përzjeu“ e më tej „“këto shkulme që shpërthejnë e copëtohen njëherësh/përmbi daça, a vila miliarderësh“, që të bënte fokusin e paralelizmave dhe figurave të tjera letrare në dobi të estetikes dhe bukurisë së leximit poetik. Dhe kështu poeti natyrshëm shfrytëzoi mjeshtërisht përdorime të veçanta brenda dialektit, si lokalizmat, zhargonet, profesionalizmat, që në poezitë e tij janë të përshtatshme për të krijuar ligjërimin e shkujdesur, rrëfimin adekuat, popullor, duke mos kaluar në përdorim të dendur në mënyrë që të shmangte efektet satirizuese.

„Fjalë dashurie“ e poetit Met Dervishi, është një hymn më vete poetik, ku fjalët dhe përzgjedhja e tyre japin një situatë të ndjeshme estetike, mes një kombinimi të figurës elementare, krahasimit (epranishme si ajri“ dhe elementëve të tjerë plotës me figurat e kuptimit. „Fjalë dashurie“ ka një sens të lexueshëm njësoj edhe pas shumë vitesh. Poeti thekson „më duket sikur jemi njohur me vite/sikur ti ke qenë e pranishme si ajri/në ditët e fëmijërisë dhe në ditët e djalërisë sime;/sikur të dy kemi luajtur me të njëtat kukulla,/sikur të dy kemi rendur pas njëri-tjetrit në të njëjtën rrugicë“.

E njëta mund të thuhet dhe për „Deti“-n, pasi poeti e gjen të udhës të shkojë larg në vite e të shtjellojë mendimin e tij estetik „kur ke qenë fëmijë, ti ke rendur pas dallgëve/për të kapur jelet e tyre/po kur ato janë kthyer mbrapsht, ty të ka rrahur zemra si zog.“ E më tej kuptimi forcohet dhe gjithkush e gjen vetveten aty: „në ke qenë me të dashurën te deti, patjetër që ke humbur pas guackave./ajo është bërë si fëmijë pas tyre dhe ti je bërë si fëmijë“. Onomatopeja e autorit në kët rast i forcon kumtin dhe jep një afrimitet më të madh me. Mesazhin më të lehtë të mundshëm për t'u kuptuar.

Një formë e ngjashme me „Ne të dy“ të Pol Elyarit, na ofron enumeracioni i Met Dervishit tek „Pamposhtshmëri“. Poeti gjen rrëmimin e tij në histori dhe forcon me këtë enumeracion duke bërë mesazhin më të thukët „deshën të shkulnin një gur nga vendi i tij…/në fillim dërguan ushtarët/me ushtarët kapitenët/pas kapitenëve majorët/pas majorëve nënkolonelët,/pas nënkolonelëve kolonelët,/pas kolonelëve gjeneralët,/pas gjeneralëve marashallët./“

Estetika e poetit edhe me këto cekje të artit të tij na tregon se ai që të shprehet një kuptim i duhur përdor të gjitha rregullat e caktuara, duke na e bërë një varg poezie të ndjeshëm, të qëndrueshëm e të lexueshëm edhe në shumë vite pas.

Po kush është Met Dervishi

Para disa kohësh festoi katër dekadat e ti në një botë krijuese, në një jetë plotë angazhim, art dhe kulturë. Që nga vitet 1971-1975/ kur ishte student tek fakulteti i filologjisë, dega e Gjuhës dhe Letërsisë, Universiteti i Tiranës, më pas në vitet 1987-1978/ studime pasuniversitare me shkëputje nga puna, temë diploma pasuniversitare dhe në vitet 1991-1992/ mbrojtja e gjuhës frënge në fakultetin e filologjisë, dega Gjuhë frënge, Universiteti i Tiranës, pena e tij nuk pushoi asnjëherë.

Studimet, sikurse e theksuam, i kreu në Fakultetin e Filologjisë, dega e Gjuhë Letërsisë në Universiteti e Tiranës. Ka fituar çmime me bashkpunimet e tij me kompozitorë të shquar Durrsak dhe Kombëtar, si Y. Ramzoti, A. Lalo, H. Zacharian. E kujt nuk i kujtohen perlat, „Grurë dhe Këngë“, „Djaloshi me Këmishë të Kuqe“ etj. Pena e tij ka shkruar në gjini të ndryshme si, Romane, Poezi, këngë, Ese etj.

Met Dervishi (1952- Durrës) që nga viti 1972 ka bashkëpunuar me recensione, artikuj, reportazhe, ese, analiza, komente në gazetat: “Drita”, revistën “Nëntori”; drejtor i gazetës “Shekulli i ri”, “Dyrrah”, “Sintagma”, bashkëpunëtor me gazetat: „Rilindja Demokratike“, „Dita informacion“, „Shekulli“, „Tema“, „Gazeta shqiptare“ etj. Ka redaktuar, korrektuar e recensionuar për shtëpitë botuese libra me poezi, romane, tregime e novela. Ka botuar: 1985, Altoparlantët e ngjirur – e papublikuar në vitet 1984-85 për motive ideologjike nga shtëpia botuese “Naim Frashëri”; 1992, Korridoret e Sfinksit / Qendra Ndërkombëtare e Kulturës, Tiranë; 2003, Trekëndëshi i misterit të demit/Triangle of bull mistery / Feniks, Tiranë; 2008, Ëndrra e sandaleve me gurë Swarovski / Toena, Tiranë. Në Sociologji në vitin 2005 ka botuar „Dhuna televizive“ me bashkëautor Stavri Dhambiri Soros Foundation, Tirana. Në Stilistikë teksti: 2014, Intertekstualja dhe disidentja te “Dimri i vetmisë së madhe” / Saras, Tiranë.; 2016, Përbindëshat e retorikës / Ada, Tiranë.