Kolec P. Traboini: SHKRIMTARËT dhe ata që rrufjanët i shohin si hyjni

Pse e fryjnë këtë punën e shkrimtarëve që i ngrehka reputacionin shtetit ku më s'ka. Deri në maj të thanës. Zero, mendoj unë. Turqia ka nobelist, por reputacioni i shtetit është ashtu siç është. Diktaturë, terror e vrasje barbare të kurdëve.

Irani ka poet e poete të shquar, por reputacioni i shtetit një hale mesjetare. Arabia Saudite i ekzekuton poetët në sheshe publike me prerje koke, e po qenë femra vrasje me gurë. Shtet mizor.

 Nga ana tjeter në shtetet më pak liri më tepër, shkrimtari i ngre reputacionin vetes e askujt tjetër. Është një dinjitet vetjak që nuk ka të bëjë me bashkësinë. Homeri nuk ka atdhe dhe i përket gjithë popujve. ID e tij është Homer. Njeri. As shtet e as hyqymet.

As më intereson Rusia, por e pelqej Dostojevskin, Lermentovin, Tolstoin, Paustovskin e Turgnjevin.

E urrej Francen me politikën e saj të dhjerë, shtet antishqiptar, por e kam si Bibël vepren e Hygoit. Kësisoj dhe të tjerë.

Ne shqiptarët bëjmë ca asocime krejt pa lidhje dhe bëhemi skllav i tyre deri në neveri e zgërlaqje.

Po edhe qajmë, zhgrryhemi e zhubravitemi, sikur dielli më nuk lind e nuk perendon dhe është bërë e pakuptimtë ekzistenca kur vdes një shkrimtar që ne e konsiderojmë si hyjni.

E vetgënjehemi. Si do bëjmë ne tani....pa diellin metaforik kur në shtëpi nuk kemi ujë dhe konsiderohemi zhulsa. Reputacion me brekë nëpër këmbë.

Problemi i tanishëm i botës njerëzore nuk është shkrimtari, a poeti, a politikani yll i ndritshëm në trutë e njerëzisë, se ai, ish si ish, iku...por këta që qajnë me bot e nuk kanë të pushuar sa po fryhen lumejt.

Ujë nuk kanë e trutë i shplajnë. E nuk dihet deri kur do të laskandrohen me të qara. Ju lutemi të hapim një fushatë, të mbledhim ca para, të blejmë shami, që këtyre të mjerëve që u këputën me të qara, tu japim mundësi të fshijnë qurret.

Na ishte mos na ishte një plakë në fshat. Plaka kishte një djalë, Hasanin. Një ditë vjen Hasani nga puna në arat e kooperatives duke qarë. Nëna plakë tronditet.

- Çfarë të ka ndodh, mor bir?

- Lëre mos nga, moj nënë. Ka ndodhë gjëma e madhe për gjithë botën.

- Po hë mor bir, ma thuaj.

- Ka vdekë Stalini, moj nënë.- e qaj e bot.

E shkreta nënë që i dhimbsej djali, doli para shtëpisë e nisi kujen më zë të lartë të degjonte tërë fshati gjëmëm e madhe:

- O Lenin, o Stalin, o shokët e Hasanit tim! Oiiiii, oiiiiiiiiii!

Shkrimtarët kanë ngritur rreth vetes një aureolë sikur janë hyjni, rrufjanët, ata ishin e janë thjeshtë rrufjanë e herë-herë si magjistarë që lënë enigma të pazgjidhura edhe kur ikin.

Të shkretet njerëz, ca qajnë, ca lëngojnë, për Eseninin edhe janë vetvrarë, ca të tjerë e shajnë, ndërkohë që shkrimtari bën kuvend me djajtë rreth zjarrit.

As vetë djajtë në Ferr nuk arrijnë të deshifrojnë sekretet e enigmat e shkrimtarit. Rrufjanët ikin e lënë pas rrufën e në botën tjetër bëjnë kuvend duke rrëfyer histori të çuditshmë sa dhe djajt magjepsen prej tyre...