GJETHI PAGAN

NIKO KACALIDHA – GJETHI PAGAN

NIKO KACALIDHA – GJETHI PAGAN

Niko Kacalidha, siç thotë Poeti i “Rrënjëve”, Sadik Bejko, “ Është një poet madhor në letërsinë shqipe dhe në letërsinë greke. Ai është vërtet me fat që mundi ta shfaqë kaq madhërisht artin e vet. Nga brezi i tij, nga gjithë ç’e filluan poezinë bashkë me të në vitet ’70, të paktët, as sa gishtat e njërës dorë, janë tani në vitet 2000 poetët që e rinovuan verbin poetik shqip si ai, Niko Kacalidha”. Kadareja thotë për Kacalidhën: “ Krijues me dy identitete, ai është po aq poet i talentuar, në të dyja, duke përbërë për studiuesit një rast të veçantë, kur i njëjti shpirt poetik shfaqet në gjuhë kaq të ndryshme siç janë shqipja me greqishten.”

Për Kacalidhën kanë folur dhe shkruar studime, dhjetëra poetë e krtikë, në Shqipëri dhe më shumë në Greqi. Kacalidha është poet lirik, me një profil krejtësisht të dallueshëm në Republikën e Letrave. Ka fjalën e tij me filozofi lirike. Po sjell një cikël, por ndihem keq se s’mund ta përfaqësoj edhe me ndojnë poemë, ku ai shfaqet shumëzërsh. Por gjithsesi nga ndjeshmëria e fjalës do mjaftonte edhe një poezi për t’u lidhur me estetikën e tij.

CELULARI I ZOGJVE

Cër... cër... cër... Dhe abonenti i kërkuar mund të ketë fikur telefonin ose është jashtë zonës së mbulimit të zogjve... Ti je larg, jashtë zonës së mbullimit dhe fle në foletë e zogjve. Eja, të lutem, më telefono me celularin e zogjve. Gjurmët e tua i dinë zogjtë dhe sqepimi i tyre mund të bëhen shifra për të ndezur celularin. Kurrë s’i kam dashur thirrjet tinzare. Po ç’t’i bëj konstruktit tënd të dyshimtë, celular?

PESË KODE TË BESIMIT

Në fillim ishte guri dhe froni i vetëtimës në kockën e gurit. Dhe pastaj ishte druri mbështetur në shtatoren e erës. Dhe pastaj ishte gjaku që buron nga qafa e pëllumbit. Dhe pastaj grushti i kalcifikuar i guackave dhe shegëve të mia që ruante gjakun. Dhe pastaj kodi i besimit që mugulloi barin dhe mbronte zogjtë nëpër shpellat e shpresës.

GJETHI PAGAN

Harroi perënditë e drurëve dhe bridhte në obore. U shkëput nga besimi i parë për perëndinë e blerimit. Nyja e këputjes ishte kërthiza që e lidhi me prillin. Zgjohet natën në aluçinacionet e yjeve. Bie e fle përmbys në të gdhirë në polenin e blirit. Dhe këputet e vdes në dinastinë e drurëve. Në të flenë vetëm gjarprinjtë se perënditë kanë ikur.

SHTËPIA

Si mund të hyjë e vjetra në shtëpinë e re, në katin e tretë? Nëse hyn, ku do varen çelsat e shtëpisë së vjetër? Shtëpitë le të flenë brenda njëra-tjetrës. Le t’i ruajë macja deri në të gdhirë ndanë ashensorit si në pragun e shtëpisë së vjetër. Vura dorezën e stërgjyshit tim, dorë e shtrirë e mikpritjes. Dhe çelninmbyllnin fletët, fatthënat e dritares sime. Në prag shapkat e nënës dhe këpucët e babait. Hyra në prag duke shkelur kamomilat që ringrenë kryet. Dola dhe nga pas më ndjekin erinitë e ciklaminit. Unë banoj në shtëpinë e ciklaminit.

KËSHTJELLA E VJETËR

Nuk e di se ç’ka brenda mitologjisë së gurit. Nuk e di se ç’ka pas frëngjisë së korbit. Jashtë mureve ka mbirë një fik fluturues shpirti i një luftëtari duke nderur duart si përbindësh erërave. Pikon pikë-pikë qumështi i përgjakur i fikut prej këputjes së gjethit nga damari i gurit. Pas kullave hyn edhe del fantazma e gjakut.

CA PLEQ

Mbështjellë në gunën e gjetherënies, kruajnë koqet e fishkura. Flenë parqeve të gushtovjeshtës me barin mes gishtrinjëve. Morra thyejnë qiejt a kërcet gjethi vjeshtës? Flenë dhe u nxijnë bolet nga pantallonat e zbërthyera. Hyn era e vjeshtës për t’i bërë balona qiejve. Gjumi i tyre hyn në rropullitë e dheut për të ringjallur gjakun. Në gropat e urisë s’ka vend për varre. Korbat u klithin telegrameve të kobshëm të gjetheve, fletë nekrologjish të vjeshtës.

SHKATËRIMI I VARREVE

Ranë varret, futën barkun brenda, ra barku i varreve. Krisën gurët, kryqet, mermerët, u fundosën varret. Dalin të vdekurit, t’u lënë vendin të gjallëve. Bora kërciste udhëve vjeshtore. Ku të çojnë vallë gjurmët e të vdekurve? Në ç’varr këmbejnë gjurmët me të gjallët? ME SIGURI PARIDI S’E KA PUTHUR

Me siguri Paridi s’e ka puthur...

E ku të linin pleqtë e Trojës që përgjonin bukurinë nga muret? E ku të linte Menelau që e ndoqi pas mes zjarreve detare? E ku të linte Odiseu që me vite priste brenda kalit? E Poseidoni që me fushnjë i tëbonte detet? Po ku të gjente një minutë Paridi për ta puthur? Gjithë gjullurdia e Trojës, pa një puthje! Gjithë ai gjak i derdhur kot, pa asnjë puhje! Se po ta kishte puthur do të zbuteshin dhe detet.

Me siguri Helenën s’e ka puthur...

KRISHTI U KRYQËZUA NË LESHNICË

Sipas ungjillit të gjyshes sime viti 1990 pas Krishtit

Krishti u kryqëzua në Leshnicë dhe gjithë e përpjeta gjer në buzë të muzgjeve të nxirrte në Golgotën time, me lule kambana të rëna nga shëtitja e epitafit.

Kryqin ia dhanë stëgjyshit tim dhe e mbante mbi shpinë me një peshë të tmerrshme të fatit. Dhe u zbardh brenda një nate.

Gjyshja ime ishte vetë Shën Mëria e borzilokut dhe e dhembjes së përgjakur, që vuri kujën në shpellat e mia të shpirtit dhe u bë ikonë e shtëpive tona, dhe ajo erë e marrë që fryu mbrëmë ishte erini e saj e kujës.

Krishti u kryqëzua në Leshnicë dhe gozhdët i kërkun hua nga yjet e kashtës së Kumtrit që na ri mbi krye dhe pikoi gjaku mbi shegët e egra. Dhe qirinjtë i kërkuan hua për ringjalljen, nga yjet e Asterisit. Dhe ciklaminet për kurorë nga agullimi ynë.

Krishti u kryqëzua në Leshnicë. Dhe në Leshnicë do ringjallet së vdekuri, sipas ungjillit të gjyshes.