Kujdes! Fasulja…
Nga Fatmir Terziu
... Mbi mbulesën e bardhë të tavolinës shpërndahen thelpia hudhre dhe mbi një cep të saj vendoset kanistra me bukë të pjekur në shtëpi. I vjen era ambientit, dhe rakia u zë frymën gotave që janë në këndet e duhura të tavolinës. Gotat janë të sapo mbushura. Poçet shumëngjyrëshe prej balte para nesh janë bosh dhe mbushen ngadalë me aromën që zbraz garuzhdja, duke shoqëruar nga një copë pastërma për secilën pjatë. Dhoma pikturohet në ekuilibrin e bisedës, e zbutur si një mace, që ka kaluar kohë të gjata në duart e një murgu të devotshëm të një manastiri.
Është mesditë ne jemi të gjithë në shtëpi. Edhe pse ndodhemi jashtë vendlindjes, tryeza shtrohet si në traditë, thuajse pasditeve. Edhe pse në një aromë delikate, që të bën të dorëzohesh, jo thjesht nga uria, por nga shija përpara bumit të fasules kokërrmadhe. Dhe si mund të jetë ndryshe kur ke në tryezë fëmijët… Fëmijët janë ura e vetme drejt të vërtetave në këtë jetë të rreme. Të rriturit janë lumenjtë që i rrëmbejnë në ujërat e tyre të sedimentuara:
„Të hash ushqimin kur je për vizitë tek prindërit është një mirësjellje e dyfishtë“ – shkruhet diku në një libër mirësjelljeje, nga ato pak libra të kësaj fushe që janë duke iu kthyer shpinazi menjëherë hipokrizisë.
- Çfarë t'i thuash tani modernizimit?
- Faleminderit! – fëmija bëhet automatikisht anglez – ishte shumë e shijshme. A mund ta ndani këtë recetë me ne?
Dua ta ndaj, me të vërtetë me shokët e shoqet e mi, po…! Jam në dilemë…, e dini se para disa kohësh në një mbledhje të Parlamentit Britanik, ish-zëvendësministrja për Energjinë dhe Ndryshimet Klimatike, baronesha Sandeep Verna, i bëri thirrje kategorikisht të gjithë anglezëve për konsum më të moderuar të fasuleve, në lidhje me kërcënimin serioz të shtresave të planetit, si rezultat i gazrave të prodhuara nga ngrënia e shumë fasuleve! Bombardimi i atmosferës sonë tashmë të helmuar mund të parandalohej vetëm duke reduktuar prodhimin e kanaçeve me brendambushjen e dëmshme, numri i të cilave është rritur së fundmi në numrin skandaloz prej 411 milionë në vit! Ky zemërim duhej të ndalej menjëherë! Parlamenti duhet me çdo kusht të zgjidhë problemin e dhimbshëm filozofik mes qenies dhe ndërgjegjes së taksapaguesve, duke lënë mënjanë me egoizëm një qindarkë për të mirën e ushqimit të tyre eterik, duke kushtuar gazin global!
Pra si të shkelësh thirrjen alarmante të baroneshës, si? Epo, aftësitë e mia të gatimit u mbështetën edhe një herë në kokrrën e së përditshmes sonë, e cila zëvendësoi pjekjen e së dielës së anglezëve në fund të pyllit Tilley dhe më tundoi mëkatarisht të ndërpres debatet nga parlamenti në emër të një ishulli me miqësi kontinentale. Në fund të fundit, kur të gatuani fasulet, përsëri do të na akuzojnë ne, shqiptarët, se kemi mashtruar anglezët me ushqimet tona ballkanike për të dhimbshme për atmosferën... Ndoshta kjo ngaqë Kryeministri i Shqipërisë ua shau ushqimin britanikëve?!
Nuk do ta lë njerëzimin të vuajë për shkak të bashkatdhetarëve të mi. Ne në Shqipëri kemi zhvilluar imunitet, e kuptoni? Në atmosferën tonë, sipër e poshtë nuk ka vetëm ozon, por ka edhe rrugë me pluhur, ka edhe deputetë me imunitet... Nuk na intereson çfarë marrim frymë dhe çfarë gazi lëshojmë. Por ju jeni një çështje tjetër. Jeni mësuar me mbrojtje. Rregulloni së pari industrinë e konservimit. Rregulloni me ligj sasitë e lejuara të gatimit të fasuleve. Gjithashtu vendosni më tej gjoba nëse është e nevojshme.
Recetën do ta ndaj më vonë. Është disi më e sigurt duke pasur rregulla. Përndryshe, do të gatuaj përsëri për ju fshehurazi. Çfarë mund të bëj! Në fund të fundit, ne mbetëm miq pasi i mbijetuam Big Bang-ut të drekës së shijshme të fasules... Dhe tani nuk na mbetet gjë tjetër veçse të ndjekim njëri-tjetrin lart - poshtë si fasulet e papjekura në supën plangprishëse të globalizimit!
Por a keni menduar ndonjëherë se çfarë roli të madh luajnë fasulet në jetët tona të shkurtra? Nuk po bëj shaka, kohët e fundit më duket sikur e nënvlerësojmë patjetër. Të humbur në problemet e saj të ndryshme, harrojmë përmasat filozofike të pulseve, të cilat na çuan në shfaqjen tonë në botë, pikërisht sepse paraardhësit tanë i hanin ato për hir të jetëgjatësisë dhe qëndrueshmërisë gjenetike të tyre.
Më pëlqejnë shumë fasulet. Mirëpo, siç kuptoj nga botimet në shtyp, disa duan të na e heqin edhe neve! Por ajo ende na sillet, si një shije e paparë, pa rregulla dhe frenime të edukuara. Sepse është një bimë muzikore, siç i pëlqen të thotë një miku im. Nëpërmjet saj ju mund të mishëroni çdo numër melodish në çdo kohë, nga një nokturne në një hënë të plotë, në një marshim në destinacione të caktuara të shtëpisë tuaj, ku edhe mbreti shkon vetëm. Dhe kënaqeni padyshim në vetminë intelektuale të shoqëruar me psherëtima ëndërrimtare... Mençuria dhe ndjenja! Ky është shkaku i fasules në ekzistencën tonë virtuale! Një dridhje e modës së vjetër në botën tonë private, e tymosur nga emetimet moderne të mendimeve dhe dëshirave tona dietike!
Prandaj, kur erdha të jetoj në ishull, ndjeva të paktën një pikë kontakti me mentalitetin e popullsisë vendase britanike. Dashuria jonë e përbashkët për fasulet! Po! E kam fjalën për atë të tyren të mbështjellë me ketchup, të ngrirë, si rastësisht, sipër vezëve dhe proshutës në mëngjesin e plotë anglez. Është e vërtetë që kanaçet nuk më bindin plotësisht për vërtetësinë e shijes dhe individualizmi kokëfortë i fasuleve ballkanike më mban ende në një nostalgji të pangopur...
Por megjithatë, në rrëmujën e zier të njëjtësisë, të vulosur në një metal, ndjej nje mesazh nga e kaluara e pakthyeshme e Njerëzimit, kur ju mbarojnë zhurmat londineze, hani një tas me fasule, njerëz të dashur! Është energji e pastër që do t'ju çojë përpara në të ardhmen, drejt në objektivin e mbijetesës së dashur! Është e mrekullueshme të jetosh me një shpresë të tillë, apo jo? Dhe mos harroni të shkoni pastaj në Bit Pazar, në Pazarin e vjetër të Shkupit dhe të shijoni dhe një „tavçe grafçe“ nga mjeshtërit e të dy kombësive.
Comments