Fatmir Terziu: Ibrahim Skënderi – Krijues i shumëdimensionuar

Fatmir Terziu: Ibrahim Skënderi – Krijues i shumëdimensionuar në artin, letërsinë dhe kulturën shqiptare

Ibrahim Skënderi (1948–2025) përfaqësonte një ndër figurat më të gjithanshme të krijimtarisë artistike e letrare shqiptare në Kosovë. I lindur në fshatin Brrut të Sharrit, ai u formua në një mjedis ku tradita kulturore opojane ndërthurej me dinamizmin shoqëror të gjysmës së dytë të shekullit XX. Talenti i tij i hershëm për artet figurative e çoi drejt studimeve profesionale, fillimisht në Shkollën Normale në Prizren e më pas në studimet e artit figurativ në Prishtinë. Megjithëse i formuar si piktor, rrugëtimi i tij krijues u zgjerua në shumë fusha, duke e bërë një personalitet poliedrik në art, letërsi, pedagogji dhe kulturë.

Që nga fillimi i viteve ’90, Skënderi u angazhua rregullisht si ilustrues dhe redaktor në një sërë revistash, si “Buletini”, “Sharri”, “Penda” dhe revista për fëmijë “Fidani”. Ky angazhim dëshmon përkushtimin e tij të fortë jo vetëm ndaj krijimtarisë personale, por edhe ndaj zhvillimit të botimeve kulturore dhe arsimore. Ai është autor i mbi 60 ballinave librash, të botuara për autorë të ndryshëm nga mbarë Kosova, duke formësuar vizualisht identitetin e shumë teksteve poetike, prozastike e shkencore.

Veprimtaria e tij letrare është po aq e gjerë sa ajo artistike. Skënderi ka publikuar 27 tituj librash, dy prej tyre me koautorë, ndërsa 15 janë libra për fëmijë, duke e vendosur atë ndër autorët më produktivë në letërsinë bashkëkohore për fëmijë në Kosovë. Stili i tij karakterizohet nga një gjuhë e pastër, figuracion i ngrohtë poetik dhe afërsi me botën emocionale të fëmijëve. Poemat dhe poezitë e tij si “Nesi, Nesi interesi” (1997), “Kujdes unë po rritem” (1998), “Nesi supervashë” (2000), “Ola sikur molla” (2004, ribotuar i plotësuar më 2025) apo “Piktorja e vogël dorartë” (2002; ribotim 2022) përbëjnë shtylla të letërsisë edukuese dhe argëtuese për publikun e ri. Përmes tyre, autori transmeton vlera etike, ndjenjën e përgjegjësisë, kureshtjen dhe gëzimin për zbulim – elemente thelbësore për zhvillimin intelektual e emocional të fëmijëve.

Në fushën e letërsisë për të rritur, Skënderi ka botuar vëllime poetike si “Pas heshtjes” (1994), “Portret i pakryer” (1996) dhe “Dritëhënë” (2011), ku temat e identitetit, dashurisë, dramës ekzistenciale dhe peizazhit shpirtëror përshkohen nga një lirizëm i matur dhe një reflektim i thellë mbi realitetin. Poezia e tij shpesh ndërthur elemente të traditës me përjetime bashkëkohore, duke krijuar një zë origjinal në poezinë shqiptare të pas viteve ’90.

Kontribut i veçantë është edhe ai në dramaturgji, me vepra si “Burri në pikturë” (2009), “Klasa e Lirisë” (2010) dhe “Krushqit e Lirisë” (2012), si dhe përmbledhjet teatrore për fëmijë të botuara pas vitit 2020, si “Aktrojmë Kuqezi” dhe “Kuqezi në skenë”. Në këto krijime, Skënderi i jep rëndësi dinamikës skenike, karaktereve simbolike dhe trajtimit pedagogjik të temave shoqërore, duke kontribuar në zhvillimin e teatrit edukativ në Kosovë.

Një pjesë e rëndësishme e veprimtarisë së tij lidhet me studimet monografike dhe botimet me karakter historik e etnografik, si “Dritë e Dituri” (1987), “Shkolla e parë shqipe në Opojë” (2013), “Brruti sfidave të shekullit” (2013), “Luleborë Sharri” (2015), “Ne jemi këtu” (2017) apo “Ec e mos u kesh” (2018). Këto vepra paraqesin një dokumentim të vlefshëm të historisë lokale, traditave opojane, kulturës gojore, evolucionit arsimor dhe jetës shoqërore në rajonin e Sharrit. Ato përbëjnë burime të rëndësishme për studiuesit e kulturës, etnologjisë dhe historisë lokale.

Skënderi ka qenë gjithashtu i angazhuar për një kohë të gjatë në arsim si udhëheqës, profesor dhe organizator aktivitetesh kulturore, duke ushqyer gjenerata të tëra nxënësish me vlera, dije dhe ndjenjën e përkatësisë kulturore. Kontributi i tij në edukim gërshetohet ngushtë me atë në art e letërsi, gjë që e bën veprimtarinë e tij të natyrës integruese dhe shumëdimensionale.

Ai ishteanëtar i Lidhjes së Shkrimtarëve të Kosovës dhe pjesë e Karvanit të Shkrimtarëve për Fëmijë “Agim Deva”, duke dëshmuar angazhimin e vazhdueshëm në komunitetin letrar dhe në promovimin e librit për fëmijë në shkolla e qendra kulturore. Shumë studiues, kritikë dhe krijues, sikurse raportohet nga mediat, ndër ta Gëzim Ajgeraj, Bedri Halimi, Besim Cengu, Prend Buzhala, Shyqri Galica, Riza Greiçevci e të tjerë, kanë shkruar për veprën e tij, duke vlerësuar kontributin e gjerë në letrat shqipe.

Duke konkluduar themi se krijimtaria e Ibrahim Skënderit, e shtrirë në më shumë se pesë dekada, përfaqëson një pasuri të rëndësishme të kulturës shqiptare. Ajo ndërthur artin figurativ me fjalën artistike, dokumentimin historik me imagjinatën poetike dhe traditën me bashkëkohësinë. Si piktor, poet, dramaturg, prozator, publicist dhe studiues, ai mbetet një nga zërat më të dallueshëm që ka kontribuar në pasurimin e trashëgimisë sonë kulturore dhe në formimin estetik të brezave të rinj. Kjo shumëanshmëri e bën Ibrahim Skënderin një figurë të rëndësishme për studimin dhe vlerësimin e kulturës shqiptare në Kosovë.