Fatmir Terziu: Dashuria e Pëllumb dhe Xhuljeta Kullës

Një dashuri që flet me art, me vlerë, me prozë, me jetë

Ka dashuri që mbijetojnë kohën. Ka dashuri që e tejkalojnë stinët, vitet, rrudhat, heshtjet, e madje edhe të vërtetat e vogla që njerëzit u detyrohen botëve të tyre të brendshme. Por ka edhe një dashuri tjetër: ajo që shkruhet. Ajo që jeton në letra, në skenë, në shprehje artistike; ajo që nuk e gjen dot kufirin midis artit dhe njeriut. Dashuria e Pëllumb dhe Xhuljeta Kullës është pikërisht një e tillë – një dashuri që të kujton se arti më i madh është vetë jeta e dy njerëzve që dinë të duan.

Më 31 dhjetor, kur viti mbyll kapitullin e tij të fundit, Pëllumb Kulla zgjedh të ndajë me botën një faqe nga kapitulli i tij më i bukur: Xhuljetën. “Gëzuar ditëlindjen, e shtrenjta ime!” – shkruan ai, dhe çdo fjalë duket se ka ngrohtësinë e një dritareje të ndriçuar në mbrëmjen e ftohtë të dimrit. Ai kthehet pas, tek letrat e dashurisë, tek ato net të shkurtra vlonjate, që i detyruan të shpiknin gënjeshtra magjepsëse për t’u strehuar në një botë vetëm të tyren.

“Dreqi ta marrë!… E pe sa të shkurtra janë netët në Vlorë?” – shkruante ai atëherë, i ri, i dashuruar, me teatrin mbi shpinë dhe Xhuljetën në zemër.

“Herën tjetër… do të të shpie në Pol! Atje nata zgjat gjashtë muaj.”

Një premtim romantik, absurd e i bukur – tamam si dashuria kur lind.

Edhe kujtimet fottografike me këtë çift model kanë dashurinë e pafundme...

Ajo vinte fundjavave, ai e priste me ankthin e lumtur që njihnin vetëm të rinjtë e viteve ’60. Që atëherë nisi edhe “arti i gënjeshtrave”, siç e quan ai me ironi të butë. Gënjeshtra të vogla, të pafajshme, që mbrojnë dashurinë – mburoja e mbrëmjeve vonë, arma e vajzës 17-vjeçare që duhej të ngjitej shkallëve me një histori të gatshme në buzë. Dhe sa bukur, me sa elegancë, ai e pajiste:

“Po sikur ata të të thonë…?”

“E ti do t’u thuash…”

Dhe Xhuljeta, e re, e pastër, e shqetësuar për një nesër të largët, pyeste dridhshëm:

“Po pas shumë vitesh… kur nuk do të të duhet të më gënjesh mua? Po sikur… t’i duhet të gënjesh dikë tjetër?”

Por ai e dinte – e ndiente – se njeriun për të cilin shkruante gënjeshtra atëherë, nuk do ta gënjente kurrë.

Sot janë bërë shumë vite.

Ajo shkruan: “Çmendinën e evitova!… Sot mbusha … vjet dhe asnjë sekondë larg tij.” Ka betime që nuk thuhen me fjalë, por me qëndrimin pranë – për më shumë se gjysmë shekulli.  Pëllumb e Xhuljeta Kulla nuk janë vetëm bashkëshortë; ata janë një çift artistësh që e kanë ushqyer njëri-tjetrin me talent, frymëzim e dritë. Ai, prozatori me penë të rrallë; ajo, aktorja që flet me sy edhe kur hesht. Në skenë kanë qenë bashkë, në jetë janë bërë skenë njëri-tjetrit.

Të numërosh vitet, siç thotë Pëllumbi, “me vrimat e rripit” – një metaforë që vetëm ai di ta kthejë në buqetë humori, ndjenje e reflektimi – dhe Xhuljeta t’i japë zë, trup, interpretim… një harmoni që pak çifte në artin shqiptar e kanë gjetur.

Në një tjetër shkrim, ai thotë me humorin e tij të pazëvendësueshëm: “Unë edhe kur të them ‘ma zgjat pak kripën!’… ta them me dashuri.” Një dashuri që nuk ka nevojë për stërbetime, por për praninë e përditshme që tingëllon si poezi edhe kur kërkon të hekurosë një këmishë. Kjo është dashuria e tyre: e sinqertë, e qeshur, elegante, e zgjuar, e mbushur me art – një dashuri që nuk u tremb nga vitet, nga koha, as nga asnjë stuhi. Një dashuri që sot, pas dekadash, i flet botës me stilin e Pëllumb Kullës dhe me buzëqeshjen e qetë të Xhuljetës. Një dashuri që nuk u plak kurrë, sepse as arti nuk plaket – veç rritet.