EDUARD A. SKUFI: SURPRIZAT E NJE “TURIZMI” SHKENCOR

 DR. EDUARD A. SKUFI  ATHINE

Ishin çaste të një fluturimi interesant, drejt një takimi profesional por dhe me argëtime turistike, që krahas ndijesisë së  krenarisë, kontaktonte dhe lirinë e pa fund. Ku qielli i kaltër qëndronte mbi avionin si kupolë  ndërsa Atlantiku i pakufi në blu të errët i shkumëzuar, zvogëlohej poshtë nesh. Atje liria i afrohej sensit real nuk mbetej liri në guackë. Boeingu  gjigand 747, me dy  kate i  Lufthansës  na  udhëtonte  drejt Torontos...Ishte një ditë e bukur Maji e vitit 2006 dhe ne do të asistonim në Kongresin  Internacional  të  Kirurgjisë së  Glaukomës. Herë pas here i hidhja një sy referatit në laptop  dhe në ekranin e vogël tek shpina e kolltukut përballë zgjodha, piano sonatën e Listit. Dalëngadalë  relaksi më çoji në një gjumë të këndshëm, si mjet që të mund të ekuilibroja fenomenin e “jet lag”. Toronto na priti me mjegull  dhe  një  temperaturë  rreth 13°C ose 55.4°F (Fahrenheit) , dhjetë  gradë  më e ulët  se  Athina, por me  një  ngrohtësi  mikëpritëse. Kongresi ishte i një niveli të lartë shkencor, ku merrnin pjesë  korife  të glaukomës. Ata  mes  papijonit dhe politesës, jepnin  të  rejat  dhe të  fshehtat e profesionit... por këto  të fundit "me  pikatore". Ditën e dytë, intervalin midis  referimeve e mbushën me  një "intermexo muzikale" si muzikë dhome, me violinisten Irene T. dhe flautistin Fransua J., të cilët megjithëse diletantë interpretuan këndshëm, pjesë nga Bach  dhe Vivaldi.Të nesërmen kohën e pushimit ua kushtova zbulimeve të atraksioneve të Ontarios, të Lake Ontario, më pas të Toronto High Park. Atje, mes gjelbërimit dhe lojnave të shumta, më tërhoqën vëmendjen, kanionet midis livadheve dhe liqeneve të vegjël, të cilat "janë për Toronton si kanalet  për  Venecien". Me aparatin fotografik mundohesha të përjetoja në foto ato më interesantet. Duke shëtitur u ndesha befas me Fransuan, flautistin e koncertit në kongres. Ai mbante në kokë një borsaline "Stetson" tip cowboy, ngjyrë kafe me strehën të gjërë të përthyer, syze dielli "Ray Ban", një bluzë "Polo" ngjyrë bezhë, pantallona  xhins gri,këpucë  alpine  kafe   dhe  një  çantë  shpine, ku dukej pjesa e sipërme e flautit, ndërsa qafën ja rrethonte si shall, një  gjarpër i trashë e i vërtetë Piton. E salutova  dhe  ai  mu  përgjigj me kënaqësi. Mbasi i bëra të ditur që ndoqa me interesim interpretimin e tij në kongres dhe i shpreva admirimin, ai mu afrua dhe lexoi kartelën mbi  pulovrën time: "Ooo,doctor from Greece", tha më tërë kënaqsinë. "Greece and Albania", ju përgjigja i ndrojtur, sepse gjarpëri ngriti kokën dhe bëri një lëvizje për t'mu afruar. Mos u trëmb doktor, Pitoni është miku im dhe ti  tani  je miku im, ai e percepton dhe nuk të ngacmon. Ndërkaq disa zogj të zinj me krahë të kuq vinin rrotull nesh. Janë "red winged black bird", dhe emërtohen kështu  nga imazhi i tyre. Ata bashkë me "Flamingo amerikane", me një rozë vibrante atje tej, konsiderohen të paprekshëm. Ai vazhdoi të më tregonte se ishte historian  dhe e  kishte  preferencë  kulturën  helene. Unë kam lexuar, tha ai, se në antikitet gjarpëri ishte simbol i forcës dhe ripërtëritjes, kulti Dionisiak e karakterizonte simbol  të  mënçurisë dhe të krijimit, atje u inspirova dhe e bëra Pitonin mik, vec asaj ky është i llojit mbretëror "Royal  Python". Ndërkaq mua m'u kujtua dhe i fola për imazhin e Meduzës, "gorgona " që  bukurinë e saj e  kthyen  në  teras  dhe flokët  e  saj në pleksje gjarprinjsh, ndërsa  Esculapi shtova unë, zoti i mjekësisë, vjen nga lashtësia, me imazhin e gjarpërit që mbështjell shkopin, që ai e përdori si ritualitet të therapisë. Befas m'u kujtua "fabula me sharrën dhe gjarpërin agresiv", që e kisha lexuar në një blog anglisht, ku gjarpëri e rrethoi sharrën, pa ditur sec ishte dhe e shtrëngoi fort por dhëmbët e sharrës e coptuan. Muzikanti u cudit me  moralin e fabulës: se reagimi i fortë në zemërim i shkakton plagë vetes dhe jo të tjerëve. Fransuait  i  pëlqeu shumë. Ke të drejtë, tha, tek gjarpëri bashkëjetojnë e mira me të keqen. Mandej nxorri nga çanta flautin dhe tingujtë e tij magjepës jehuan në  gjithë  kopshtin. Më ngjan me flautin e artë të James Galway, i thashë në konfidencë. Ai ndaloi për pak dhe duke buzëqeshur u përgjegj : "Respekt. Por unë do të preferoja francezin Jean Pierre Rampel, mbase se jam Quebec-ers( francofon kanadez)". Pitoni ndërkaq u largua duke rrëshqitur nga ngadalë nga qafa e Fransuait  dhe u vendos në këmbët e tij. Fransuai  vazhdonte të interpretonte me pasion e forcë dhe për një moment e ndërpreu  performancën. Shikimin e  vendosi  larg  në  meditim, e u  vrejt  në  fytyrë. Dukej  se  dicka e mundonte. Papritmas u ul mbi bar dhe emocioni i mbushi sytë me lot. Doktor, unë vërtet e kisha hobi muzikën, por dicka më inspiroi  dhe më zgjoi pasionin... Një mëngjez në Paris duke pirë kafen lexova në "Figaro", një artikull përkujtimor, për vogëlushin me flaut druri që argëtonte kalimtarët, në shi e dëborë, në shkallët e Notre Dame, ditët e revolucionit francez. Vec adhurimit nga magjia e  tingujve ai, shkaktonte dhe një keqardhje deri në dhimbje. Fati i kishte dhënë si trashëgim një trup të shkurtër me një keqformim të trashëguar, ku të dy këmbët e tij ngjiteshin në gju dhe vazhdonin  me një këmbë të vetme, të deformuar. Mbas disa muajsh ajo krijesë, me shpirt artisti, nuk u shfaq më dhe kalimtarët në vendin ku ai rrinte vendosnin  trëndafila... Por stori nuk mbaron këtu, skeleti i vogëlushit mbas dekadave, befas u gjend i vendosur në një pjedestal të vogël në muzeun e anatomisë të universitetit të  Melburnit,duke u kthyer në element didaktik, në shërbim të dijes dhe kulturës njerëzore. Tregëtarët e shpirtrave dhe sekeleve njerëzorë  nuk harruan  ta përdornin si  ekzemplar  patologjik. Ai artist i  pafat,  më vuri  në  zemër  flautin, më zgjoi ëndrrën lozonjare. Sa herë flauti  tingëllon i dërgojë shpirtit  të tij  një  mesazh si "requiem"... Në atë cast Fransuai u  zbeh në  fytyrë  dhe shqiptoi ngadalë, në ton të ulët: " Të shoh në mjegull dhe të dëgjoj si nga largësia, mos u shqetëso doktor më ka ndodhur dhe  herë  të tjera"... Unë  i shqetësuar e shtrita , i shkopsita bluzën, i bëra masazh dhe i laga fytyrën me ujë. Perceptova se nuk ishte thjeshtë dicka emocionale. Mbas pak  minutash  ai u  qetësua  plotësisht. Doktor  më  tha,

"Jam vizituar dhe më kanë thënë e ke nga migrena". Më dëgjo Fransua, i sugjerova, vizitoju, kontrollo arteriet karotide dhe nivelin e sheqerit  në gjak. Ai  më dëgjonte me vëmendje. Kur e mori veten mirë, bëmë disa shakara dhe për ta harruar atë episod  vazhduam “ turizmin  kulturor",  duke lënë pas bukuritë e shumta, joshëse. Gjatë kthimit përmendëm krenaritë intelektuale kanadeze Dr.Sir. Wiliam Osler, babai i mjekësisë moderne dhe Dr. Ch. Best mjeku shkencëtar, bashkëautor i zbulimit të insulinës. Ai shtoi me mburrje, shkrimtaren M.Atwood, pianisten e shquar G.Gould dhe artistin komik Mike Myers, por nuk harroj këngëtaren e spikatur quebec-iane Celine Dion. Mes notash nostalgjije , duke treguar borsalinon në kokë më tha: “Këtë kapele e kam  kujtim nga profesori im i historisë, M. Maurice, të cilit i shërbeva në momentet e fundit të jetës”. Ndërkaq i ndriti fytyra dhe unë tashmë u qetësova se dukej i normalizuar.  Para se të  largoheshim i  dhashë Fransuait telefonin e hotelit, për  cdo  eventualitet. Me  falenderimin  e  tij  të  ngrohtë  dhe   mirënjohës  u  ndamë.Të nesërmen  me kënaqësinë  mbas  referimit tim në kongres,  do të shkonim  me kolegët të shuanim  kureshtjen  në  kataraktin e Niagarës. Shkova në hotel, morra hartën dhe libërthin me atraksionet e Torontos dhe  në dalje të hotelit, u ndesha me Fransuan.”Doktor urime,  më tha duke më shtrënguar dorën. Eshtë hera e parë që uroj një doktor, i cili më zbuloi sëmundjen  me  intuitë  apo  telepati. U vërtetua  se  kam Diabet, të  tipit 2, dhe qysh dje i shtova ditëve të mia  dhe Metformin. Dëgjova këtu, se do të vizitoni  kataraktin e Niagarës, dëshiroj të vij dhe  unë  me  ju, nëse  nuk  ju  shqetësoj. Me kënaqësi mund të  bëjë  dhe “guide”  apo interpretuesin. Katarakti i Niagarës ishte një mrekulli natyrore, një  spektakël  maramendës, ku ujëvaret mes ngjyrave dhe refleksioneve të shtangnin. Rreth saj vizitorë të ndryshëm në grupe  dhe piktorë që  përjetonin atë pejsazh në akuarel. Fransuai me spjegimin e detajuar e bëri turizmin tonë tepër interesant. Mbas vizitës u ndamë me Fransuan. Ai shprehu dëshirën të darkojmë së bashku duke ftuar dhe kolegët, por unë me delikatesë i spjegova se kishim“gala”-n e kongresit, nga e cila nuk mund të mungonim. Mëngjezi i të nesërmes na gjeti në fluturim, duke marr  me vete  ato  impresione  aq  pikante  dhe  të  paharruara. Por mua më shoqëronte pa u ndarë  mendimi  se “ KUDO  JETOJNE  NJEREZ  TE  MIRE “.