Agim Vuniqi: Kosova ndërmjet kujtesës kolektive

Kosova ndërmjet kujtesës kolektive të çlirimit dhe papërgjegjshmërisë politike 

Nga Agim Vuniqi

Në pranverën e vitit 1999, Kosova u çlirua me ndihmën e drejtpërdrejtë të aleatëve perëndimorë, të udhëhequr nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe NATO. Kjo ndërhyrje nuk ishte vetëm ushtarake — ishte një akt moral, një ndërhyrje humane që synonte ndaljen e gjenocidit dhe hapjen e një rruge të re për një shoqëri të lirë e demokratike.

Megjithatë, dy dekada më pas, Kosova po kalon në një periudhë të thellë paqëndrueshmërie politike, me institucione të brishta dhe mungesë përgjegjshmërie nga elita politike. Në vend të një konsolidimi shtetëror që do të garantonte stabilitet dhe zhvillim, jemi dëshmitarë të një realiteti në të cilin përplasjet ndërpartiake, kalkulimet egoiste dhe papjekuria institucionale e kanë vendosur vendin në një spirale të vetë-shkatërrimit politik.

Kujtesa kolektive e çlirimit duket se po zbehet në mesin e një kulture të harrimit dhe shpërfilljes. Të zgjedhurit e popullit, në vend se të reflektojnë mbi sakrificat dhe ndihmën e jashtëzakonshme që solli lirinë, po e shpërdorojnë mandatin e tyre për interesa të ngushta partiake. Kjo papërgjegjshmëri e ka kthyer institucionin më të lartë përfaqësues – Kuvendin – në një arenë bllokimesh, zvarritjesh dhe shpërfilljeje të normave kushtetuese.

Precedentët e përsëritur të pamundësisë për të zgjedhur kryeparlamentarin apo për të funksionalizuar qeverisjen janë tregues të një mungese të thellë të vullnetit politik. Në vend të dialogut, kemi fyerje; në vend të konsensusit, kemi kalkulim të shifrave dhe interesave afatshkurtra. Institucionet, që duhet të jenë shtylla e stabilitetit, janë kthyer në instrumente të luftës politike.

E gjithë kjo ndodh ndërkohë që qytetari i zakonshëm përballet me papunësi, mungesë perspektive, dhe me një arsim e shëndetësi të degraduar. Emigrimi masiv i të rinjve është reflektim i drejtpërdrejtë i krizës së shpresës. Ata nuk largohen vetëm për kushte ekonomike, por sepse nuk shohin të ardhme në një vend ku pushteti shërben vetveten, e jo qytetarin.

Ironia e hidhur është kjo: Kosova u çlirua për t’u bërë shtet, por ende nuk po sillet si i tillë. Pa institucione të forta dhe pa lidership që e sheh shtetin si përgjegjësi, e jo si privilegj, çdo përfitim nga çlirimi mbetet i përkohshëm. Aleatët tanë nuk mund ta bëjnë shtetin për ne – ata na ndihmuan ta fitojmë lirinë, por detyra për ta ndërtuar shtetin është vetëm e jona.

Nuk është vonë për kthesë. Por koha po mbaron. Duhet një reflektim i thellë – nga liderët politikë, nga partitë, dhe nga vetë qytetarët. Duhet një ringjallje e kulturës së përgjegjshmërisë dhe e besimit në institucione. Mbi të gjitha, duhet të rikujtojmë pse u çliruam: për të jetuar të lirë, të dinjitetshëm dhe në një shtet që i shërben qytetarit.

Nëse nuk arrijmë ta bëjmë këtë, atëherë çlirimi nuk do të ketë qenë fillimi i shtetndërtimit, por një mundësi historike e humbur.