SHPENDI TOPOLLAJ: NDERIM PËR AKTORIN E DASHUR RESHAT ARBANA NË 85 VJETORIN E LINDJES

   Reshat Arbana, njëri nga njerëzit dhe artistët më të dashur për shqiptarët, sot në 15 shtator, feston 85 vjetorin e tij të lindjes. Me talentin e tij të jashtëzakonshëm, me një portret imponues dhe mrekullinë e një zëri deklamativ të papërsëritshëm, ai nëpërmjet ekraneve, hyri vrullshëm në çdo shtëpi, dhe në zemrën e gjithkujt, duke ngjallur optimizëm dhe duke predikuar dashurinë për jetën dhe të bukurën, pikërisht atëherë kur ne kishim aq shumë nevojë për to. Natyrisht që si aktor i kinematografisë dhe teatrit, ai suksesin e ndau me kolosë të tjerë, të cilëve, të gjithë ne do t`u mbetemi përherë mirënjohës dhe falenderues. Shumica prej tyre, janë ndarë nga jeta, por me atë që lanë pas, do të mbeten të gjallë në mendjet tona në jetë të jetëve. Ata na shfaqen ashtu plot jetë e virtuozë në të gjitha rolet që interpretuan, ndaj përherë i ndiejmë pranë me tërë madhështinë e artit të tyre. Kanë mbetur të tillë edhe për ata që nuk kanë pasur rastin apo fatin të njihen drejtpërdrejtë me ata artistë e ato artiste që dhanë gjithçka patën, edhe shpirtin e tyre, për të na kënaqur dhe edukuar me shije të shëndosha estetike e për të na kulturuar, por edhe për t`i thënë botës, se Shqipëria është vendi që nga gjiri i saj, ka nxjerrë jo vetëm një Aleksandër Moisi. Dhe ajo që ua shton akoma më shumë madhështinë atyre është harmonia që ata kanë midis anës profesionale dhe vlerave të larta njerëzore. Ky harmonizim midis virtuozitetit aktoresk dhe thjeshtësisë, janë dhe tiparet dalluese të Artistit të Popullit, Reshat Arbana. Nga rolet që kanë realizuar në skenën e teatrit apo në ekranin e kinemasë, në përgjithësi, artistëve u mbetet emri i personazheve që u kanë dhënë jetë. Tuç Maku, Prefekti, Zonja nga qyteti, Jovan Breu, Lokja, Pashakua, Kujdestari, Bepini, etj. populli i quan ata. Kurse Reshat Arbanës nuk është aq e lehtë që t`i vësh një emër të tillë, pasi ai ka shkëlqyer në çdo rol që i është besuar, kështu që pa frikë mund ta quash Baca Isa, Semi, Pilo Shpiragu, Dajlan Beu, Peshkopi, Beqir Aga, Pjetër Mustakuqi etj. etj. Luajti me të njëjtin seriozitet dhe përgjegjësi, si në rolet pozitive, ashtu dhe në ato negative, dhe kurrë nuk përsëriti veten. Ai krijoi figura dhe karaktere bindëse dhe nga më mbresëlënëset. Aktor me fuqi të madhe dramatike, ai u shfaq gjithmonë i ndryshëm, jetësor dhe me sukses të sigurtë.

Duke pasur një botë të brendshme plot ndjenja e kulturë, dhe emocione të kontrolluara, por dhe shpërthime stentoriane, ai gjithmonë e ka zotëruar skenën dhe e ka bërë spektatorin që të mbajë frymën. Gjithmonë ka shkëlqyer në role kryesore, por edhe kur ato kanë qenë si të parëndësishme në dukje, si fjala vjen te “Nëntori i Dytë”, ka mjaftuar vetëm një fjalë, një gjest i tij, për të ndërtuar një portret të paharruar. Ja pse edhe i mirënjohuri Josif Papagjoni shprehet për të se “ai ka plastikë të brendshme dhe të jashtme…” që “e ka të ekuilibruar racionalen me emocionalen”. I njëtrajtshëm Reshati ka mbetur vetëm në përditshmërinë e tij: i thjeshtë dhe i dashur me këdo. Ulesh në kafe me të dhe do të shohësh sesi mblidhen rreth tij profesorë, akademikë, shkrimtarë e artistë të njohur, por dhe njerëz krejt të zakonshëm dhe sidomos tiranasit e vjetër. Të vetmit që mbajnë me të një farë distance, janë politikanët, dhe ata jo se u largohet ai, por se të gjithë kujtojnë poezitë e Ali Asllanit që ai reciton me aq pasion, dhe atyre u duket se mos e ka me ata: “Hani pini dhe rrëmbeni, mbushni xhepe, mbushni arka, / të pabrek` ju gjeti dreka, milioner` ju gjeti darka! / Hani, pini e rrëmbeni, mbushni arka, mbushni xhepe, / gjersa populli bujar t`ju përgjigjet: peqe, lepe!”. Reshati vlerëson njeriun jo nga përkatësia shoqërore apo ajo politike. E tillë ka qenë edukata që ai ka marrë në familje dhe i tillë është edhe formimi i tij qytetar. Dikur, vetë ai pohonte se: “Duke jetuar me popullin, duke pirë duhan e raki me njerëz të profesioneve të ndryshme, duke dëgjuar se si reagojnë, se si nxehen, se si bërtasin, kjo më ka ndihmuar shumë”. Miku im i ndjerë Vangjel Heba dhe sidomos shokët e tij të shkollës së lartë të akorëve, Naim Nova dhe Enver Plaku në Durrës, më flisnin me shumë konsideratë për tornitorin e dikurshëm, simpatik dhe elegant, djelin e Hamitit, që e thërrisnin Paci, për cilësitë e tij të rralla, të ndershëm, që edhe pse kishte fituar respektin e publikut të gjerë me rolet e Selimit, te “Familja e Peshkatarit” apo Islamit, te “Dueli i heshtur”, kishte mbetura po ai. “Dhe nuk dinte të mburrej kurrë, - më thoshte një herë Veri. - Atij më shumë se kujtdo i shkojnë ato fjalët e sinqerta të Marlon Brandos se “…unë s`mund të nxjerr konkluzione për jetën time, sepse është një proçes përsosjeje i hapur…As e kujtoj që përpiqesha të isha i suksesshëm. Unë veçse rrekesha të mbijetoja dhe hedh sytë me habi pas në gjërat që kam bërë në jetë. Historia e jetë sime, është një kërkim për dashuri, më shumë se kaq, një përpjekje për të riparuar veten”. Gjithmonë kur shkoja në Tiranë, do të ndalesha për ta pirë një kafe me Reshatin tek ajo kafeneja e vogël e Skënderit që kthehej në sallë diskutimesh për artin e letërsinë dhe skenë, ku nuk përtonte të recitonte Reshati. Të rrëqethej mishi nga forca dhe bukuria e recitimeve të tij. Por ai është edhe një lexues i madh i librit. Një herë teksa flisnim për heronjtë e Lukianit, mes tyre Hadi, Persefoni, Tantali, Minosi, Sizifi, Eaku e Radamanti me shokë, më tha të ngriheshim dhe të shkonim në Bibliotekën Kombëtare, ku e morëm atë libër. Nuk vonoi dhe më mori në telefon: “Ore, po si ka mundësi që të shkonte në Ferr edhe Tantali që u jepte perëndive nektar e ambroz? Pastaj, ne e dinim burrë të mirë atë Sizifin, madje dhe na vinte keq për të kur ngjiste ato shkallët me atë shkëmbin në kurriz, dhe nuk arrinte kurrë në majë, por paska qenë i poshtër, se i detyronte njerëzit që kalonin aty pranë që të punonin për të”. Unë me të qeshur i thashë që “Mos u bëj merak, pasi vetë ti do të shkosh të pushosh në Fushat e Elizeut, ku do të gjesh Menelaun e Akilin, se nuk ke fare mëkate. Atje - shtova - nuk ka as pleqëri”. “Mirë jam edhe këtu - ma ktheu po me shaka - se pleqërinë nuk e kam ndjerë asnjëherë”. Por pati një ndërhyrje në zemër që ja preu disi hovin, sido që shkonte në çdo veprimtari që e ftonin. Kur u takuam te përkujtimi i mikut të tonë çam Bedri Myftarit, i thashë se mjekët të kanë rekomanduar të pushosh pak, ndaj duhet bërë pak kujdes dhe nuk është e thënë të vish kudo që të ftojnë, m`u përgjigj: “Po si të mos vija te Bedriu. E kam pasur shok dhe ka vuajtur padrejtësisht burgjeve. Po të mos vija, të tjerët do të më keqkuptonin, se jo të tërë ma dinë hallin. Dhe kjo nuk do të më ndronte mua”. Por më vonë, mori një tjetër goditje, po në zemër, kur gruaja e tij besnike ndërroi jetë para kohe. E ndjeu shumë atë humbje dhe e shihja se nuk ishte ai i pari. I kujtoja fjalët e artistes së madhe Tinka Kurti që i kishte thënë se je një aktor që plotëson skenën, në mënyrë të jashtëzakonshme. Teatri dhe kinematografia ka nevojë për ty”. Më tha mendueshëm: “Çdo gjë do kohën e vet. Ç`kisha për të bërë, e bëra”. Dhe nuk kishte bërë pak… Megjithatë, do të kujtoja thënien e Bob Hope, një aktori komedian amerikan që jetoi plot 100 vjet: “E kupton se u plake që nga çasti kur qirinjtë kushtojnë më shumë se torta”. Por artisti ynë i dashur Reshat Arbana, për të cilin gazeta me prestigj “Telegraf”, ku po botohet ky shkrim, ka qenë gjithmonë e vëmendshme, duhet të jetë i qetë, se për fat, qirinjtë në Shqipëri kushtojnë aq lirë, se duhet pritur edhe shumë e shumë vjet që të kushtojnë më shumë se torta, pra, për të ardhur pleqëria.