Ramazan HUSHI: Tri minuta i kamur

I mërzitur në kulm nga vapa, por edhe nga një dhimbje e ngeshme koke, që nuk po më ndahej prej dy ditësh, po prisja autobusin urban aty pranë ish-godinës së Lidhjes së Shkrimtarëve e Artistëve të Shqipërisë, e cila të çon për në Kombinat. Njerëzit e shumtë që prisnin aty bashkë me mua, boritë e çmendura të makinave varg njëra pas tjetrës, kalimtarët që shkonin e vinin papushim, shitësi i bananeve, fare pranë meje, të gjitha këto i kisha jashtë vëmendjes sime në ato çaste. Sytë e mi rastësisht qenë përqendruar vetëm tek një burrë rreth të gjashtëdhjetave, i parruar prej disa ditësh, sykuq si pijanec i thekur, veshur me rroba pune, diçka si xhinse dukeshin, por zhuli i kishte mbuluar kudo. Por vura re që edhe për atë njeri çdo objekt rretheqark sikur nuk kishte vlerë, madje edhe unë vetë isha jashtë orbitës së syve të tij. Ai i qe afruar gati ngjitur një nuseje të veshur shik, e cila mbante nën sqetull pa kujdes çantën e saj, që zinxhirin çuditërisht e kishte harruar të hapur! Buzëkuqe, veshur me gjëra të shtrenjta, ajo të jepte përshtypjen e një gruaje mendjelehtë, por të kamur. Ai burri i parruar prej ditësh, nga që njerëzit aty u shumuan, me shumë kujdes iu ngjit asaj nga prapa, si për të thënë që ka raste kur pasuria e varfëria nganjëherë mund të rrinë edhe pranë e ta pranojnë njëra-tjetrën. Duke parë këtë miniskenë, mendova: kur një i varfër i ngjitet nga pas një zonje, çfarë mund të ndodhë? Në fillim pandeha se ai i qe qepur asaj si mashkull e të dy, pa rënë në sy, po shkonin të takoheshin diku. Por jo, se ai nuk dukej nga ata tipa. Atëhere sytë e mi rrëshqitën tek duart e burrit të parruar. Ato duar ose do t’i zgjateshin nuses së bukur për lëmoshë, ose..ose..Por hamendjet e mija nuk zgjatën shumë. Vura re që dora e tij e djathtë u fut tinëzisht e me shumë shkathtësi në çantën e bukuroshes dhe aty peshkoi një kartmonedhë! Më pas ai po tinëzisht u tërhoq pak më prapa dhe e këqyri me vëmendje kartëmonedhën e grabitur: ishte një dyqindlekëshe. Të them të drejtën, nuk më bëri shumë përshtypje ajo skenë, nuk u revoltova, as nuk reagova fare. Për shumë arsye, por kryesorja ishte kjo: si mund ta quaja vjedhje e të dënoja një njeri që të merr apo të rrëmben diçka, quajeni si të doni, sa për të mbushur barkun e vet apo të  kalamajve të tij? Sepse ai i kishte mundësitë të vidhte edhe më tepër në atë çantë, gati të hapur krejt, mund t’i rrëmbente të gjitha paratë që mund të gjendeshin aty, pa kuptuar gjë fare ajo bukuroshe mendjelehtë. Kurse ai, rrëmbyesi i kartëmonedhës, nuk veproi ashtu, por u mjaftua vetëm me atë dyqindlekëshe! Me pak fjalë, mund të quhej në një farë mënyre, një vjedhës xhentil, zemërmirë. Vjedhës i vërtetë është ai që vjedh sa i zënë duart e në këtë mënyrë dëshiron që të pasurohet sa më shumë! Pastaj i thashë vetes: po sikur vetë ajo grua t’i ketë lënë çantën hapur atij tjetrit prapa, në mënyrë që ai të marrë ndonjë lek, sa për të mbushur barkun?

Nuk reagova fare dhe po e këqyrja fshehurazi vjedhësin e mirë, duke ndier keqardhje për të, kur ia mbërriti autobusi i linjës. Njerëzit, si gjithnjë, u sulën në rrëmujë, kush e kush të hypte më parë, siç e kumi zakon ne shqiptarët, dhe unë i harrova për ca çaste dy personazhet e mi. Por ja që e shoh prap të parruarin, vjedhësin, vjedhësin me zemër të mirë, i cili nuk ia kishte vjedhur të gjitha paratë gruas së bukur në çantë, por i kishte marrë fshehtas vetëm një dyqindlekëshe! Tek dritarja, në fund të autobuzit, ai po mbllaçiste një hamburger. Në njërën dorë mbante hamburgerin, kurse me tjetrën shkëpuste prej tij kafshata të vogla, si të ishte fëmijë, dhe ato në çast zhdukeshin në gojën e tij si shpellë. Pastaj shtonte diçka pas kafshatës, një të prerë patateje apo domateje dhe nofullat i rrotulloheshin aq dukshëm, sikur kishte futur në gojë të gjithë paninen. Oh, përtypej  shpejt, dukej tmerrësisht i uritur. Uria i lexohej në çdo centimetër të fytyrës, në gjithë qenien e tij. I uritur në të ngrënë, i uritur në veshje, i uritur për gëzime në jetë. Isha në një pozicion që ai nuk më vinte re, kështu që po e këqyrja me vëmendje ritin e tij: fut një kafshatë të vockël nga paninja, e shoqëronte atë me një të prerë patate ose domate dhe kështu një herë, dy, tri..Pas këtyre, zinte e lëpinte gishtat. Këtë punë e bënte me shumë nge. Dikur vura re që në mes të panines kishte edhe një rrotëz të hollë sallami, por atë ai nuk po e prekte fare. Me siguri, thashë me vete, atë rrotëz sallami ai nuk do ta hajë, por do ta mbledhë në një copë letër e do ta çojë në shtëpi. E vështronte shpesh atë risk sallami, me sy nepsqarë, por kurrësesi nuk e prekte me duar.

Autobusi ndaloi, por unë nuk zbrita aty ku e kisha shtëpinë. Jo se nuk desha, jo se e bëra enkas, për të ndjekur atë lypës enigmatik, por, i dhënë pas gjesteve të tij, harrova të zbrisja. Sepse me sy e me mendje tashmë isha tek i urituri, tek paninja e tij, që po zvogëlohej pak nga pak, tek feta e sallamit të paprekur fare, tek gishtat e tij të palarë, të cilëve herë pas here ua lëpinte vajin, tek nofullat e tij që uleshin e ngriheshin, tamam si forxhet e kovaxhëve.

Më në fund konstatova që panines i erdhi fundi. Nga vështrimi i syve të tij të trishtuar unë e kuptoja dëshirën e atij njeriu, që ajo panine të mos mbaronte, që ajo të zgjaste e të zgjaste me orë të tëra. Kurse në fakt kishte zgjatur gati dhjetë minuta. Medet, kishte mbetur vetëm kafshata e fundit. Ia nguli një herë sytë asaj gjithë pangopësi, pastaj e kollufiti edhe atë, pasi e fshiu mirë e mirë nëpër gishtat e yndyrosur. Tashmë atij i kishte mbetur në dorë vetëm rrotëza e vogël e sallamit, gjithnjë e paprekur fare. Epo, tashti, thashë me vete, tashti do ta fshehë me marifet, që të mos bjerë në sy të njerëzve, atë risk të hollë sallami, për t’ua çuar fëmijëve a gruas në shtëpi. Vura re prap që ai bëri  një pushim të shkurtër dhe e mbajti sallamin përpara syve. O zot, si po e vështronte! Sytë i shndrisnin, u përcuall dukshëm dhe e preku fetën e sallamit me gishtat e dorës tjetër, ashtu siç bëjnë vajzat e vogla, kur kanë një kukull të bukur në duar. Pastaj fytyra e tij u err shpejt e ai  hodhi një vështrim të egër nga njerëzit në autobus. Sa të hapësh e të mbyllësh sytë, rrotëza e sallamit përfundoi në gojën e tij shpellë! M’u duk veprim i çuditshëm ky, kurse fytyra e tij, për herë të parë përgjatë gjithë atyre minutave, u çel, u çlirua nga tendosja e gjatë, si dhe nga ndrojtja për praninë e gjithë atyre njerëzve aty. Të ishte në ndonjë qoshe i vetëm, me siguri do ta shijonte më mirë, në një kohë më të gjatë, atë ngrënie. Po përtypej ngadalë, fare ngadalë, sikur të dëshironte që koha e përtypjes së asaj kafshate mos i mbarohej kurrë. Akoma duke u përtypur, ai u kthye i gjithi me trup nga brenda dhe e gjithë qenia e tij në ato çaste rrezatonte qetësi, lumturi. Dukej njeriu më i lumtur në botë. Si i përtypi edhe çikëzat e fundit të sallamit, me krenari e dinjitet, fshiu buzët me letrën e hollë që kishte mbajtur paninen, pastaj e flaku atë poshtë me gjest të kamuri. Eh, në ato tri-katër minuta, ai njeri ndihej vërtet i lumtur, i kamur, fodull!

A thua, kështu i bën të gjithë njerëzit kamja?! Po skamja, çfarë të bën? Kjo jetë është si rebus!