Minush Hoxha: Endërra

Endërra

Z. Tafai, kohen e lirë që kishte, e kalonte duke medituar. Në vetmi shtëpie, kafeterie apo pushimoreje qyteti. Përpelitej që nëpërmjet të  meditimit të jap përgjigje në pyetje që i kishin ardhur në mendje pas shumë leximeve e studimeve dhe pas shumë përjetimesh të hidhura. Kishte pësuar ca fatkeqsi që i bënin jetën një dramën të mundimshme e që i kishin mbetur në kujtesë përjetime ng ajo dramë për të cilat përpiqej të mësoj shkakun e ndodhjes. Herëherë, e gjente tek vetja, tek guximi i tepruar dhe futje pa e menduar nëpër ngjarje që edhe një përpëlitje e vogël, do ia parashtronte rrezikun. Mirëpo, shtytja për të përjetuar dhe kënaqësia e parandjejtur pas kapërcimit të aventures, e bënte ta nënvlerësoj rrezikun.

Kur duke lexuar thelloj në mençurina të cilat kishin  bërë ndryshimin e gjendjeve në shoqëri njerërzore dhe kishin krijuar dukjen e kënaqsisë-të të pakënaqurve deri në flijimin edhe të jetës, përfitoj një satisfaksion por edhe një shtytje që të meditoj përtej të vërtetave që ishin përligj gjerësisht e në veçanti tek qarqet  kompetente.   Kurreshtia e tij, sa më shumë që konsideronte se dijetarët, përkundra mençurive kulmore, nuk kishin dhënë përgjigjen përfundimtare, e shtynin në ato pambarimësitë e universit, përherë nga vërtetëdashja. Rrethin në të cilin jetonte, e trajtonte si një simbiozë, si një bashkësi që, i lindur pa dijen e pëlqimin e tij, bënte jetën sipas një diktati nga brënda qenie e tij, pa orvatje të rropaten me gjurmime nga kishin fillin e të ardhjes në jetë.                                                                                                          Po ai rreth i kohës së herëshme të jetës, që kishte zënë një vend të sigurtë në kujtesën e tij, ishte një diktator i paluhatshëm i cili ia detyronte këthimin e kohëpaskohëshem tek vetja dhe ti tërheqë vëmendjen se në vazhdimsi duhet hetuar përgjigjen se përse i ndodhen përjetime aqë të hidhura. Jo vetëm nga skamria dëshpruese por edhe nga të ngulqiturit e pashpirtëshëm të frymëmarrjes nga ata që, shpirtëngushtër sikur ishin shkilnin deri në shpërngulje, për të zgjeruar hapasirë për veten.

Ishte ajo përmendore lemeritëse në kujtesën e tij. Përmendore që nga një largësi e paperceptueshme, i flitte më një bas misterioz për tragjizmin e jetës dhe për detyrimin që të mos hedhet në harresë dhe të ruhet në analin personal si një leksion i qëndrueshëm sa për përkujtim  ndalesën e përsëritjes..

Z. Tafai, jo vetëm që nuk e harroj por shkoj jetën në përpelitje të ndaloj reprizën duke hulumtuar përherëshëm gjendje e kohëra sa ta pushoj tërheqjen e vëretjes nga ai bas i tragjizmit. Dhe, tek përpëlitej mundimshëm të fus në grushte mënyrën sa të ndaloj përkujtimin e tragjizmit nga ai bas i ogurit të se keqes,as një rrugëtimi të gjatë e të mundimshëm, doli tek liria dhe e bukura.

Rendja me fuqi e disponime nga liria, ia detyroj të bëjë të gjitha veprimet që ia jipte fuqia e mendjes sa lirinë t’a kanë të gjithë e jo vetëm për veten. Nuk mund të imagjinonte e as të pranoj që ajo t’i takoj vetëm atij. Mungesa e saj tek të tjerët, shëmtonte dukjen e sajë kurse të tjerët shndërroheshin në gjallesa që bëjnë jetë refleksive. Kjo edhe ishte përgjigje atij basi frikësues të tragjizmit dhe përmbarim i detyrimit që iu gjet tek vetja më të lindur.

Por, nuk ishte vetëm liria e këtillë që mbushullonte me kënaqësi veten e tij. Ishte e bukura ajo që i jepte magjinë lirisë. Hapsira nga kalëronte ajo. Dhe, mu kjo ia detyroj pa një tjetër që me një shije të lartësuar-ashtu sikur ia diktoj liria-të pëzgjedhë jo vetëm shoqen, bashkëudhëtaren e jetës dhe bërësen e jetës të familjes. Në të parë për herën e parë të sajë, ashtu natyrshëm e bukur, pa grim, vetëvetiu, me te në një lashtësi të pasaktsueshme, në një ambient idilik fare të thjeshtë por të bukur, në një qytezë ku bëhej jetë e qetë e pa tundje e armiqsi midis  qytetarëve, vërejti fuqinë e kundravënies basit të tragjizmit. Shtesë kësaj, i ardhi dhe muzika që mbante gjallë intimitetin dhe disponimin e vetes. Më pas, artin e pikturës i cili me të parë nga syri, bashkë me të tjerat vlera, çshpërfillnin basin e tragjizmit. Bashkë me natyrën e qytetit i cili veçohej nga bukuria që ia krijonte lumi i këthjelltë, bjeshkët halore, kodrinat mbushulluar me jeshilin mbulues, livadhet ashtu të bukura jeshile përplotë lule e fidane e trungje frutash, shtrirë shlirëshëm në një hapsirë të gjerë, krijonin imazhin harmonik e të bukur, mu të asaj që mënjanonte basin e tragjizmit.

Tek vështronte këto dhe meditonte nga i ardhi një sihariq kaqë frymëzues, nga thellësi e vetes i vinte pyetja: nga dhe cili është dorëdhënësi i një bukurie të këtillë? Sakaqë, në çast nga një kënd tjetër i vetes, i vinte pyetja: ,,Nuk të mjafton kënaqësia por do edhe krijuesin! Do zë vendin e mbikrijuesit! Si një prokuror jomirënjohes! Mbaj në mendje! Ti je ura nëpër të cilën kalon jeta, por jo Zoti i saj!”

Kjo fraza e fundit me të cilën rropatej që kur zu të mendoj, tashti, i vinte më ngulçuese dhe si një gjykim që i bënë të dijtur se meditimi për parashkakun, ishte aventurë dëfrimi por jo mundsi eksplikimi i asaj që i doli para syrit që nga gjysmenata tek iu fanit basi i patrajtë dhe ia tha: jeto në kohen në të cilën je gjete por pa lajthitje për madhështinë e vetes!”

Tek ia doli tek mbrëmja nëpër një galimatias, nëpër një kaos pamjesh, gjërash, kohërash, i ardhi domosdoshmëri një dehje e kontrolluar. Familjarët ndërhynë me ofertën e shtrojës por, tek i pengonte vërtetitja e tyre, i këtheu pas dhe shtroj diç ushqim e një votka të ruajtur me vite. U ul dhe ngriti herpen e parë me fare pak djathë dhe ujë të gazuar. Dhe, tek lëshoj dhe muzikë të kombinuar me klasike, argëtuese e popullore, pas piu sasinë sa për dehje të votkes, u zdeshë dhe në krevatin përskaj, u shtri.

Kishte kohë qëshihte endërra por, nuk ia dilte të nesërmen t’i përkujtonte. Dhe, nuk dinte se përse. Dikur, me vite mund t’i përkujtonte e tani fare.

Dikund pasmesnate pau një ëndërr që-shih e habitu-e kujtoj të nesërmen. Në një qytezë, kishte humbur rrugën për në shtëpi. Dhe sa hynte një rrugine të ngushtër me mendje se e çonte ke shtëpia, i dilte pa fund. I kaluan dy kalamaj të habitur dhe i pyeti si do dalë ke adresa e shtëpisë. Njëri ia tha: kjo është-tek ia bëri shenjen me gishtin tregues, por, më pas vie një rrugë e gjatë e e vjetër. Sall baltë”. Dhe ikën. I hyri më tej një këthese dhe mu në fillin e saj një i moshuar, ulur galuc nga lodhja me frymëmarrje të vështirësuar. ,,I hy asaj nga e majta! Nuk ia del ku do, po ta thot tjetri” Dhe, nisi në atë drejtim i cili, fare pa e pritur e shpiejti nga rruga kryesore, por, e shkurtër dhe tek tek me ndonjë automjet të vjetër. Por, shtëpia e tij gjendej në periferi, rrënzë një kodreje ndërtuar mbi një bregore të butë, kurse rruga kryesore çonte në drejtim të kundërt. Këtheu pas dhe sa hynte e delte në njërën, hynte e dilte tek tjetra, por që të gjej rrugën që e shpie në shtëpi të vetë, nuk ia doli.                                                                                                                                Vonë, dikund afër mëngjesit, i doli gjumi tek dridhej, i habitur me endërren që pa. E mendoj se nga ajo bota e thellë, e brendshme, e paidentifikueshme, i vinte nëpërmjet endërres përgjigja tek i shpiegonte kotsinë e ngulmimeve të gjithëjetes të dalë të kufiri përmbyllës i universit. Të dalë tek e vërteta  pa të cilën gjithëçkaja është uloke. E mangët! E Çalë!

Sikur edhe më parë, por tani më thekshëm, ndjeu një rëndesë në kokë dhe dilte në mendje se gjetej fare-fare afër grahmës së fundit. Kohë më parë, ishte diagnostifikuar me insuficiencë cerebrale të ciln e trajtonte fare normale.

Kështu e në mendime kaloj deri nga brëmja. Në mbrëmje ndjeu një keqsim dhe nga i biri kërkoj thirrjen e urgjencës. Dhe ata, pas një dramatizimi të gëndjes, erdhën shpejtë, Mjeku ia kontrolloj tensionin dhe kumtoj. Perfekt: 137.75 kurse të rrahurat e zemres 78. Sa për qetësim i dha një injeksion qetësimi dhe në ekip, u larguan.

Tafain e zu gjumi  mu në fotele ku e kishte kontrolluar mjeku dhe familjarët ikën nga dhoma tij, të bindur se në të nesërme, do këthjellohet

Në mëngjes, i biri, kurreshtarë se si babai kishte mbaruar gjumin, hyri dhe mu përballë hyrjes, në fotele, me koken me një anë, sy e gojë të hapur, kishte vdekur.

Kur më pas i biri , një shokut i shprehi habinë për vdekjen e babait ndërsa kishte parametra normal, ai iu përgjigj: Skaqet e vdekjes së tij janë të natyrës psikosomatike. Vështirë të shpiegueshme!”

Në pasdite, pasi organizuan varrimin, e shpien në varreza dhe, pa e vendosur në varr, një shoku i tij me nofkën Simi, lexoj fjalën mortore të cilën tek emitohej qetë ,,Marshi funeber” sipas amanetit lënë nga Tafai, e përfundoj me këte fjali: ,,Tafai nuk vdiq. Tafai, në zhgënjime për të vërteten, pushoj se jetuari!”

Pejë, 22.11.25