SHKUMBIN
Një libër me lirika për Shkumbinin
Poeti intimist shkroi gjithë mall.
Mbi ujë tashmë tek shtrij vështrimin,
Çdo valë që feks për mua është një varg.
Fusha ndanë zallit , male më tej,
Fshatra fshehur mjegullash diku…
Shkumbon Shkumbini;
Shelgjet brigjesh
Si shatërvanë derdhen, dridhen flu.
Ah, lumë përplot rima të stërkalta,
Që mugesh dimrit , pranverës qesh e ndrin.
Si rrjedha jote
Këngët rrjedhshin,
Shkumbin
Shkumbin ...
ELBASAN
Si rrathët e ferrit dantesk
Kthesat e Krrabës
Ankthshëm zbres.
Poshtë Kombinati Metalurgjik,
Ndryshk gurë dhe shi acid.
Dhe oxhakë të lartë
Që godasin diellin
Si vullkane
Me tym të rëndë shfarosës
Por t‘emëruarit poetë zyrtaristë,
Vargje thurnin ditë e natë
Për tymin
Dhe këta oxhakë...
Prodhon ky kombinat
Më të çuditshmen në botë,
Markën Çeliku i Partisë !
Nuset e bukura
Me këtë markë
Monstra të frikshme lindën
Me turinj ujku;
Lopët pollën viça me dy koka,
Me katër këmbë zogjtë dolën nga veza…
Smogu i kuq që u përhap
Si flamuri i Internacionales Socialiste,
I thau trëndafilat dhe sytë e dashurisë;
Yllin e Mëngjesit
Dhe kumrien e verbër
I këputi nga qielli...
Hej, Elbasan;
Nisi përsëri nga e para
Këngët e tua të dashurisë!
RRAPI I VOJVODES
Një monument prej bronzi
Apo prej mermeri
Për ty n’Elbasan
Askush s’do të mund ta ngrinte më madhështor se ky
Rrapi gjigant që kreh retë
Dhe sjell një pranverë farfuritëse në mars,
Siç sjell gjithashtu një vjeshtë të artë
Në tetor, në britmin e dytë…
Këtë monument shtatlartë dhe të gjallë
Shtatëqindvjeçar
S’ta shkuli dot asnjë kundërshtar,
Komandant!
Në trungun e tij si në një bazament të sigurt
Ndodhet një zgavër e thellë rrethore
Dhe e errët si enigma
Që të kujton sa e sheh një grykë të stërmadhe topi
Për të hedhur gjyle të rënda lart edhe larg
Gjyle, sfera të frikshme gjëmimtare
Si meteorë të shkrumbuar që sillnin nga qiejt mikrobe
Si mallkim
Ashtu siç sollën murtajën e ku ta dish ç’tjetër…
Njerëzimin mëkatar për ta shfarosur
Kudo që do të binin…
Nën hijen e rrapit si nën një tendë flladitëse,
Gjer edhe karvanet e nisur nga Bagdadi i largët
Ndaleshin të preheshin.
Veç beharnave ndezës, tylrave si mjegull
Shishkave me lëngje magjie, jermi dhe dehës
Shërues dhe eliksirë, vallë ç’prunë tjetër
Këta karvanë të pluhurosur me rërë shkretëtirash?
Mos ndoshta një syzezë
Shkrumb të djegur nga epshet erotike
E cila do të marramendte mbarë qytetin,
Për të shpërthyer në këngë
Dashurish ekzotike të panjohura?
Por ndoshta karvanet nuk sollën një syzezë
Që di të tërbohet e të spërdridhet
Në kërcimet haremike
Si kobra që të josh e të helmon.
Ndoshta karvanet morën një vashë syblu
Leshradiell,
Që rrugën mbrapsht, drejt Skampinit
Kurrë s’e bëri!
Te Rrapi i Vojvodës,
Gjer edhe sot, në Ditën e Verës
Qytetarët artistë t’Elbasanit
Tek këndojnë e kërcejnë në vallet e stërlashta,
Q’erdhën me diellin dhe hënën,
Presin t’u shfaqet në mes
Vashëza syblu e legjendës
Flu flu siç shfaqet e tretet një dritë,
Një re lëbyrëse në qiell,
Apo shamia drithëruese n’ajër
E valles…
BEZISTAN
Bezistan n’Elbasan
Me një tellall të palodhur mespërmes,
Tenor të përkryer
Që del me dielllin pagan në Pazar
Dhe jep kronikat e ditës
Tek rrëfen dhe ku mund të blesh ç’të duhet…
Është një Bezistan i njëmendtë oriental
Aqsa beson pa mëdyshje
Se e kanë sjellë nga Orienti i Largët
Ngarkuar pjesë – pjesë mbi karvan
Si t’ishin çadrat e një cirku
Me magjistarë çudibërës
Dhe kafshë të përbindshme emblemore
Tigra pantera luanë…
Eh, Bezistan
Sa fëmijë rendnin mëngjeseve drejt teje
Të blinin një bugaçe të ngohtë.
Sa vajza të reja i panë vallë
Ëndrrat e tyre flakëruese,
Fustanin e bardhë nusëror si paprekshmëria,
Madje pajën të tërë,
Çarçafë si re, jorganë e vilarë pa fund basmash
Përplot lule si pranvera
Sjellë gjer edhe nga Japonia
E tejlargët…
Të gjitha të gjitha te ty
I panë Bezistan vajzat e bukura
Nga ëndrrat me dasmat dhe krushqit
Mes vajit të gërnetës dhe lotin
Zehersheqer të nënave…
Plot bereqet Bezistani aqsa një çast
Besoje përnjëmend se varfëria asqë ekzistonte …
Plot gëzim të rrëmujshëm Bezistani
Me matrapazë zanatçinj sarafë e sarhoshë
Gjithfarësoj gjithfarësoj…
Akçinj e njëherësh tellallë pas mallit të tyre
Tepsi e sahanë me pirgje pilafi,
Mbi të cilët nguleshin si grushte kofshë gjelash;
Kabuni me qafë dashi, me kanellë e stafidhe,
Kuze të thella me çorbë paçë e groshë,
Pirgje të tjerë të vërtetë, pastaj
Me beharna pikantë, spec i kuq e piper i zi,
Rigon e nene, shafran narden e pistil,
Qypa me vaj ulliri e gjalpë djathë e gjizë
Gjithashtu në pirgje konike.
Pas tyre shitësit e palodhur
Çdo herë me qeleshe të bardhë
Poshtë së cilës fusnin paret…
Në fund gjëja e gjallë,
(pa përfshirë sigurisht njerëzit …)
Keca e qinjgja lopë e derra
Kuaj e gomarë që hingëllinin e pallnin të dalldisur
Në pikë të diellit…
Por edhe pula rosa pata e gjela deti
Që kakarisnin e gagarisnin në kor si në përralla…
Eh, Bezistan n’Elbasan,
Ç’ngasje e ç’yshtje e pandalshme
Për të hyrë te ty tejembanë tejembanë…
Thirrje bakallësh e tellallësh,
Pëllitje e kakaritje kikiki zallahi e shamata!
Si të mos hyje te ty, Bezistan
E të mos përlaheshe nga gazmendi!
Prej teje askush s’dilte pa gjësendi,
Te ty çdo ditë kishte bamirësi!
Mes fshatarëve që zbrisnin të shisnin
Gjeje dhe gjuhëtarin mitik
Konstandin Kristoforidhin
Që gridej enkas me ta tek i provokonte
Që të mësonte prej tyre
Formula të panjohura
Sharjesh mallkimesh dhe urimesh
Të gjitha të shprehura në dëshirore.
Herë – herë në mesin tënd, Bezistan
Vetë Simbad Detari shfaqej,
Djaloshi i bukur rebel
Me çallmën e lartë me diamantin rrëzëllitës në ballë
Si sy qikllopi që e ruante
Ky s’është thjesht vegim i çmendur;
Gjithë dekori përreth e mirëpriste Simbadin…
Dhe ja, në Bezistan
Gjithë shqetësim prej krijuesi
Shfaqej dhe ashiku shik Isuf Myzyri!
Zoti vetë e zbriti nga qielli
Mes rrezeve drithëruese të diellit
Si telat e violinës së tij…
SKAMPIN
S’di ta them,Shkumbin
Sa herë kam udhëtuar
Përgjatë rrjedhës tënde
Të shqetsuar.
Vite e vite të tëra kështu
Shkumbin,
Por veçse një ditë dimri
Me re të rënda që shembeshin
Mbi ty
Dhe vetëtima që hidheshin
Shkrep më shkrep
Si dhi t’egra legjendash,
Emrin, krejt natyrshëm
Ta shqiptova Skampin !
Skampin Shkumbin Shkumbin Skampin …
O, thashë i ngazëlluar,
Emrin antik, Elbasanit
Ti ia paske vënë
Skampin Shkumbin ?
