Isuf Çipi: Shqiptarët në Gjermani po shtohen dita-ditës

Përshtypje nga qëndrimi im në Gjermani

Nga Isuf Çipi

Nga një qëndrim dyjavor në Gjermani (mundësi e krijuar nga fëmijtë e mi), nuk dua të flas për kënaqsinë që më dha kjo vizitë, duke mos më munguar asgjë dhe as për madhështinë e rreme perendimore. Qëllimi im ishte që të mësoja, si ka evoluar kultura gjermane, si janë të ndërtuara marrëdhëniet ekonomike-shoqrore dhe në ç‘gjendje shpirtërore është sot rinia dhe klasa puntëore gjermane. Në të njejtën kohë doja të shikoja edhe moshën e tretë, si jetonte, moshë në të cilën tani jam edhe vetë. Sigurisht që nuk më kishte ngarkuar kush me këto detyra. Kjo ishte thjesht një pasion i imi i kahershëm, por sidomos tani, pas shembjes së kalasë shqiptare.

Një qëllim tjetër i imi ishte që të krijoja mundësinë e botimit në gjuhën gjermane të librit tim “Historia e gënjeshtrës sociale”. Sigurisht që unë njihja shumë mirë historinë e zhvillimit të Gjermanisë, që nga fundi i shekullit XVII. Në këtë kohë, kur rreth e rrotull, si në Francë Angli, Belgjikë, Hollandë etj, kishte triumfuar kapitalizmi, Gjermania ishte akoma nën sistemin feudal dhe vetëm nga mesi i shekullit XVIII u bë i mundur triumfi i kapitalizmit në Gjermani, por shumë më i dobët në zhvillim dhe më i egër se ai i vendeve të tjera.

Në fundin e shekullit XIX dhe fillimin e shekullit XX, në Gjermani pati një zhvillim të vrullshëm të klasës punëtore dhe një pjekuri të ndërgjegjes për progres të mëtejshëm, që nënkuptonte atë që zot të gjermanisë duhet të bëhen klasa punëtore në aleancë të ngushtë me fshatarsinë dhe jo pakica shtypëse e shfrytëzuese e tyre. Kjo e tronditi shumë borgjezinë vendase, që e detyroi të bashkpunojë ngushtë me kapitalizmin ndërkombtar, për të lindur pjellën e fundit të kapitalizmit, nazifashizmin, në luftë për zhdukjen e elementëve progresistë. Në krye të kësaj lëvizjeje të çmendur do të vinte idioti Adolf Hitler, që së bashku me shokët e tij, do të krijonin boshtin Romë-Berlin-Tokio, për të luftuar mbarë progresin ndërkombtar, si atje ku s‘kishte lindur akoma, por sidomos atje ku kishte lindur, pas revolucionit të Leninit, më 1917. Në këto kataklizma, nga vinte shoqëria gjermane, ku vetëm nga vitet 1930-1945 ishin zhdukur mbi 4 milion elementë progresistë brenda për brenda vendit (sidomos ato me origjinë izraelite), sot gjermanët kanë mbetur pa kulturë popullore, por vetëm nën efektin e ligjeve që nxjerr pakica dhe janë të mishëruara në një pjesë të madhe të vetë shoqërisë gjermane. Sot gjermanët, nën efektin total të kishës, e quajnë shtetin e tyre të shenjtë, pamvarsisht se në 80% të ligjeve të këtij shteti, akoma dominojnë ligjet e Hitlerit, që xhvasin popullin dhe mbjellin gjithnjë injorancën. Këto ligje ruajnë përçmimin cinik të njeriut progresist, ruajnë racizmin, ashtu siç ruajnë edhe lajkat, kur e shohin veten ngushtë. Nga ana tjetër këto ligje kanë ruajtur punën dhe e kanë mekanizuar atë, me fjalën e fundit të shkencës. Kjo ka bërë që ato të mbijetojnë, por në të njejtën kohë, ato nuk e lenë punën të flasë, sepse duhet të flasin ligjet e pakicës dhe jo arsyeja e punës, ku kështu del lakuriq nazifashizmi. Kjo e ka çuar njeriun gjerman drejt një robotizimi, duke e larguar gjithnjë e më shumë nga ndjenjat e thella shpirtrore dhe nga pjesa shoqërore e jetës njerëzore.

Një plagë të madhe këto ligje kanë sjellë në plakjen e popullsisë, ku sigurisht duke dominuar e bukura pa përmbajtje, janë futur totalisht faktorët e shkatërrimit të familjes dhe kjo nuk i shërben aspak shtimit dhe rinovimit të popullsisë gjermane. Klasën punëtore këtu më shumë e përbëjnë të huajt, se sa vetë gjermanët, por edhe këto të huaj, megjithse kanë mbyllur plagën më të madhe të Gjermanisë, duke mos u ndjerë mungesa e krahut të punës, shumica e djersës së tyre sot shkon për shtimin e të ardhurave të borgjezisë gjermane. Egoizmi i shfrenuar borgjez ka bërë që sot në Gjermani të falimentojnë me qindra biznese të vogla, nga e cila vjen pasurimi i mëtejshëm i monopoleve të mëdha. Nga ana tjetër, bizneset e vogla të falimentuara, penetrojnë në vendet e Lindjes, nga të cilat vetë gjermanët marrin krahun e punës. Kjo rrugë, megjithse quhet si mbështetje e këtyre shteteve: Polonia, Kosova, Bosnja, Shqipëria, Bullgaria etj, në zhvillimin e tyre ato sjellin vetëm varfrimin e këtyre shteteve. Shoqëritë e falimentuara gjermane janë në një gropë financiare, ku synim kryesor kanë të dalin nga defiçiti i tyre, se sa të ngrenë biznese serioze dhe të sinqerta në vendet e huaja të prapambetura.

Fshati gjerman me plot të drejtë mund të quhet qytet bujqësor. Këtu jo vetëm që fshatari është i barabartë me punëtorin e fabrikës, por edhe shërbimet social-kulturore janë të barabarta me ato të qytetit dhe kjo është një arritje shembullore. Por nga ana tjetër, duke qenë se toka dhe mjetet e tjera të prodhimit janë në dorën e pronarit, shfrytzimi i punëtorit edhe këtu është i ngjajshëm me atë të fabrikës. Në të njejtën kohë bonifikimi linte shumë për të dëshiruar. Një javë me shi sillte përmbytje në fushat e tokës gjermane, duke dëmtuar bimët dimrore, pavarësisht se natyra e tokës ishte shumë e përshkueshme nga uji. Po ashtu as që bëhej fjalë për qarkullime bujqësore, që realizojnë një rritje të vazhdueshme të pjellorisë së tokës. Këtu kudo dominon ligji i fitimit të pronarit.

Në shoqëritë e punëtorve, ngrihen byro të posaçme brenda punëtorve. Këto nuk janë aspak tjetër, vetëm se grupe punëtorësh të zgjedhur, nga krerët që bëjnë ligjin, ku këtyre grupeve u jepen privilegje shtesë, jashtë punës që bëjnë. Synimi i kësaj taktike duket qartë. Ata ruajnë që mos të triumfojë elementi progresist brenda klasës punëtore për të bashkuar klasën punëtore drejt revolucionit të rrëzimit të borgjezisë. Ato nuk e lenë arsyen e punës të flasë, por duan ta lenë gjithnjë të përgjumur, duke sjellë një ftohtësi të së ardhmes. Po qe se para dhjetë vjetësh, një karrocë e supermarketeve ushqimore mund të mbushej nga punëtori gjerman me 50 marka, apo me njëzet e pesë euro, sot nuk mund të mbushet me më pak se dyqind e pesdhjetë euro. Në të njejtën kohë, që fijet e pagesës së punëtorit te puna vetëm janë holluar, duke thithur më shumë gjakun dhe djersën e tij. Kjo as më shumë, as më pak, nuk paraljarëmron gjë tjetër, vetëm se një thellim të mëtejshëm të krizës ekonomike, apo një sëmundje të qelizës së kapitalit, që po shkatërron gjithnjë e më shumë marrëdhëniet ekonomike, ashtu si shkatërrimi i qelizës së familjes po shkatërron marrëdhëniet shoqërore dhe të ardhmen e shoqërisë njerëzore. Kjo sot flet qartë, se klasa punëtore nuk mund të bashkëjetojë kurrë më me armiken e saj, borgjezinë, ku jashtë çdo sofistikimi, borgjezia është vetëm një shtypëse dhe shfrytëzuese e saj. Borgjezia gjermane në veçanti dhe gjithë ajo perendimore në përgjithësi, sot po përgatisin një kundërvënie të re kundër klasës punëtore dhe fshatarsisë, duke iu shmangur një lufte totale, por nëpërmjet luftrave më të vogla, të jenë më të sigurta në pengesat e rrugës së progresit dhe të përgjumjes së klasës punëtore, por që ama sot po zgjohet me shpejtësi.

Mbas luftës së dytë botërore, Gjermania deri më sot ka harxhuar fonde të papërfillshme për ushtrinë dhe për armatimin. Ama ajo sot është e destinuar të shumëfishojë këto fonde, e cila do të thellojë më tej vështërsitë në jetën e klasës punëtore dhe të fshatarsisë, të cilën përsëri borgjezia gjermane do të kërkojë t‘i hedhë në luftë ato kundër shteteve të tjera, përpara se proletariati të rëzojnë vetë borgjezinë gjermane.

Nuk i duhet Gjermanisë një shoqëri e ftohtë e ligjeve të pakicës, por një shoqëri e ngrohtë e kulturës popullore. Sigurisht që kur flasim për Gjermaninë, sot flasim për fuqinë më të madhe dhe më autoritore të kontinentit të vjetër. Ajo e ka fituar këtë emër me forcë, por edhe me zhvillimin shkencor të saj . Shkenctarët gjermanë, ashtu si poetët dhe prozatorët, i kanë dhuruar vendit të tyre të madh shumë vlera materiale dhe morale, por që borgjezia më e egër se e vendeve të tjera i përdori ato për keq. Dy kampet e mëdha të Lindjes dhe të Perendimit, pas luftës së dytë botërore, duke u nisur dhe nga humbja që pësoi Gjermania në këtë luftë, në një marrëveshje jo të sinqertë, e ndanë Gjermaninë në dy pjesë: Lindja dhe Perendimi, gjë e cila nuk ishte asgjë tjetër, vetëm se një ndarje artificiale. Pas tradhëtisë dhe pushkatimit të socializmit, ndarja e Gjermanisë do të sillej si një shembull i dobësisë së socializmit, i cili qe i destinuar të dështojë. Lindja që i përkiste kampit socialist, por që nuk i zbatoi aspak parimet e socializmit, u quajt se mbeti prapa asaj, që vazhdoi ashiqare rrugën e kapitalizmit. Kapitalizmi botëror investoi ethshëm në Gjermaninë Perendimore, duke i dhënë asaj jo përmbajtje, por një madhështi dhe një shkëlqim të jashtëm verbues, si shembull i zhvillimit kapitalist, të cilit i përket e “ardhmja”. Mbas tradhëtisë hrushoviane, qysh në vitin 1957, sigurisht që rezultatet që ishin arritur në pronën e përbashkët filluan të vidhen dhe të diferencojnë klasën e re të borgjezisë, por që ishte shumë mbrapa nga borgjezia Perendimore dhe me një papjekuri historike në rrugën e kapitalizmit. Tanimë me egon kapitaliste shoqëritë private të Perendimit, do ta konkuronin Lindjen me zhvillimin e kapitalit të tyre. Sot Lindja mbahet se ka arritur perendimin, duke parë se dominon shoqëria e konsumit, por në fakt duke u ruajtur më shumë kultura popullore, për të cilën pati hedhur baza socializmi, ajo përsëri ka krijuar një hendek që nuk është mbyllur, ndërmjet Lindjes e Perendimit dhe që vazhdon të trumbetohet si një e metë e socializmit, në krahasim me kapitalizmin.

Që të jetë një sistem shoqëror më i ri, më i dobët se paraardhësi i tij, nuk di si mund të besohet, jashtë një ndërgjegjeje të përgjumur. Deri tani është arritur të provohet dhe të besohet, se sistemi feudal qe shumë më përpara se sistemi skllavopronar, ashtu si kapitalizmi, kur erdhi në fillimet e tij, i cili fliste me gjuhën e shkencës, të poetëve e shkrimtarëve të vërtetë, ishte shumë më përpara se feudalizmi që fliste me gjuhën e kishës dhe të xhamisë. Atëherë si mund të pranohet nga borgjezia sot, që sistemi socialist, të cilin e sjell zhvillimi i kohës, qenka më i dobët se kapitalizmi?

Sigurisht që këtë e thotë kundërshtari i tij, kapitalizmi, i cili ka tradhëtuar arsyen dhe zhvillimin e shoqërisë njerzore, ka tradhëtuar gjuhën e arsyes, të punës dhe të shkencës, duke kaluar përsëri te kisha dhe te feja në përgjithësi. Dihet që kapitalizmi lind dhe zhvillon vetë varrmihsen e tij, klasën punëtore, që sot në Gjermani është më e zhvilluar se kurrë, duke qenë e gatshme të hahet dhëmb për dhëmb me klasën e pasur në kurrizin e saj. Klasa punëtore sot në Gjermani nuk lexon më libra boshe, për të mbushur trurin me gjëra pa vlerë. Ajo gjithnjë e më pak frekuenton kishën, duke kuptuar gënjeshtrat e saj dhe kështu rinia po i kthehet shkencës dhe dijes së vërtetë, kur nga ana tjetër borgjezia gjermane po bën përpjekje për të ngritur edhe xhamia në Gjermani. Shumë shkrimtarë sot nga Perendimi po shkruajn për t‘u treguar vendeve të varfëra të Lindjes së afërt e të largët, se janë të shtypur nga borgjezia Perendimore, ashtu siç janë edhe vetë popujt e Perendimit. Sot bukuria etike e romantizmit bosh, të shekullit XX dhe fillimit të shekullit XXI, po ia len vendit shkencave ekzakte dhe se po kërkohet që arti me përmbajtje duhet të ngrihet në nivel shkencor, ashtu siç pati filluar në shekullin XVIII dhe XIX. Sot libri më i lexuar në Gjermani është “Kapitali” i Marksit, i cili paraqitet si Bibla e klasës punëtore dhe e fshatarsisë, ashtu siç është edhe Darvini për të vërtetën e lindjes së jetës.

Sot fuqia e vërtetë e klasës punëtore të bashkuar në Gjermani, ashtu si në gjithë Perendimin, është zvogëluar nga që rreth gjysmën e kësaj klase progresiste e përbëjnë të huajt nga vende të tjera, të cilët e ndiejnë veten inferiorë, duke u kënaqur me kërkesat minimale që sigurojnë në përballimin e jetës. Kjo paraqitet si strategjia më e suksesshme e borgjezisë Perendimore, që ka arritur me plakjen e popullsisë dhe me përgjysmimin e ëndrrës së revolucionit.

Shqiptarët në Gjermani po shtohen dita-ditës. Ato krahas përhapjes së kulturës së vërtetë popullore, të cilën e kanë në genin e tyre, pa tjetër që do të shkojnë drejt formimit të një komuniteti shqiptar, i cili të bëhet më shumë përcaktues, jo vetëm për të drejtat e tyre, por edhe për të drejtat e klasës punëtore gjermane, si vend i fuqishëm i arritjes së progresit të vërtetë botëror.

Më bëri shumë përshtypje çifti Ylber e Miradia, që prej kohësh jetonin në Gjermani. Jo vetëm që ruanin dashurinë e madhe për Kosovën, por ruanin me shumë fanatizëm kulturën e pazevendësueshme dardane në veçanti dhe gjithë shqiptare në përgjithësi. Ashtu si këto kishte dhe shumë të tjerë, që nuk i asimilonte dot ftohtësia e ligjeve gjermane, por që krenoheshin me etninë e tyre të lashtë dhe me kulturën e tyre. Nga kjo kishin fituar dhe mësuar latinë e sllavë të tjerë, që punonin bashkërisht në Gjermani, ashtu si edhe vetë gjermanët po rrisnin ndërgjegjen e tyre kombëtare.

Sot borgjezia gjermane po nxit me shpejtësi industrinë e luftës, për t‘ua kaluar vendeve të tjera si Franca dhe Rusia, të cilat po paraqesin një rezik serioz drejt luftës së tretë botërore. Populli yonë thotë një fjalë të urtë: “Mendjemadhi kalon lumin, por mbytet në përrua”. Kjo i shkon për bukuri madhështisë që i jepet nga abministratorët gjermanë dhe gjithë Perendimorë, ligjeve të ftohta të drejtimit të shoqërisë Perendimore. Me këto ligje ato jo vetëm që sjellin ftohtsinë e jetës aktive, por humbasin komplet investimin dhe vlerën e moshës së tretë, duke shkurtuar në këtë mënyrë moshën e jetës, apo me fjalë të tjera ato sjellin para kohe një vdekje të jetës shoqërore, duke lënë moshën e tretë krejtësisht jashtë kësaj jete. Ngulitja në mendje e këtij idiotizmi, që çon vetëm në bukurinë e jetës rinore, e ka çorientuar fare arsyen e brezit të ri, duke u ngutur që të shijojë jetën me instiktet e kafshëve dhe duke harruar fare jetën shoqërore dhe kulturën popullore të ngritur në shekuj nga njerëzimi.

Kujdesi ndaj moshës së tretë në Gjermani është zero. Sigurisht që këtë e themi në kuptimin që kjo moshë të vlerësohet në shoqëri, të shohë rezultatet e punës së saj në kontributet që ka dhënë në mbarëvajtjen e jetës njerëzore për të ardhmen dhe në pasurimin e kulturës popullore. Ajo është e vdekur në jetën shoqërore, që është vlera e vërtetë e jetës së njeriut, sepse në pensionin që marrin në vlerë monetare, ato nuk janë keq, vetëm se u mbetet të llogaritet, sa ditë në muaj do hamë mish dhe sa ditë në muaj do pimë birrë, duke e shndërruar njeriun në një qenie që jeton vetëm për të ngrënë. Pleqtë e Gjermanisë dalin me plakën e tyre deri në ballkon, bëjnë edhe ndonjë xhiro në qytet, kur jeta i ka lënë vetë i dytë, sepse për ndryshe do të marrin qenin për shok. Aq sa afër erdhi shoqëria njerzore në jetën e saj të ndërgjegjshme, aq larg ajo u largua në kohën kur tërë jetën shoqërore, do ta zevendësonte interesi dhe paraja. Tani nuk ka më as nënë, as baba, as motër e vëlla, as shoqëri e farefis, as besë e as nder, as dashuri e dhembshuri! Por vetëm pará, pará dhe interes për pjesën e shoqërisë aktive dhe mospërfillje e harresë për atë pjesë të shoqërisë, e cila ka humbur aftësinë për të përdorur muskujt e dorës dhe të krahut, por përmbajnë në vetvete përvojën e madhe të jetës, së bashku me mendimin progresist të së ardhmes.

Sigurisht që unë mund të shkruaja shumë më tepër, ashtu si nga ana tjetër mund të qëndroja edhe më shumë atje, ku bile një pjese e njerëzve të mi nuk i erdhi mirë, që u largova kaq shpejt. Këtë e bëra vetëm për të tundur një zile më shumë, për zgjimin e domosdoshëm të klasës punstore dhe intelegjencës së saj, që nuk ka aftësinë të shitet te borgjezia, por që ka trimërinë dhe diturinë t‘i shërbejë së ardhmes progresiste. Besoj që koha dhe mosha ime do më japin mundësinë që unë ta përsëris vizitën në Gjermani dhe në ndonjë vend tjetër të Perendimit.