Fizarmonika e Bilal Alushit

Tregim nga Fatmir Terziu

Një rrugë e përpjetë të shpinte atje. Një vendosje e bukur. E gjitha kishte një kombinim paksa ndryshe nga modelet e vendosjeve të tjera. Në anën e majtë të saj nga pamja e rrokjes me diellin kafshohej tinëz nga gërryerjet e përroit, ndërsa mëngjeseve ndjente bashkë me këngët e zogjve dhe gurgullimën e ujit që shkonte tej e tej lagjes Shurbovci të Trebisht Balasë, deri sa bashkohej në udhërrjedhë të poshtme të Radikës për në Drin. Nga lart i qëndronte si shapkë Raduçi dhe ndjente krenari në bardhësinë e saj. E lyer me gëlqere me një gjëlbërim të ndjeshëm kah më kah. Pemët ishin bujtës të dyfishtë miqsh të ndjeshëm, këngët e shumëllojshme baritore të zonës dhe ato të zogjve. Në këtë pikë ndjehej mosha e imët e një djaloshi që kërkonte të bënte në të vetën zgjimin e një pasioni që e brente nga brenda. Ndjente dhe përhumbej mes kësaj gjallërie muzikore. E natyra e bënte të dallonte nga moshatarët e vetë. Diktohej krejt ndryshe. Vetëm me një zell dhe me një inisiativë personale kërkonte të bënte imitimin e të sillte harre në vetvete, por dhe për të tjerët që e shikonin me kërshëri. Dhe gishtat gjithnjë i mbante si një shoqëri e fiksuar me ndonjë mjet që gjithnjë do ta gëzonte. Do ta mbante të gëzuar!

Kështu udhëtoi mosha e këtij djaloshi. Kështu ai rifreskonte atë lëvizje të lindur të gishtave. E kështu ndjente gërryerjen artsjellëse nga brenda vetes. Sa herë që kishte dasma, gëzime, festa ai ishte gati njësh me ata që vazhdonin të bëhen harenë e një zone festive, ndjehej se donte të bëhej njësh me ta. Trupi i tij zgjatej dhe dëshirat shtoheshin. Ai nuk donte të shpenzonte as dhe një qindarkë për gjëra të tjera, por gjithnjë dëshironte të kishte një fizarmonikë. Por kohërat ishin ndryshe dhe ai që në moshë të vogël mori udhën në krah të të tjerëve, më të rriturve duke i vënë duart e tij në një zanat tjetër që zona u jepte bashkëmoshatarëve, atë të ustait të murit e gurit, thuajse që në lindje. Dhe kështu ai mori rrogën e parë. Filloi të ndihmojë dhe të kursejë. Me kursimet e tij bleu një ditë fizarmonikën e tij…E kështu u duk se rilindi. Rilindi ai djalosh që mbahej i strukur në errësirën e kohës. Ai djalosh me aq zell, me aq talent quhej Bilal Alushi…

Dukej sikur ishte shpallur nga Zoti që në moshën shtatë vjeçare të ishte gati për t'u gllabëruar në jetën muzikore, se ashtu u dallua nga të gjithë. Kështu, një pasdite të së enjtes me shi, fizarmonikën e blerë me kursimet e punës së tij e mori gati me ceremoni nga të parët e tij dhe shkoi po me inisiativën e tij në dyqanin e muzikës së një shitësi në Elbasan për të filluar mësimin e saj. Dyqani i muzikës ishte privat, i fshehtë, dhe ai kishte shkuar me rrëfimin e një miku, dhe ai tashmë është zhdukur prej kohësh, pasi tani nuk ka mbetur asgjë e atij lloji në atë vend. Gjysma e ndërtesës përbëhej nga një dhomë e vogël ballore e errët spartane, e cila qasej nga rruga dhe e cila ishte e ndarë në mënyrë të barabartë nga një banak i gjatë prej druri. Kjo "zonë e dyqanit" dukej pa asnjë gjurmë të mjeteve muzikore, por shumica e kërkesave të klientëve mund të plotësoheshin lehtësisht nga burri i gjysmëpërkulur që prodhonte artikuj nga dollapët e fshehur dhe sirtarët e padukshëm. Një derë e vogël të çonte nga dyqani në një banesë private prapa dhe ishte këtu vendi ku mësuesi i muzikës argëtonte kursanntët e tij. Dhoma ishte një hapësirë e vogël banimi e shkretë, por e rehatshme e dominuar nga stendat e vjetëruar të muzikës, që dukej se ishin prekur me qindra herë me gishta, e cila qëndronte përballë murit ndarës të dyqanit. E ai në këtë heshtje, ai pra djaloshi që ditën e lodhte kurrizin në ndërtim, paditeve, në kohë të buzëerrësirës do të duhej të kallëzonte atë udhë të panjohur, por të mbajtur thjesht në memorjen time…

Ishte një ditë e bukur pranverore. Bashkë me gjyshin dhe gjyshen time, atë ditë të bukur, kur të dy ata ishin në Llixhat e Elbasanit, ndoqëm rrugën që të shpie tek Banesat e Elbasanit. Pa mbërritur atje, ndjeva një fizarmonikë… Nga ballkoni dukej një trup i imët dhe nga atje zëri përhapej gjithandej deri në Ullishtë. Zaranika përcillte kërshërinë e asaj muzike. Ndërkohë trokitën dy gjyshërit e mi dhe dera u hap nga Zonja e shtëpisë. Menjëherë buzëqeshja pushtoi hapësirën ku u ulëm ishte buzëqeshje katërfish… Dhe ai, njeriu që e mbante fizarmonikën si dashurinë e tij më të thekur, e ndjeu kërshërinë time e filloi të rrëfejë. Ne kemi tashmë dy Fatmira. Eh, ju thashë të rrojnë e të mbajnë emrat të gëzuar. E shikoni nuk ka asnjë rëndësi që dy Fatmira thirren brenda një rrjedhe gjaku… sa më shumë le të ketë të tillë… dhe më pas mes lotësh u përqafuan fort e fort me gjyshin tim. Ishte një shpagesë e hershme, e datëlidhur me lindjen time. Me emrin tim, se në atë shtëpi të gjakut tim të afërt kishte një Fatmir…

Kaq ishte si fillim. Por kureshtja ime e një fëmije në rritje nuk do ta linte rehat. Dhe pyetjet e mia nuk kishin radhë. Bilal Alushi e nisi bisedën qete dhe ashtu me një fytyrë të qeshur, foli e më tregoi ngadalë e ngadalë…

Çdo javë qëndroja përballë këtij muri, e shikon në këtë fotografi, ja me fizarmonikën e mbërthyer rreth meje, këngën time përballë, dhe luaja. Unë isha, me gjithë dëshirën time, një talent shumë i pasionuar i instrumentit tim. Fatmirësisht, fletët e muzikës kishin kode të dobishme të shkarravitura në të për të më ndihmuar të shihja se cilin buton të shtypja dhe nëse duhet të shtrydhja, apo zgjasja kutinë e ajrit për të arritur notën e kërkuar. Fizarmonika gjithashtu mburrej me një buton më të dobishëm në gishtin tim të madh të majtë për t'u përdorur kur kutia nuk kishte më "shtrydhje" në të. Me shtypjen e këtij butoni, fizarmonika mund të shkëputej në një gulçim astmatik pa lëshuar asnjë notë, për të dhënë një tolerancë shtesë për çdo notë shtytjeje që mund të pasojë. Dhe unë kështu kisha sikletin tjetër…, paratë që duheshin paguar.

Ndërsa jam i sigurt se mësuesi i fizarmonikës i ndoqi kursantët e tij më të denjë me kujdesin më të madh, ai e përdorte gjithmonë orën time si një mundësi për të kapur punët e shtëpisë së tij. Ai mbante një palë syze, nga të cilat njëra lente ishte zmadhuar jashtëzakonisht shumë. Herë pas here ai e linte rregullimin e tij për të parë mbi supet e mia të ngarkuara nga fizarmonika, duke kontrolluar se unë nuk e kisha zëvendësuar muzikën e tij me ndonjë partiturë avangardë. Duke qenë i kënaqur që vërtet po përpiqesha të luaja diçka të zemrës, ky ndjekës i passhpinës sime do të tërhiqej vazhdonte përsëri në rutinën e tij shtëpiake, duke lëshuar herë pas here ndonjë udhëzim, ose duke paralajmëruar mungesën time kronike të praktikës. Refreni më i vazhdueshëm i dëgjuar gjatë seancave të mia për orë të tëra nga goja e gjysmëplakut ishte ai i "Vazhdoni të luani".

Unë isha shumë më i interesuar për aktivitetet e pastrimit të zotërisë tim mësues, sesa për melodinë e fundit dhe, ndërsa interesi im arrinte kulmin, muzika do të ankonte në vetveten time të errësuar nga lodhja dyfishe dhe do të shuhej. Në këtë pikë do të dëgjoja refrenin "Vazhdoni të luani, vazhdoni të luani" dhe do të godisja "butonin e astmës", do ta shkëputja fizarmonikën dhe do të lëvroja inatin tim me guxim përpara.

Një ditë, mësuesi im po përpiqej të ndizte zjarrin. Mund të shihja me bisht të syrit se ai kishte vulosur pjesën e përparme të vatrës me një fletë gazete dhe ishte në gjunjë te grila që frynte lart. Kjo ishte me interes të konsiderueshëm për mua, kështu që melodia u hoq nga interesi siç dukej.

"Më falni?" Unë thirra: "Më falni?"

"Vazhdoni të luani", ishte përgjigja e largët, "çfarëdo që të bëni, thjesht vazhdoni të luani".

Kështu, pavarësisht nga fakti që mësuesi im u kthye në kohën e duhur për të shpëtuar ditën, imazhi im i qëndrueshëm nga vitet e tutelës sime të fizarmonikës është ai ku unë kam paraqitur si Neroni, duke bërë fizarmonikë me guxim, ndërsa shtëpia e tij tashmë digjej.

Një të enjte, po merrja kutinë time të fizarmonikës nga salla, kur një dorë e mirë prindërore u shtri mbi timen dhe më tha se sot nuk do të kishte mësim. Mësuesi im i fizarmonikës kishte vdekur i qetë në gjumë. Mund të gjykohet si një epitaf i trishtuar që nuk kam marrë më kurrë mësim prej asaj dite, një mësim në fizarmonikë, por në të vërtetë nuk është ashtu. Jam i talentuar me një sens të mirë ritmi dhe një kujtesë të çuditshme për një melodi, të cilën padyshim ia detyroj mësuesit tim të muzikës, që nuk arrita t'ia mësoj as emrin. Ekziston një citat që thotë se; "Një zotëri është një njeri që mund të luajë fizarmonikë, por nuk e luan kot". Ka njëfarë ngushëllimi të dini se, të paktën në këtë aspekt, Bilal Alushi mbeti një zotëri, ashtu i thjeshtë, i qeshur, pranë zonjës së tij të nderuar, fëmijëve të tij të respektuar që i i rriti medjersën e ballit.

Kjo nuk është thjesht një histori, apo një meditim për një njeri, por një arsye më shum ë për të rikujtuar Njeriun e mirë, talentin që vdiq, para se të vdiste vetë Njeriu, për arsye që janë vështirë të shpjegohen sot për nipërit dhe mbesat e tij të shumta. Dikur në një festë të madhe, majeve të tilla me shumë njerëz në vendlindjen e tij, ai kishte pasur mirësinë të gjente ftesën e pasionantit tjetër, mësuesit Dail Halilaj dhe me të kishin luajtur muzikë deri në orë të vona. E ndjej këtë aromë muzike, e ndjej se është dhe mbetet një pasthirmë dhe përshpirtje. Një mesazh për të gjithë në vite…