Fatmir Terziu: Tek stacioni më i ri i prurjes së Robert Martikos

Tek stacioni më i ri i prurjes së Robert Martikos

Prof. Dr. Fatmir Terziu

Robert Martiko prej kohësh ka marë një mision të ri. Misioni i tij është shtrirë sa edhe në thelbin e paraqitjes poetike, aq edhe në thelbin e qasjes së emrave në poezi. Me këtë mënyrë i ka shtuar misionit të tij si shkrimtar, analist, kristik, studiues, filozof edhe një arsye tjetër më të gjerë e më thellë në këtë pikë të këtij angazhimi letrar, njohës, përshkrues, depërtues në njohje dhe paraqitje të ndjeshme. Le ta quajmë edhe këtë mision më shumë se sa një emërtesë „Antologji“. Sidoqoftë brenda terminologjisë, kjo prurje përmban jo thjesht emra, apo poetë, por aq e sigurt mbart në brendësi poezi nga breza të ndryshëm në vendin tonë dhe nga ata që krijojnë e publikojnë jashtë vendit.

Temat janë të shumta, por hera-herës edhe të njëjta: dashuria, jeta, nostalgjia dhe e gjithë kjo me një ndjenjë butësie, ose dhimbjeje. Vlerësimi i poezisë së bukur, interpretimi i butësisë dhe dhimbjes është një ndjenjë dhe kuptim individual, që shkon tek teoria e tij e rilindjes shpirtërore, si aspektualitet i ndriçimit shpirtëror, që aq bukur e trajton ai në thuajse mjaft anagazhime krijuese të tij. E megjithatë, në përzgjedhje me sa duket, ndryshe nga të Tjerët, në këtë kontekst u përdorën kriteret e mëposhtme: tekste të qarta, më pak simbolikë, rëndësi dhe modernitet i përmbajtjes, kombinime të bukura fjalësh.

Antologjia „Kur Toka flet me Qiellin“ (Volumi i Parë) botuar nga Shtëpia Botuese „Jozef“ (2025) përfshin autorë të ndryshëm, që ndryshe nga të tjerat, shkrimtari Robert Martiko i kalon në sitën e tij analitike, duke përdorur të gjithë funksionin diskursiv të njohurisë, në tërësinë e preambulës, hapësirë, kohë dhe vend. Gjithashtu në këtë mision analitik, Martiko përfshin aspektualitete diskursive në ese, maksima dhe mesazhe me një tingull të ngjeshur, të detërminuar, e hera-herë edhe të fshehur poetik, si dhe karakter të drejtpërdrejtë udhëzues, sepse ato janë të vërteta të përjetuara në jetë. Përmbajtja e antologjisë është e ndarë në tërësi të mirëfillta tematike.

Shtëpia Botuese e „Kur Toka flet me Qiellin“ (Volumi i Parë) në paraqitjen që i ka bërë librit shkruan se „Shkrimtari dhe publicisti Robert Martiko vjen sërish pranë lexuesit të tij me bashkëpunimin e radhës …, ku libri i radhës i tij „është një përmbledhje që trajton për herë të parë në letërsinë shqipe konceptin e kohës si përmasë filozofike e ekzistenciale, duke e lidhur atë me nevojën për një rilindje shpirtërore që çliron njeriun dhe shoqërinë nga trashëgimia e dogmës“.

Libri i Robert Martikos „Kur Toka flet me Qiellin“ (Volumi i Parë) ka marë në konsideratë rreth 150 poetë. Në këtë konsideratë ndërsa e ndjejmë të rëndëishme këtë prurje letrare dhe studimore, nënkuptojmë edhe thelbin se duke u endur në labirintin e jetës së përditshme, rrallë kemi kohë të shikojmë lart, ku shkëlqejnë yjësi fjalësh të paharrueshme. Dy prej tyre quhen Ekzistenca dhe Dashuria. Ato i japin emrin ndryshe „Kur Toka flet me Qiellin“ (Volumi i Parë), e cila sikurse shtjelluam më lart mbledh analizën për frymëzimin e poetëve nga breza të ndryshëm, por me nderim të barabartë për tokën tonë dhe për popullin tonë të dashur. Antologjia respekton diskursin e mendimit dhe gjurmon rrugën e poezisë së re, e cila ka kaluar shtrëngime dhe pogrome, largime dhe ringjallje, fitore dhe dehje, hidhërim dhe pashpresë. Duke shkruar për tematikat e tyre, poetët përdorin regjistrimet zanore të fjalës së shenjtë poetike, e cila lindi nga kënde të pjerrëta kristalore përgjatë të cilave zbresin ëndrrat tona. Duke shkruar në kontekstin Rilindje Shpirtërore me Dashuri, autori i saj, shkrimtari Robert Martiko sikurse poetët ringjall shpresën se gjërat e bukura ekzistojnë gjithmonë në botë. Dhe vija ndarëse midis Ekzistencës dhe Dashurisë është ura përmes së cilës dashuria për vetë jetën rrjedh në dashuri për të dashurin dhe anasjelltas.