Fatmir Terziu: „Ardhmëria“ me më shumë shkolla për Gjuhën Shqipe

Në rrjetet sociale, gjithnjë e më shumë kohët e fundit publikohen adresa shkollash dhe qendrash arsimore, nga stafi dhe drejtuesi i shoqatës shqiptare „Ardhmëria“, z. Lutfi Vata, që është njëkohësisht edhe kryetar i Lidhjes së Mësuesve të Gjuhës Shqipe në Mbretërinë e Bashkuar. Këto adresa tregojnë punën e përkushtuar që bëhet nga kjo shoqatë për përfshirje sa më të gjerë të fëmijëve shqiptarë në mësimin e Gjuhës Shqipe, në Shkollat e Arsimit Plotësues. Të gjitha këto përpjekje dhe gjithë kjo punë e vazhdueshme e madhe mbetet tek parimet e vendosura dhe qëllimet reale për të mbajtur gjallë gjuhën, traditën, kulturën dhe të gjitha për të gjithë fëmijët, sidomos tek brezi që ka lindur në Britani të Madhe. Kjo shkon përshtat edhe me parimet e tjera Kombëtare dhe me ato që kapin një gjeografi më të gjerë europiane të lëvizjes së lirë e të vendosjes së shqiptarëve.

Parimet e vendosura

Parimet e vendosura dhe qëllimet e formuluara të një Shqipërie dhe tërësisë shqiptare që mbetet në Kosovë, Republikën e Maqedonisë së Veriut, Mal të Zi, apo dhe në vende të tjera,duke synuar trajtesën europiane dhe britanike shumëgjuhëshe dhe shumëkulturore projektohen në praktikën mbizotëruese të Shkollave të Arsimit Plotësues për konceptualizimin e arsimit bashkëkohor ndërkulturor përmes trajnimit gjuhësor dhe mbajtjes gjallë të kësaj gjuhe tek brezat e rrinj, dhe sidomos tek ata që tashmë janë me dyshtetësi, pra që kanë lindur në vendet ku ata jetojnë. Për më tej dhe projektet dhe angazhimet e shkllave shqipe të këtij niveli, gjithashtu përshtaten në këtë kornizë, por roli dhe misioni i saj projektohet shumë përtej faktorëve të njohur e të panjohur, që lindin me financimet, apo dhe me tekstet e domosdoshme, jo vetëm ata që siguron shteti shqiptar.

Parimet dhe detyrat e shumëgjuhësisë dhe shumëkulturalizmit përfshijnë përmbajtjet e ngulitura në fjalë dhe koncepte kyçe, të tilla si: uniteti i diversitetit; diversiteti dhe ndryshimet në tradita, fe, kultura dhe gjuhë; mënyra të ndryshme të të menduarit dhe pamje të ndryshme gjuhësore të botës; forma të ndryshme të komunikimit dhe shprehjeve krijuese; fqinjësia e mirë; bashkëjetesa harmonike me diversitetin kulturor; vlera dhe besime të përbashkëta: demokracia, të drejtat e njeriut dhe respekti për tjetërsinë; mjetet dhe mënyrat për prezantimin e qëndrueshëm të identitetit të vet në unitetin e diversitetit; një përpjekje për t'i dhënë një kuptim tjetër konceptit të globalizimit; parimet e barazisë dhe partneritetit; komunikimi dhe dialogu në shumëgjuhësinë e Kontinentit të Vjetër, duke mos përjashtuar këtu edhe Britaninë e Madhe, sidomos këtë vend pas Brexit. Gjuha, ose gjuhët për komunikim në botën moderne janë baza e strategjive për komunikim të brendshëm dhe të jashtëm, duke u mbështetur në potencialin e lindur njerëzor për shumëgjuhësi. Inovacionet në sistemet arsimore përqendrohen në projekte në shkallë të gjerë për mësimin e gjuhëve dhe arsimin ndërkulturor, në kritere dhe standarde për përputhshmërinë e njohurive gjuhësore dhe kompetencës sociokulturore, dhe traditat në shkencë dhe zbatimin e saj, po ripërtërihen përmes interesit në rritje për gjuhësikulturologjinë. Kjo e fundit angazhon vetë vullnetarët e organizmave shoqërore dhe komunitare, që mision kanë pikërisht gjuhën shqipe në këto shkolla.

Nga perspektiva

Nga perspektiva e folësve të gjuhës shqipe dhe imazhit qytetërues shqiptar (nëse mund ta përdorim këtë frazë njëkohësisht përgjithësuese dhe individualizuese), diskutimi i vendit të mësimit të gjuhës shqipe jashtë vendit është, nga njëra anë, një temë urgjente, dhe nga ana tjetër - një temë mjaft e vonuar në sfondin e politikave gjuhësore dhe kulturore të instancave përkatëse. Së bashku me gjetjet, nevojiten koncepte dhe zgjidhje të lëvizshme të përshtatshme për praktikën moderne. Ndryshe nga strategjia për standarde uniforme në fushën e ekonomisë, infrastrukturës, politikës sociale dhe burimeve njerëzore, sipas filozofisë së territorit shumëgjuhësh, mënyra se si është e pranishme një kulturë e veçantë (kombëtare) është një shqetësim i folësve të saj.

Parimi i barazisë kulturore dhe gjuhësore nënkupton që, si më parë, dhe në të ardhmen e parashikueshme, nevoja për specialistë më të kualifikuar (jo thjesht mësues me një diplomë) që flasin rrjedhshëm kombinime të ndryshme gjuhësh do të vazhdojë të jetë e rëndësishme. Vendi kryesor ku trajnohen specialistë të tillë janë nivelet më të larta të kualifikimit, dhe ata tashmë dihen. Nivele të larta të tilla, sigurisht akademike, përballen me sfidën për strategjinë e tyre arsimore në aspektin e gjuhëve „kryesore“ dhe 'të vogla“, për investime në stafin mësimdhënës dhe për zhvillimin profesional të stafit të trajnuar rishtazi. Dygjuhësia është njëra anë, por nga ana tjetër, Shqipëria si mjaft vende të tjera të vogla do të rrezikohet e do të detyrohet në përdorimin e anglishtes si gjuhë bazë. Në sfondin e hartës gjuhësore të një komuniteti shqiptar gjithnjë e më shumë në lëvizje jashtë territorit amë, pyetja logjikisht vijon: si i përgjigjen Shkollat e Arsimit Plotësues parimeve të vendosura të diversitetit gjuhësor dhe kulturor?

Konkluzion

Natyrisht puna është e madhe. Diversiteti përditë e më shumë krijon surpriza. Por ajo që duhet thënë është vërtetë respekti për të gjithë strukturën angazhuese dhe për të gjithë faktorin e punës reale, të prekshme dhe mjaft pozitive të këtyre shkollave të gjuhës shqipe, që hapen, zhvillohen dhe drejtohen nga drejtuesi i tyre Lutfi Vata.